ΟΜΟΛΟΓΙΑ ΑΠΟΤΥΧΙΑΣ, ΣΥΝΤΑΓΗ ΑΚΥΒΕΡΝΗΣΙΑΣ

Οι κυβερνήσεις αλλάζουν το εκλογικό σύστημα για έναν και μόνο λόγο: για να εμποδίσουν το αντίπαλο κόμμα να κυβερνήσει. Αυτό σχεδιάζει σήμερα και ο ΣΥΡΙΖΑ με την απλή αναλογική, αδιαφορώντας για τον ελλοχεύοντα κίνδυνο ακυβερνησίας

Οταν οι κυβερνήσεις δεν έχουν να προσφέρουν άρτον, το ρίχνουν στα θεάματα. Εν προκειμένω, επειδή ο Πρωθυπουργός και το επιτελείο του ζορίζονται από τα ουσιαστικά προβλήματα της οικονομίας και της καθημερινότητας, προσπαθούν να μεταθέσουν το ενδιαφέρον στα «θεσμικά». Τέτοια είναι το εκλογικό σύστημα και ο τρόπος εκλογής του Πρόεδρου της Δημοκρατίας και σκοπεύουν να τα αλλάξουν.

Ας τα πάρουμε με τη σειρά.

Πριν από λίγες μέρες, ο αρμόδιος υπουργός, ο οποίος-υποτίθεται-σχεδιάζει το νέο εκλογικό σύστημα, έκανε μία δήλωση που προκάλεσε εντύπωση (εδώ), αποδεχόμενος ουσιαστικά τη χρησιμότητα του σημερινού συστήματος,

το οποίο έχει ως βασικό συστατικό του το μπόνους εδρών στο πρώτο κόμμα. Με αυτό το σύστημα κυβερνήθηκε η χώρα τα τελευταία 40 χρόνια, με αυτό κυβερνά και ο ΣΥΡΙΖΑ σήμερα.

Φαίνεται, όμως, ότι ο υπουργός δεν έχει ιδέα από τους σχεδιασμούς του στενού κυβερνητικού επιτελείου, εκτός αν έχει και η παραπάνω δήλωσή του εντάσσεται στο πλαίσιο της διγλωσσίας και της παραπλάνησης. Πάντως, το επιτελείο αυτό αδειάζει μεγαλοπρεπώς τον υπουργό, δίνοντας στη δημοσιότητα το σχεδιασμό του για θεσμοθέτηση της απλής αναλογικής.

Ο Αλέξης Τσίπρας και οι συν αυτώ έχουν συνειδητοποιήσει ότι, όποτε κι αν γίνουν οι επόμενες εκλογές, οι πιθανότητες να τις ξανακερδίσουν είναι από μηδαμινές  έως ανύπαρκτες, παρά τους προβαλλόμενους λεονταρισμούς περί «οκταετίας»

Η συζήτηση είχε ξανανοίξει  πριν από δύο χρόνια τέτοιες μέρες, όταν κάποιοι στην τότε κυβέρνηση Σαμαρά-Βενιζέλου ήθελαν την αλλαγή του συστήματος, αλλά οι συσχετισμοί δεν το επέτρεπαν. Η ουσία, πάντως, είναι ίδια, τότε και τώρα.

Ο Αλέξης Τσίπρας και οι συν αυτώ έχουν συνειδητοποιήσει ότι, όποτε κι αν γίνουν οι επόμενες εκλογές, οι πιθανότητες να τις ξανακερδίσουν είναι από μηδαμινές  έως ανύπαρκτες, παρά τους προβαλλόμενους λεονταρισμούς περί «οκταετίας» (εδώ). Η φθορά της σημερινής κυβέρνησης είναι ήδη πολύ μεγάλη και θα χρειαστεί να ’ρθουν τα πάνω κάτω για να αντιστραφεί η τάση. Η πρόσφατη εμπειρία δείχνει ότι αυτό δεν μπορεί να συμβεί. Οι δύο πρώτες μνημονιακές κυβερνήσεις(Παπανδρέου και Σαμαρά-Βενιζέλου) ηττήθηκαν κατά κράτος και δεν υπάρχουν σημάδια ότι η τρίτη (Τσίπρα-Καμμένου) θα έχει διαφορετική τύχη.

Επομένως, βασικός στόχος των σημερινών είναι πώς θα εμποδίσουν ή θα δυσκολέψουν το αντίπαλο κόμμα, εν προκειμένω τη ΝΔ,  να τους διαδεχθεί στην κυβέρνηση. Αφού ο ΣΥΡΙΖΑ θα είναι πιθανότατα δεύτερο κόμμα, στόχος είναι να εμποδιστεί το πρώτο κυβερνήσει. Κι εδώ υπεισέρχεται ο καθοριστικός ρόλος του εκλογικού συστήματος.

Ο κ. Τσίπρας και οι συν αυτώ, υπό τον μανδύα μιας «θεσμικής υποχρέωσης», θα επιχειρήσουν να εμποδίσουν τη ΝΔ να σχηματίσει κυβέρνηση. Παρόμοιο ιστορικό προηγούμενο είχαμε την περίοδο 1989-1990

Το ισχύον σύστημα ευνοεί το πρώτο κόμμα(με το μπόνους), αδικεί  λίγο το δεύτερο κόμμα, ενώ για τα μικρότερα λειτουργεί ως(σχεδόν)απλή αναλογική. Αν αφαιρεθεί το μπόνους, ο σχηματισμός κυβέρνησης από το πρώτο κόμμα, σε συνεργασία με  ένα μικρότερο(όπως συμβαίνει σήμερα), θα γίνει πολύ δύσκολος. Μάλιστα, αν καταργηθεί και το όριο εισόδου στη Βουλή(3% σήμερα), τότε θα χρειάζονται τρία ή και περισσότερα κόμματα για να σχηματίζεται η πλειοψηφία των 151 εδρών στη Βουλή. Μιλάμε για τους διαφαινόμενους σήμερα  συσχετισμούς με το πρώτο κόμμα να συγκεντρώνει το πολύ 35%-40%.

Βεβαίως, η απλή αναλογική είναι το δικαιότερο σύστημα και πάγια θέση της ευρύτερης Αριστεράς. Ομως, εδώ δεν πρόκειται περί αυτού. Ο ΣΥΡΙΖΑ έχει αθετήσει πολύ σημαντικότερες υποσχέσεις του, έχει απεμπολήσει βασικές αρχές του και δεν θα στάξει η ουρά του γαϊδάρου αν δεν αλλάξει το εκλογικό σύστημα. Αλλωστε, καμιά πίεση προς αυτήν την κατεύθυνση δεν υφίσταται. Η ΝΔ δεν τη θέλει(ευλόγως, όπως και ο ΣΥΡΙΖΑ το 2014), τα άλλα κόμματα δεν καίγονται και η κοινή γνώμη αδιαφορεί.

Επομένως, ο κ. Τσίπρας και οι συν αυτώ, υπό τον μανδύα μιας «θεσμικής υποχρέωσης», θα επιχειρήσουν να εμποδίσουν τη ΝΔ να σχηματίσει κυβέρνηση. Παρόμοιο ιστορικό προηγούμενο είχαμε την περίοδο 1989-1990, όταν η τότε κυβέρνηση του Ανδρέα Παπανδρέου άλλαξε το εκλογικό σύστημα και η ΝΔ (του πατρός Μητσοτάκη) χρειάστηκε τρεις εκλογικές αναμετρήσεις, για να καταφέρει να πάρει οριακή πλειοψηφία στη Βουλή.

Σήμερα, με τόσο πολύ κατακερματισμένο το πολιτικό σκηνικό και τα ποσοστά των δύο μεγαλύτερων κομμάτων να μην προσεγγίζουν καν το 40%, η ΝΔ(του υιού Μητσοτάκη) θα δυσκολευθεί ακόμα περισσότερο, αν γίνει αλλαγή του εκλογικού συστήματος.

Μόνο που ο ιδιοτελής αυτός στόχος του κ. Τσίπρα μπορεί να γίνει μπούμερανγκ για τον ίδιο. Πώς μπορεί να συμβεί αυτό; Με  δύο τρόπους:

·         Πρώτον, το εκλογικό σώμα να τιμωρήσει περισσότερο του αναμενομένου τον ΣΥΡΙΖΑ και να δώσει στη ΝΔ ποσοστό υψηλότερο του αναμενομένου, εξουδετερώνοντας έτσι το εμπόδιο του εκλογικού συστήματος.

·         Δεύτερον, η αδυναμία  σχηματισμού  κυβέρνησης να είναι τέτοια που να υποχρεώσει τον κ. Τσίπρα να συμπράξει με τη ΝΔ σε μια κυβερνητική λύση. Και όσοι σήμερα πιστεύουν ότι «αυτά δεν γίνονται», θα θυμίσουμε ότι το ίδιο λεγόταν και το 2012, λίγο πριν από τη συγκυβέρνηση ΝΔ-ΠΑΣΟΚ.

Σε κάθε περίπτωση, η απλή αναλογική σήμερα είναι συνταγή ακυβερνησίας, γι’ αυτό είναι επιζήμια επιλογή. Η κατάσταση της χώρας δεν επιτρέπει τέτοιους πειραματισμούς. Το εκλογικό σύστημα δεν είναι αυτοσκοπός. Πρέπει να διευκολύνει τη διακυβέρνηση της χώρας. Η απλή αναλογική είναι μεν το δικαιότερο σύστημα, αλλά στις σημερινές συνθήκες δεν προέχει η δικαιοσύνη των βουλευτικών εδρών, αλλά να κυβερνηθεί η χώρα.

Και κάτι τελευταίο, που μάλλον αγνοούν ο Πρωθυπουργός και οι επιτελείς του στους σχεδιασμούς που κάνουν. Είναι η παγίδα του λάκκου, όπως την περιγράφει το απόσπασμα της Γραφής: «Οστις σκάπτει λάκκον, θέλει πέσει εις αυτόν…».

ΥΓ: Αλλαγές ουσίας ασφαλώς πρέπει να γίνουν στον ισχύοντα εκλογικό νόμο, όπως το σπάσιμο των μεγάλων περιφερειών κ.α. Είναι άλλο αυτό και άλλο ο στόχος να εμποδιστεί το αντίπαλο κόμμα να κυβερνήσει, τώρα που το νυν κυβερνών κόμμα φαίνεται ότι θα χάσει. Αυτή είναι, διαχρονικά, φαύλη και παλαιοκομματική μέθοδος.