O γνωστός συγγραφέας Βασίλης Βασιλικός εκφώνησε μια συγκλονιστική ομιλία για τον, Ανδρέα Παπανδρέου στην εκδήλωση του ΙΣΤΑΜΕ για τη συμπλήρωση 20 ετών από τον θάνατο του.
Αναλυτικά η ομιλία του κ. Βασιλικού:
«Είναι εξαιρετική η τιμή που μου έγινε να είμαι ένας εκ των ομιλητών στη σημερινή επέτειο των 20 χρόνων από την εκδημία του ιδρυτή του ΠΑΣΟΚ και φίλου μου από παλιά Ανδρέα Παπανδρέου. Νιώθω γύρω μου το πνεύμα του ή την ψυχή του αν προτιμάτε να υπερίπταται σ’ αυτή την αίθουσα γιατί σαν άνθρωπος που αγάπησα και πίστεψα ποτέ δεν έφυγε από ζωή μου. Ως ζωντανός ακόμα εγώ τον κουβαλώ μέσα μου, εσαεί, και μάλιστα τα τελευταία κυρίως χρόνια με την κρίση στήνω φανταστικούς διαλόγους μαζί του για να ερμηνεύσω τα ανερμήνευτα για μένα χρηματοπιστωτικά πραξικοπήματα που ο πλανήτης υφίσταται χωρίς να μπορεί να αντιδράσει αφού ο εχθρός δεν έχει πρόσωπο, κρύβεται πίσω από τους απρόσωπους Οίκους Αξιολόγησης και τις πλυθυντηκοποιημένες “αγορές” χωρίς φύλο, με ένα λάμδα, αλλά και χωρίς φύλλο με δύο συκής για να κρύβουν τις ντροπές τους.
Ωστόσο ότι κι αν σας πω ότι μου λέει,
απαντώντας στα εναγώνια ερωτήματά μου δεν ανήκουν στη σφαίρα του πραγματικού. Σαν μυθιστοριογράφος μπορεί να κατηγορηθώ και ότι τα επινόησα. Γι’ αυτό τα λίγα που έχω να πω, βασίζονται πάνω σ’ αυτά που ο ίδιος είπε αναλύοντας στη Βουλή των Ελλήνων τη Συνθήκη του Μάαστριχτ στις 28 Ιουλίου 1992, την ίδια ακριβώς εποχή που έγραφα κι εγώ ένα δριμύτατο “κατηγορώ”, α-λα-Ζολά για τη Συνθήκη αυτή με τίτλο: “Η τηλεπάλη των τάξεων μόλις τηλαυγίζει. Τηλελαός ενωμένος, τηλεποτέ νικημένος”. Γιατί η Συνθήκη του Μάαστριχτ είναι η ρίζα του κακού της σημερινής, αγνώριστης από μας τους παλιούς κυρίας επί των τιμών Ευρώπης του Κεφαλαίου, και η οποία Συνθήκη στη χώρα μας πέρασε ντούκο, ενώ στη Γαλλία όπου ζούσα τότε άνοιξε το πρώτο μεγάλο ρήγμα στον κοινωνικό της ιστό. Κι εγώ που ποτέ δεν είχα γραφτεί μέλος σε κόμμα, πρώτη και τελευταία φορά γράφτηκα στο “Κίνημα των Πολιτών” του Ζαν-Πιερ Σεβενεμόν όπου δύο από τα επιτελικά του στελέχη, ήταν φίλοι μου και ομοϊδεάτες: ο πρώην εκπρόσωπος της πρώτης κυβέρνησης Μιτεράν και συγγραφέας Μαξ Γκαλό και ο σύντροφος του Τσε Γκεβάρα, ο Ρεζίς Ντεμπρέ, στενός συνεργάτης και σύμβουλος του Μιτεράν, αλλά υπέρμαχος του ΟΧΙ στο δημοψήφισμα για την Συνθήκη του Μάαστριχτ που θα μετέτρεπε σε πρωτεύουσα της Ενωμένης Ευρώπης την έδρα της Bundesbank και της υπό ίδρυσιν Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, δηλαδή τη Φρανκφούρτη. Σας θυμίζω το αποτέλεσμα εκείνου του δημοψηφίσματος.: 50, 3 % το ΝΑΙ. 49,7 % το ΟΧΙ.
Στην Ελλάδα όχι μόνο δεν έγινε κανένα δημοψήφισμα, όπως σε πολλές άλλες ευρωπαϊκές χώρες, Δανία, Νορβηγία, Σουηδία που το καταψήφισαν και γλιτώσαν, αλλά ούτε κι αυτή ακόμα η προφητική ομιλία του Ανδρέα στη Βουλή στις 28 Ιουνίου 1992 απετέλεσε πρόκληση για διάλογο. Διότι διάλογος γίνεται με συνομιλητές που μιλούν την ίδια γλώσσα διαφωνώντας έστω. Όταν ο ένας βλέπει 50 χρόνια μπροστά και ο άλλος ζει στην εποχή του σιδήρου, τότε ο πρώτος επιβεβαιώνει το ρητό “ουδείς προφήτης στον τόπο του” κι ο δεύτερος σαν ευροβοσκός συνεχίζει να σελαγάει τα πρόβατα..
“Με δεδομένο ότι το ΠΑΣΟΚ θα ψηφίσει την κύρωση της Συνθήκης του Μάαστριχτ” έτσι θαρραλέα και αντρίκια ξεκινά ο Αντρέας την ομιλία του “ έχουμε χρέος να περιγράψουμε και να προβάλλουμε ορισμένες κρίσιμες πτυχές της. Όμως το ΠΑΣΟΚ δεν πρόκειται να πει στο Λαό μόνο τα αναμενόμενα οφέλη, ούτε να ωραιοποιήσει την εικόνα. Αντίθετα πρέπει να τονίσει το κόστος αυτής της προσαρμογής. Θα πρέπει ο Έλληνας πολίτης να ξέρει τι να περιμένει στο τέλος της πορείας, αλλά και τι θα καταβάλει για να φτάσει στο τέρμα αυτής της δύσκολης και άνισης πορείας.
[…] Ο αγώνας είναι άνισος γιατί στην εκκίνηση είμαστε οι τελευταίοι. Ο αγώνας είναι άνισος γιατί η συνθήκη του Μάαστριχτ εκφράζει σχεδόν απόλυτα τα συμφέροντα και την οπτική γωνία του πλούσιου Βορρά [….] Στη συνθήκη του Μάαστριχτ υπάρχουν μόνο διακηρύξεις. Ουσιαστικές δεσμεύσεις υπάρχουν κατά κύριο λόγο μόνο για την Οικονομική Νομισματική Ένωση. Δεν υπάρχει καμία δέσμευση όχι μόνο για την ενιαία- ούτε καν απλώς για μια κοινή- Ευρωπαϊκή Εξωτερική Πολιτική, ούτε για κάποια στοιχειώδη έστω ενιαία Ευρωπαϊκή Άμυνα. Στις προϋποθέσεις για κάθε χώρα ξεχωριστά και για την Ευρώπη ως σύνολο, στην ΟΝΕ δεν υπάρχει ούτε καν απλή αναφορά στο τεράστιο κοινωνικό πρόβλημα της ανεργίας, τη χειρότερη μορφή που μπορεί να γνωρίσει μια σύγχρονη χώρα. Οι δείκτες στόχοι της Οικονομικής Νομισματικής Ένωσης συνιστούν το όραμα ενός “Ευρωπαίου Τραπεζίτη” και εκφράζουν κατά κύριο λόγο τις συντηρητικές και νεοφιλελεύθερες πολιτικές δυνάμεις της σημερινής Ευρώπης.
Κι αφού με την πολιτικο-οικονομική ιδιοφυΐα που τον διακρίνει σε όλες τις αναλύσεις του, όπως έγραψε ο Κώστας Λαλιώτης “συνομιλεί με την Ιστορία αυτοπροσώπως”, περνάει εν τάχει τις μελλοντικές κινήσεις στον παγκόσμιο χάρτη των ΗΠΑ, της Κίνας, της Ιαπωνίας, της Νοτιοανατολική Ασίας, ακόμα και την δυνητική ηγεμονία της Ρωσίας σε βάθος χρόνου, θέτει το κρίσιμο ερώτημα: “Ευρώπη -Γερμανία” ή “Γερμανία- Ευρώπη”; “Γιατί η στρατηγική της Γερμανίας, λέει, προωθεί ταυτόχρονα και την ολοκλήρωση αλλά και τη διεύρυνση (χωρίς την απαραίτητη προηγούμενη εμβάθυνση) και μάλιστα μια διεύρυνση σε μεγάλη κλίμακα. Υπήρχε μία εποχή που ο υπουργός Εξωτερικών Γκένσερ, γυρνούσε στην Ευρώπη και έδινε υποσχέσεις σε όλες τις χώρες ότι θα ενταχθούν στην ΕΟΚ.
Η Γερμανία έχει δική της ξεχωριστή πολιτική και αναπτύσσει έντονα την πολιτική της παρουσία , ισοδύναμα με την οικονομική, στις Παραδουνάβιες Χώρες, στην Κεντρική Ευρώπη και στα Βαλκάνια. Αγωνίζεται για την δημιουργία σφαιρών επιρροής, που μας πάνε πίσω περίπου έναν ολόκληρο αιώνα. Και το ερώτημα παραμένει αν πορευόμαστε προς μία “Ευρωπαϊκή Γερμανία” η προς μία “Γερμανική Ευρώπη”. Ας δώσουμε ένα παράδειγμα. Πρόσφατα η Γερμανία αύξησε το επιτόκιο, την ώρα που όλοι στην Ευρώπη και στην Αμερική ζητούσαν να μην το κάνει διότι η πορεία προς την ύφεση είναι σαφής. Και όμως το έκανε. Εύλογα διερωτάται κανείς σε ποιο μέτρο μπορεί να στηρίζεται η Ευρώπη στην Γερμανική αλληλεγγύη”
Ο Αντρέας από την εποχή που ήταν ακόμα κυβέρνηση, πριν την πτώση του Τείχους του Βερολίνου, είχε αντιστρέψει τον άξονα της σύγκρουσης Ανατολής-Δύσης στην σύγκρουση Βορρά-Νότου που σοβεί στο DNA της Ευρωπαϊκής Οικονομικής Κοινότητας, “ Και αυτό συμβαίνει, εξηγεί αμέσως,, γιατί η Ενιαία Ευρωπαϊκή Αγορά όταν απουσιάζει κάθε άλλη ουσιαστική πολιτική σύγκλισης και συνοχής, οξύνει τις αντιθέσεις. Οξύνει τις ανισότητες όχι μόνο ανάμεσα σε Κράτη -Μέλη, αλλά και ανάμεσα σε Περιοχές- Περιφέρειες. Εάν δεν υπάρξουν κάποια ουσιαστικά μέτρα, κάποιες αποτελεσματικές παρεμβάσεις, είναι μοιραίο να μεγαλώσουν οι αποστάσεις και ο αποκλίσεις ανάμεσα σε πλούσιες και φτωχές χώρες, και να οξυνθούν, αντί να γεφυρωθούν, οι αντιθέσεις στις χώρες του Βορρά και του Νότου.
Και λίγο πριν τελειώσει την μνημειώδη αυτή ομιλία του, επιστρέφει στο αγαπημένο του πεδίο: την πολυδιάστατη εξωτερική πολιτική.
“Σε ότι αφορά την εξωτερική πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης πρέπει να λέμε την αλήθεια. Υπέστη μεγάλη δοκιμασία κατά τη διάρκεια του πολέμου του Κόλπου. Στάθηκε όμως ενωμένη, πού; Μόνο στην περίπτωση της διάλυσης της Γιουγκοσλαυΐας και στην πορεία εξασθένισης της Σερβίας. Οι συνέπειες είναι οδυνηρές και το μέλλον αβέβαιο στα Βαλκάνια. Και έχει τεράστια ευθύνη η Ευρωπαϊκή Κοινότητα, τα μέλη της, όλα ανεξαιρέτως, ιδιαίτερα η Γερμανία ( που πρώτη έσπευσε ν’ αναγνωρίσει, συμπληρώνω εγώ, την Κροατία ως ανεξάρτητο κράτος, χωρίς να ρωτήσει κανέναν εταίρο της όπως στις μέρες μας το ίδιο έπραξε και Αυστρία με τα σύνορα ) έχει τεράστια ευθύνη, ιδιαίτερα η Γερμανία, γι’ αυτές τις εξελίξεις,” καταλήγει . Συμπέρασμα δικό μου: Αψβούργοι καί Μέττερνιχ- Κάιζερ -Σόϊμπλε δεν θεωρούν απαραίτητο να συμβουλευτούν κανέναν εταίρο.
Κι ωστόσο ως πατριώτης που είναι βαθιά προσηλωμένος στο μέλλον της πατρίδας του, ο Αντρέας που δυστυχώς εκείνη την εποχή (1992) δεν κυβερνά, αλλά συμβουλεύει τους κυβερνώντες τι να προσέξουν, καταλήγει: “ Η Ελλάδα είναι και Ευρωπαϊκή και Βαλκανική και Μεσογειακή χώρα. Είμαστε αναπόσπαστο τμήμα της νέας Ευρώπης που γεννιέται.
Στην Ευρωπαϊκή πρόκληση δεν χωράει παρά μόνο μία σθεναρή και θετική απάντηση. ΝΑΙ. Θα συμμετάσχουμε ενεργά και ισότιμα στο ευρωπαϊκό γίγνεσθαι. Δεν υπάρχει εναλλακτική πορεία, παρά μόνο η περιθωριοποίηση της χώρας μας, όσα και αν είναι τα εμπόδια, και είναι πολλά, που στέκονται στο δρόμο μας.”
Κι αυτά τα εμπόδια, ο δρομέας αυτός των τετρακοσίων μέτρων μετ’ εμποδίων, θα τα είχε ξεπεράσει. Οικονομολόγος ολκής (με τον συνάδελφό του στο Μπέρκλεϋ, τον Μοντιλιάνι, είχαν συνυπογράψει τον νόμο που αφορούσε την Μικροοικονομική Επιστήμη υποψήφιοι κι οι δυο για το Νόμπελ εκείνης της χρονιάς) ωστόσο ως πολιτικός που λειτουργούσε κυρίως με το ένστικτο το βλέμμα του άπλωνε στην Μακροοικονομία και αν το καντήλι του είχε ακόμα λίγο λαδάκι είμαι σίγουρος ότι θα μπαίναμε στην 3η Χιλιετία με το ένα ευρώ να αντιστοιχεί στις 282 δραχμές αντί στις 340,75 λεπτά και έτσι, χαμένοι από το χέρι του κρουπιέρη, η “μπάνκα” τινάχτηκε στον αέρα προτού προλάβει να ν-ευρωθεί.
Και θα μου επιτρέψετε να κλείσω με την τελευταία παράγραφο του δικού μου “κατηγορώ” για την συνθήκη του Μάαστριχτ, γραμμένο την ίδια εποχή που ο πλανήτης γιόρταζε τα 500 χρόνια από την ανακάλυψη της Αμερικής (Ομηρικής κατά τον Καλοκύρη) το 1992.
Και η “αδιαφορία”, ή η “αναξιοπιστία”, ή η “βαριεστιμάρα”, ή όπως αλλιώς φορμουλάρεται στις δημοσκοπήσεις η αποστροφή του κόσμου προς τους πολιτικούς, δεν σημαίνει άλλο παρά ότι υπάρχει ήδη μια ενστικτώδης βαθιά γνώση, ότι ο πολυθεϊσμός των Ιδεολογιών αντικαταστάθηκε από τον μονοθεϊσμό της Οικονομίας. Το χρήμα ήταν πάντα καθοριστικό στη ζωή. Και οι αρχαίοι Δελφοί ήταν τράπεζες καταθέσεων της αθηναϊκής κοινοπολιτείας. Αλλά υπήρχε μια Πυθία που τις ξεπερνούσε. Σήμερα οι τράπεζες συρρικνώθηκαν σε μία, και αντίθετα πολλαπλασιάστηκαν οι Πυθίες. Αυτή είναι η διαφορά μας με την αρχαιότητα: αναγορεύσαμε το χρήμα ρυθμιστή των πάντων και ξεχάσαμε πως το χρήμα δεν είναι αυτοσκοπός, διότι είναι “αντικείμενο” και ο άνθρωπος είναι υποκείμενο, παρόλα αυτά.
Μα, κύριε, αν σας διαβάζουμε, είναι γιατί περιμένουμε από σας ένα μήνυμα αισιοδοξίας. Το έχετε φίλοι μου. Παρόλα αυτά, παρόλη τη ζοφερή πραγματικότητα όπως σας την περιέγραψα, υπάρχει πάντα ο άνθρωπος που μπορεί να ανατρέψει τα πάντα. “Η τηλεπάλη των τάξεων μόλις τηλαυγίζει. Τηλελαός ενωμένος, τηλεποτέ νικημένος”.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου