ΣΑΝ ΣΗΜΕΡΑ ΣΤΙΣ 25 ΝΟΕΜΒΡΗ 1942 Η ΑΝΑΤΙΝΑΞΗ ΤΗΣ ΓΕΦΥΡΑΣ ΤΟΥ ΓΟΡΓΟΠΟΤΑΜΟΥ.ΤΙΜΗ ΣΤΗΝ ΕΘΝΙΚΗ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ. ΑΝΑΔΡΟΜΗ ΣΤΑ ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ

Την επέτειο της Μάχης του Γοργοπόταμου ως ημέρα Πανελλήνιου εορτασμού της Εθνικής μας Αντίστασης καθιέρωσε με το άρθρο 10 του Ν. 1285/1982 , η κυβέρνηση του Ανδρέα Παπανδρέου.

Με αυτό τον τρόπο αποδίδεται φόρος τιμής σε όσους έπεσαν ηρωικά.

Αποτέλεσε την κορυφαία αντιστασιακή πράξη κατά τη διάρκεια της Γερμανικής κατοχής, προκάλεσε τον θαυμασμό ολόκληρης της κατεχόμενης Ευρώπης και έδωσε κουράγιο στον δοκιμαζόμενο ελληνικό λαό. Η ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοποτάμου, έγινε στις 25 Νοεμβρίου του 1942, επέτειος που έχει καθιερωθεί ως ελάχιστος φόρος τιμής σε όλους εκείνους που αγωνίστηκαν, βασανίστηκαν και έπεσαν ηρωικά υπέρ πατρίδος.

Η μάχη του Γοργοποτάμου «…είναι σταθμός στην αντιστασιακή δράση στην Ελλάδα και αποτελεί- χάρη στον ενωτικό της χαρακτήρα- φωτεινό παράδειγμα για τις επερχόμενες γενιές», τονίζει στη σχετική ανακοίνωσή της η Π.Ε. Ευρυτανίας.

Στη Βίνιανη η απόφαση

Στα τέλη Σεπτεμβρίου του 1942 απογειώθηκαν,

από το αγγλοκρατούμενο Κάιρο τρία (3) αεροπλάνα, με επιβάτες 12 Άγγλους σαμποτέρ. Οι δύο από τις τρεις ομάδες έπεσαν στην περιοχή της Γκιώνας ενώ η τρίτη έπεσε στην περιοχή του Καρπενησίου (στην Ποταμιά) σε επόμενη επιχείρηση, περίπου ένα μήνα αργότερα.

Αντικειμενικός σκοπός της επιχείρησης με την κωδική ονομασία «HARLING» ήταν η συνεργασία με Έλληνες αντάρτες για την ανατίναξη μιας εκ των σιδηροδρομικών γεφυρών Γοργοποτάμου, Ασωπού, Παπαδιάς, έτσι ώστε να καθυστερήσει ο ανεφοδιασμός των γερμανικών στρατευμάτων του Ρόμελ που προήλαυνε στη Αφρική.

Η γέφυρα του Γοργοποτάμου επιλέχτηκε ως ο ιδανικός στόχος. Οι Άγγλοι, όμως, με επικεφαλής τους έμπειρους στρατιωτικούς Έντι Μάγιερς και Κρις Γουντχάουζ, έπρεπε να εξασφαλίσουν την υποστήριξη των αντάρτικων ομάδων του ΕΛ.ΑΣ και του ΕΔΕΣ.

Στις 12 του Νοέμβρη του 1942, ένα τμήμα 60 ανδρών του Ζέρβα και ο Άγγλος ταγματάρχης Γουντχάουζ ξεκίνησαν από το χωριό Αργύρι της Ευρυτανίας για την Γκιώνα. Την επομένη, ο αρχηγός του ΕΔΕΣ έστειλε το παρακάτω γράμμα στον Αρη Βελουχιώτη: «Κύριε ταγματάρχα, αύριον το πρωί θα σας περιμένω εις τη Βίνιανην. Είναι ανάγκη επιτακτική και κατεπείγουσα να σας συναντήσω. Με συνοδεύει σύμμαχος ταγματάρχης και πρέπει οι δυο μας να συνεννοηθώμεν μαζί του επί ενός ζητήματος εθνικώς σπουδαιοτάτου. Με συναδελφικούς χαιρετισμούς, Στρατηγός Ναπ. Ζέρβας».

Ο Άρης που βρισκόταν στη Φραγκίστα απάντησε αμέσως: «Στρατηγέ μου. Αύριον λίαν πρωί θα ευρίσκομαι εις Βίνιανην. Μετά σεβασμού, Άρης Βελουχιώτης, Ταγματάρχης Πυροβολικού».

Το μεσημέρι της 13ης Νοεμβρίου, στο ιστορικό χωριό της Βίνιανης, στο σπίτι του Δημήτρη Καραγιώργου για την ακρίβεια, έγινε η συνάντηση ανάμεσα σε Βελουχιώτη, Ζέρβα και Γουντχάουζ. Εκεί αποφασίστηκε η ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοπόταμου.

Η γέφυρα του Γοργοποτάμου φυλασσόταν από 100 Ιταλούς και 5 Γερμανούς στρατιώτες. Η φρουρά διέθετε βαριά πολυβόλα και οπλοπολυβόλα και η εξουδετέρωσή της απαιτούσε κεραυνοβόλα ενέργεια. Στην επιχείρηση αποφασίστηκε να λάβουν μέρος 150 άνδρες (86 του ΕΛΑΣ, 52 του ΕΔΕΣ και οι 12 κομάντος).

Το σχέδιο προέβλεπε την εξουδετέρωση ή την παρενόχληση της φρουράς από τους αντάρτες, την ώρα που οι κομάντος θα τοποθετούσαν τα εκρηκτικά για την ανατίναξη της γέφυρας.

Στις 11:07 το βράδυ της 25ης Νοεμβρίου εκδηλώθηκε η επίθεση εναντίον της φρουράς και στα δύο άκρα της γέφυρας. Όλα κυλούσαν σύμφωνα με το σχέδιο και στη 1:30 το πρωί της 26ης Νοεμβρίου ανατινάχθηκε ένα τμήμα της γέφυρας για να ακολουθήσει στις 2:21 η ανατίναξη ενός δεύτερου, που την έβγαλε οριστικά εκτός λειτουργίας.

Εν τω μεταξύ, ένα τρένο με Ιταλούς στρατιώτες εμποδίστηκε από τους αντάρτες και δεν μπόρεσε να προσφέρει ενισχύσεις.

Στις 4:30 το πρωί και ο τελευταίος αντάρτης είχε αποχωρήσει από την περιοχή του σαμποτάζ και βρισκόταν στην τοποθεσία Καλύβια, όπου ήταν το σημείο συνάντησης. Από τους 150 άνδρες που έφεραν σε πέρας την «Επιχείρηση Χάρλινγκ» μόνο τέσσερις τραυματίστηκαν, ενώ η φρουρά της γέφυρας έχασε 20 με 30 στρατιώτες. Σε αντίποινα, λίγες μέρες αργότερα στον χώρο της κατεστραμμένης γέφυρας εκτέλεσαν Έλληνες πατριώτες από τα γύρω χωριά.

Η ανατίναξη της Γέφυρας του Γοργοποτάμου αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες επιχειρήσεις δολιοφθοράς του Β' Παγκοσμίου Πολέμου και υπήρξε ένα γεγονός σπουδαίας σημασίας για τον αγώνα του ελληνικού λαού κατά της τριπλής (γερμανικής, ιταλικής και βουλγαρικής) κατοχής, καθώς αναπτέρωσε το ηθικό του ελληνικού λαού, εξύψωσε το γόητρο των αντιστασιακών οργανώσεων και συνέβαλε στην ενδυνάμωσή τους.