ΠΑΣΟΚ: ΈΝΑ ΚΟΜΜΑ ΠΟΥ ΙΔΡΥΘΗΚΕ ΣΕ ΜΟΛΙΣ 18 ΗΜΕΡΕΣ! ΦΩΤΟ ΚΑΙ ΣΠΑΝΙΑ ΒΙΝΤΕΟ

Η φωτογραφία αυτή έχει γραφτεί στην ιστορία. Ο Ανδρέας Παπανδρέου, κρατάει στα χέρια του την ιδρυτική διακήρυξη της 3ης του Σεπτέμβρη.

Φοράει πουκάμισο, ένα ρολόι με πολύ φαρδύ λουράκι και στο βάθος διακρίνεται ο Γιάννης Χαραλαμπόπουλος. Στον ημιόροφο του Κing Palace o Ανδρέας Παπανδρέου κρατάει το χαρτί από την άκρη του επιδεικτικά και γνωρίζει ότι αυτό το χαρτί θα αποτελέσει την αρχή για την πορεία ενός κόμματος το οποίο σημάδεψε την Ελλάδα για τα επόμενα 39 χρόνια...

Το ΠΑΣΟΚ έχει περάσει στην μέση ηλικία. Θυμίζει το... Δεσποινίς ετών 39....

Η ιδρυτική διακήρυξη, του ΠΑΣΟΚ περιέγραφε τα όνειρα του Ανδρέα για την χώρα:

- Εθνική Ανεξαρτησία
- Λαϊκή Κυριαρχία
- Κοινωνική Απελευθέρωση και
- Δημοκρατική διαδικασία. 

Για την ίδρυση του ΠΑΣΟΚ χρειάστηκαν, μόλις 18 ημέρες. Ο Ανδρέας ήταν ο απόλυτος κυρίαρχος.
Επιστρέφοντας από την εξορία, είχε καταστήσει σαφείς τις προθέσεις του: Το βασικό πρόβλημα της χώρας είναι η εξάρτησή της από τις ΗΠΑ. 



Η ιδρυτική διακήρυξη του ΠΑΣΟΚ, γνωστή και ως «Διακήρυξη της 3ης του Σεπτέμβρη», απείχε κατά πολύ από την ατζέντα του τότε Κέντρου, το οποίο ο Παπανδρέου θεωρούσε ήδη πολιτικά ξεπερασμένο. 

Ο Ανδρέας Παπανδρέου κάλεσε σε αυτοοργάνωση τις λαϊκές δυνάμεις κατά την περίοδο της μεταπολίτευσης.

Ο καθηγητής πολιτικής επιστήμης Μιχάλης Σπουρδαλάκης κατατάσσει τα ιδρυτικά στελέχη του ΠΑΣΟΚ σε τρεις κατηγορίες:

Οι αριστεροί σοσιαλιστές

Αυτή την ομάδα αποτελούσαν μέλη του ΠΑΚ, νεολαίοι που πρωταγωνίστησαν στον αντιχουντικό αγώνα και την εξέγερση του Πολυτεχνείου, πρώην μέλη του ΕΑΜ και του ΕΛΑΣ και γενικότερα οι μεγάλες ριζοσπαστικοποιημένες μάζες που συγκροτούσαν την κομματική βάση του ΠΑΣΟΚ. Η πιο καθαρά σοσιαλιστική ομάδα μέσα στο ΠΑΣΟΚ αποκαλούνταν «η Αριστερά της Αριστεράς». Πίστευαν γενικά στον σοσιαλιστικό μετασχηματισμό της ελληνικής κοινωνίας, στην εθνικοποίηση των μεγάλων επιχειρήσεων, στο τέλος της εξάρτησης της χώρας από τις ΗΠΑ, στην παραδειγματική τιμωρία των χουντικών και σε μία επιθετική εξωτερική πολιτική

Οι εκσυγχρονιστές ή μεταρρυθμιστές σοσιαλδημοκράτες

Στελέχη όπως ο Κώστας Σημίτης. Ακαδημαϊκοί, δημοσιογράφοι και διανοούμενοι, ανήκαν στα μεσαία και ανώτερα στρώματα. Πίστευαν στον ευρωπαϊκό προσανατολισμό της Ελλάδας και σε μία γενικά μετριοπαθή και σοσιαλδημοκρατική πολιτική.

Οι «παλαιοκομματικοί» ή παλιοί βενιζελικοί και παλιοί φιλελεύθεροι

Στελέχη όπως ο Μένιος Κουτσόγιωργας. Κεντρογενείς με σημεία αναφοράς τον Ελευθέριο Βενιζέλο, τον Νικόλαο Πλαστήρα και τον Γεώργιο Παπανδρέου. Φανατικά αντιδεξιοί αλλά και αντικομμουνιστές, είχαν μεγάλες ικανότητες στην απόκτηση και διατήρηση της εξουσίας. Γίνονταν συνεχώς στόχος κριτικής για λαϊκισμό (από τους εκσυγχρονιστές) και για πολιτικαντισμό (από τους αριστερούς), όμως χωρίς αυτούς πολύ δύσκολα θα έφτανε το ΠΑΣΟΚ στην εξουσία.