Η ΜΑΧΗ ΣΤΗΝ ΑΓΙΑ ΤΡΙΑΔΑ ΤΗΣ ΚΑΛΟΣΚΟΠΗΣ ΦΩΚΙΔΑΣ ΣΤΙΣ 4-1-44. - 33 ΑΝΤΑΡΤΕΣ ΝΕΚΡΟΙ ΑΝΑΜΕΣΑ ΤΟΥΣ ΚΑΙ ΕΝΑΣ ΙΤΙΩΤΗΣ

Τα ονόματα των νεκρών.

Στις αρχές του 1944, περίπου 1.000 Γερμανοί στρατιώτες μπαίνουν στην Κουκουβίστα (καλοσκοπη)

Ενώ, το 36ο Σύνταγμα του ΕΛΑΣ μπλοκάρει όλες τις διαβάσεις της περιοχής Γκιώνας - Οίτης και τους δυσκολεύει τον ανεφοδιασμό.

Σε βοήθεια του 36ου Συντάγματος σπεύδει ο 1ος Λόχος του 5ου ανεξάρτητου με τον ηρωικό αξέχαστο μόνιμο υπολοχαγό Χαράλαμπο Μώκo, γνωστό σ' όλους σαν καπετάνιο Καλία.

"Ηταν 4 Γενάρη του '44 όταν μια διμοιρία του 1ου λόχου του 5ου ανεξάρτητου τάγματος Παρνασσίδας του ΕΛΑΣ, με επικεφαλής τον Διοικητή υπολοχαγό Χαράλαμπο Μώκο (Καλλία) και καπετάνιο τον υπολοχαγό Παναγιώτη Τζιβάρα πήρε εντολή να χτυπήσει τους Γερμανούς και τους γερμανοντυμένους Ελληνες προδότες.

Το χιόνι έφτανε το ένα μέτρο. 

Φτάνοντας στην Αγία Τριάδα έπεσε σε ενέδρα που είχαν στήσει οι Γερμανοί. Σε λίγο απανωτές ριπές μυδραλίων,

γαζώνουν τους αγωνιστές. Οι περισσότεροι πέφτουν επιτόπου.

Έφτασαν λίγα δευτερόλεπτα για να χάσει ο ΕΛΑΣ 33 παλικάρια, το ένα καλύτερο από το άλλο. Τάφηκαν όλοι σε ομαδικό τάφο στην Αγία Τριάδα, εκτός από τον αξέχαστο Καλλία, που τάφηκε στην ιδιαίτερη πατρίδα του, το Μαυρολιθάρι".

Από το τρίγωνο του θανάτου γλιτώνουν μόνο τρεις συναγωνιστές. Ο πρώην παπάς Μπάκας, η νοσοκόμα του Λόχου και ο συναγωνιστής Σπανόπουλος από την Αμφισσα. 

Ανάμεσα στους νεκρούς βρίσκεται και ο καπετάνιος "Καλίας" (Μώκος) από το Μαυρολιθαρι, ο πρόεδρος της Κοινότητας Ζούγρος, ο γραμματέας του ΕΑΜ Κόλλιας, δύο Σοβιετικοί και δύο Ισραηλίτες - συνολικά 32 παλικάρια δώσανε τη ζωή τους για τη λευτεριά και τα ιδανικά του ΕΑΜ.

Μώκος Χαράλαμπος – Καλλίας διοικ. λόχ. (Μαυρολιθάρι), Μαλούχος Γιάννης -Δήμος (Γαρδίκι), Παπαστάμος Ηλίας – Μπουκοβάλας (Γαρδίκι), Κόλλιας Νικόλαος (Καλοσκοπή), Ζούγρος Παναγιώτης (Καλοσκοπή), Βενιαμίν (Εβραίος), Μητράνης Ροβέρτος Ιπποκράτης ιατρός (Εβραίος) Δαυίδ Κοέν (Εβραίος), Τσάμης Χρήστος (Κλήμα Δωρίδας), Αναστασόπουλος Κώστας (Κλήμα Δωρίδας), Μιχαλόπουλος Μιχάλης-Καλλίμαχος (Κέρκυρα), Κατσίκας Παναγιώτης (Παλαιοξάρι Δωρίδας), Βυθούλκας Ντάνος (Αθήνα), Σταματόπουλος Δημήτριος (Αθήνα), Μιχαήλοβιτς Ιβάν (Σοβιετική Ένωση), Ζυμαγκάρης Αλεξέι (Σοβιετική Ένωση), Γιάγκης Χαράλαμπος – Μπάμπης (Πέντε Όρια), Τζιβάρας Παναγιώτης (Σουβάλα), Καλιμάνης Γεώργιος – Όλυμπος (Σουβάλα), Καραμουσαντάς Κίμων – Κακαλίδης (Λειβαδειά), Καρβούνης Γιάννης – Διστομίτης (Δίστομο), Παπαγεωργίου Ηλίας (Ιτέα), Κάβουρας Αναστάσιος (Άμφισσα), Κατρανίδης Βασίλειος (Πειραιεύς), Οικονομάκος Αλέκος (Γύθειο), Παπαδόπουλος Νίκος (Αγρίνιο), Μαστρακάκης Ηλίας (Καβάλα), Τσαμούρης Βαγγέλης (Εύβοια), Σταυρόπουλος Θανάσης (Παύλο Βοιωτίας), Κασούτσας Παιδάκος (Σεγδίτσα), Τσολάνας Ευάγγελος (Καλοσκοπή), Άγνωστος με ψευδώνυμο Κατσαντώνης Σπύρος (Κόνιτσα), Άγνωστος με ψευδώνυμο Νησιώτης Μιχάλης (Κω).

Από τους δύο άγνωστους, η ταυτότητα του δεύτερου σήμερα είναι γνωστή, χάρη στη Σοφία Μόσχου-Μαστοράκου, που ξετύλιξε πρώτη την ιστορία του θείου της, και στη Σοφία Παπαϊωάννου που κατέγραψε με γλαφυρό και τεκμηριωμένο τρόπο την περιπέτεια και το τέλος του νεαρού Μιχάλη Κουτλάκη από την Κάσο.