ΤΙ ΕΛΕΓΕ ΓΙΑ ΤΗΝ ΙΤΕΑ Η ΕΚΘΕΣΗ (ΙΟΥΝΙΟΣ 1829) ΤΟΥ ΓΡΑΜΜΑΤΕΑ ΔΙΟΝ. ΣΟΥΡΜΕΛΗ ΠΡΟΣ. ΤΟΝ ΙΩΑΝΝΗ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑ ΠΡΩΘΥΠΟΥΡΓΟ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ

IΔΟΥ ΤΙ ΕΛΕΓΕ Η ΕΚΘΕΣΗ (ΙΟΥΝΙΟΣ 1829) ΤΟΥ ΓΡΑΜΜΑΤΕΑ ΔΙΟΝ. ΣΟΥΡΜΕΛΗ ΠΡΟΣ. ΤΟΝ ΙΩΑΝΝΗ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑ ΠΡΩΘΥΠΟΥΡΓΟ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ

"....Περί πλέον κατά χρέος, υπενθυμίζω την Υ.Ε. ότι οι πρόκριτοι και έμποροι των Σαλώνων μέλλουσι να κτίσωσι πόλιν εις το παράλιον εις θέσιν λεγομένην Ετίαν ώστε η πόλις αυτή (τα Σάλωνα) θέλει καταστεί έρημος και εκ τούτου, όσα έξοδα γένωσιν ενταύθα εις οικοδομάς δημοσίας θέλει εξοδεύθωσιν εις μάτην"

Η Ιτέα βρίσκεται στον Ν. Φωκίδας στην νότια απόληξη του ελαιώνα της ’μφισσας και του Δελφικού Τοπίου, με θέα τον Κορινθιακό. Νέα πόλη, δημιουργήθηκε με ψήφισμα- έγκριση του Ιωάννη Καποδίστρια στις 13 Αυγούστου του 1830.

Με την τελευταία απογραφή έχει περίπου 8.000 κατοίκους. Χτισμένη στο φόντο του Κρισαίου Κόλπου, επεκτείνεται μαζί με την Κίρρα , καθ' όλη την ακτή που έχει το ίδιο όνομα, και στην άκρη του Κρισαίου Πεδίου όπου είναι το νότιο άκρο του Δελφικού Τοπίου. 

Η Ιτέα είναι μια νέα πόλη, η οποία ιδρύθηκε το 1830 με απόφαση του Ιωάννη Καποδίστρια, κατάφερε και έγινε γρήγορα σημαντικό εμπορικό και μεταφορικό κέντρο, εκμεταλλευόμενοι τις διάφορες καταστάσεις. Σήμερα κατοικούν στην Ιτέα 9.000 άτομα. 

Η πρόσβαση στην πόλη είναι εύκολη είτε από τη θάλασσα (έχει πολύ καλό λιμάνι και εξυπηρετεί την μεταφορά τόσο πολιτών όσο και εμπορευμάτων),

είτε από την ξηρά που είναι συνδεδεμένη με δρόμο που διασχίζει την Ελλάδα. Είναι η έξοδος προς τη θάλασσα όχι μόνο για την πόλη αλλά είναι το λιμάνι της ’μφισσας και των Δελφών και ολόκληρης της Κεντρικής Ελλάδας. 

Η μαρίνα της Ιτέας, κατασκευάστηκε σύμφωνα με τις πιο προηγμένες δυνατότητες που μπορεί να παρέχει, μπορεί να φιλοξενήσει πάνω από 250 σκάφη και είναι μια καλή λύση για κατόχους σκαφών ακόμα και από την Αττική. Το ρυμοτομικό σχέδιο της Ιτέας είναι τέλειο, ακολουθεί το Ιπποδάμειο σύστημα, και δίνει στην πόλη και στους επισκέπτες της την αίσθηση της άνεσης και της λειτουργικότητας. Τα τετράγωνα και τα πεζοδρόμια που είναι γεμάτα από δέντρα, κάνουν την πόλη όμορφη και οι επισκέπτες μπορούν να απολαύσουν την διαδρομή σε αυτές, στο λιμάνι αλλά και στο πράσινο λόφο των Αγίων Αναργύρων. Η πόλη δύναται, με της φυσική της θέση, την δομή της και το δίκτυο των υπηρεσιών της, να προσφέρει στους επισκέπτες της σύγχρονη και άνετη διαμονή. Το σχήμα της πόλης είναι τέτοιο που βρέχονται δύο πλευρές της από τη θάλασσα, με παραλίες που ο καθένας μπορεί να περάσει μερικές ώρες γαλήνης και ευχάριστα στα καθαρά νερά και να ξεφύγει από την καθημερινή ζωή. Οι παραλίες "Τροκαντερό" και "Μαϊάμι" κατέχουν "Μπλε Σημαίες" και μαζεύουν πολλούς λουόμενους, καθώς επίσης και οι παραλίες "Ναυσικά" και "Ευαγγελίστρια". Η πόλη έχει δυνατότητα να δεχθεί και δέχεται μεγάλες εκδηλώσεις, όπως των αγώνα για το παγκόσμιο πρωτάθλημα του ράλι "Ακρόπολις", κολυμβητικούς αγώνες διεθνούς φήμης, συνέδρια κλπ. Πολλές εκδηλώσεις - αθλητικές εκδηλώσεις (μπάσκετ, κολύμβησης, πόλο, ποδηλασίας), πολιτιστικές εκδηλώσεις (Ναυτική Εβδομάδα, Καρναβάλι, Ιτιώτικα Κούλουμα, συναυλίες - διασκεδάζουν το τοπικό πληθυσμό και τους επισκέπτες καθ' όλη την διάρκεια του έτους. Η Ιτέα, μια σύγχρονη και ενεργή πόλη, καλεί τους επισκέπτες να έχουν άνετες διακοπές, να ηρεμήσουν και να χαρούν τις μαγευτικές νύχτες με θέα τον Κορινθιακό Κόλπο.

Στο Δήμο Ιτέας εντάχθηκαν :

• Η Κίρρα πόλη αρχαιότατη . Η κτίση της χάνεται στα σκοτάδια της προϊστορίας. Ανασκαφικά ευρήματα βεβαιώνουν την ύπαρξη οικισμού από το 3.000 π.χ. Η παράδοση θέλει ως ιδρυτές της πόλης Κρήτες εμπόρους. Η ύπαρξη της Κίρρας στους ιστορικούς χρόνους - μετά το 1100 π.χ. - είναι αναμφισβήτητη και αναφέρεται ως πλούσια και ισχυρή πόλη. Αποτελούσε το μοναδικό σημείο πρόσβασης των Δελφών και άκμασε σαν λιμάνι της ιερής πόλης .Η ισχύς της δε ,της επέτρεπε να διαδραματίζει ουσιαστικό και ηγετικό ρόλο στα ζητήματα της Φωκίδας ,αλλά και της ευρύτερης περιοχής .Περιτειχίστηκε ισχυρά, κοσμήθηκε με ναούς- του Απόλλωνα , της Αρτέμιδος, της Λητούς- και αγάλματα υπερφυσικού μεγέθους , όπως αναφέρει ο Παυσανίας . Διάθετε άρτιες λιμενικές εγκαταστάσεις , ναυπηγεία , δημόσια και ιδιωτικά κτίρια , υδραγωγεία. Το τέλος της Κίρρας δεν είναι γνωστό, πιθανολογείται πάντως ότι καταστράφηκε το 740 μ.Χ. από τρομακτικής έντασης σεισμό, ο οποίος λέγεται ότι έπληξε πολλές περιοχές της Βαλκανικής ακόμα και την Κωνσταντινούπολη. Στον χώρο του λιμανιού ορθώνεται ακόμα μισοκατεστραμμένος , ένας μεσαιωνικός πύργος , που πιθανότατα χρησίμευε ως φάρος. Σήμερα η Κίρρα αποτελεί ενιαίο οικιστικό σύνολο με την Ιτέα, διαθέτει ιδανικές παραλίες για θαλάσσια σπορ, οργανωμένη πλαζ - στη θέση " Βραχάκια"- πολλά ενοικιαζόμενα δωμάτια ,κάμπινγκ και παραδοσιακές ψαροταβέρνες .
• Η Τριταία , βρίσκεται βορειοδυτικά του όρμου της Ιτέας , σε υψόμετρο 380 μέτρα. Αρχαία πόλη κατοικούμενη από τους Οζολούς , Λοκρούς, μέχρι το 30 π.χ. Ήταν χώρα υποτελής στον Ρωμαίο Ανθύπατο της Αχαϊας . Δίπλα στα ερείπια της αρχαίας Τριταίας χτισμένο σήμερα το καινούριο χωριό, παλιότερα γνωστό ως Κολοπετεινίτσα, που ήταν μάλλον παράφραση του Καλοπετεινίτσα.