 |
| Στη φωτογραφία επάνω, ο Φρανσουά Μιτεράν ανταλλάσσει χειραψία µε τον Μουαµάρ Καντάφι υπό το βλέµµα του Ανδρέα Παπανδρέου το 1984 στην Ελούντα της Κρήτης |
Τα µεγάλα είναι για τους µεγάλους» προειδοποιούσε ο Κ. Καραµανλής τον Α. Παπανδρέου το 1982, όταν υποδεχόταν στο Φάληρο τον Αραφάτ.
Εκτοτε, η Ελλάδα έχει επιχειρήσει αρκετές φορές να παίξει ρόλο µεσολαβητή στη γειτονιά της
Εκτοτε, η Ελλάδα έχει επιχειρήσει αρκετές φορές να παίξει ρόλο µεσολαβητή στη γειτονιά της
ΑΝΔΡΕΑΣ ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ. Οι εικόνες που έχουν µείνει χαραγµένες στη µνήµη των περισσοτέρων προέρχονται από τη δεκαετία του ‘80 καιτη φιλοαραβική πολιτική του Ανδρέα Παπανδρέου, η οποία συχνά προκαλούσε νευρική κρίση στους δυτικούς συµµάχους.
Τον Αύγουστο του1982, µετά την εισβολή του ισραηλινού στρατού στον Λίβανο,
η Ελλάδα µεσολαβούσε για να µεταφερθούν µε ελληνικό πλοίο στον Πειραιά παλαιστίνιοι µαχητές από τη Βηρυτό. Από τους δυτικούς ηγέτες της εποχής, µόνο ο Σοσιαλιστής πρόεδρος της Ιταλίας Σάντρο Περτίνι είχε συµπαρασταθεί στον Ανδρέα Παπανδρέου. Ηταν οι ηµέρες που η Μελίνα Μερκούρη ορκιζόταν να... καρφώσει την παλαιστινιακή σηµαία στην Ιερουσαλήµ. Αδιαφορώντας για τις ισορροπίες, ο Παπανδρέου υποδέχθηκε αυτοπροσώπως τον Αραφάτ, ο οποίος ήρθε στην Αθήνα γιανα τον ευχαριστήσει.
Αργότερα, η κυβέρνησή του θα οργάνωνε ακόµη µία επιχείρηση διάσωσης. Είναι ∆εκέµβριος του 1983, όταν ο Γιάσερ Αραφάτ και 8.000 φενταγίν δραπετεύουν από το καταφύγιό τους στον Λίβανο για να µεταφερθούν στο Αλγέρι και την Τύνιδα. Ταξιδεύουν µε τρία ελληνικά πλοία, τα οποία είχαν στείλει ο Ανδρέας Παπανδρέου και ο Κάρολος Παπούλιας, ο οποίος τότε ήταν υπουργός Εξωτερικών. Ο αραβικός κόσµος δεν ξέχασε ποτέ εκείνη την αποστολή. Αλλωστε από τότε ο Αραφάτ θα το θύµιζε συνέχεια δηµοσίως. Οπως είχε πει ο σηµερινός Πρόεδρος της ∆ηµοκρατίας: «Μέσα στο στόµα του λύκου στείλαµε τα πλοία µε επικεφαλής τον Βασίλη Σαραντίτη,γενικό γραµµατέα Εµπορικής Ναυτιλίας τότε, για να εκκενώσουµε κάπου 8.000
µαχητές, παρά τις περί του αντιθέτου απειλητικές προειδοποιήσεις από Ισραήλ, ΗΠΑ και εβραϊκό λόµπι. Είχαµε συµφωνήσει να επιβιβαστούν οι µαχητές µε ελαφρύ οπλισµό και το πολύ µέσα σε πέντε ώρες. Η επιχείρηση διήρκεσε 12 ώρες. Αγωνία στην Αθήνα, δυσκολία στις επικοινωνίες. Καταλαβαίνετε τι θα γινόταν αν οι Ισραηλινοί χτυπούσαν τα πλοία. Ο Ανδρέας ήταν ανένδοτος.
Πίστευε ότι η συµβολή του Αραφάτ στην εξεύρεση λύσης στο Παλαιστινιακό ήταν sine qua non».
Χωρίς να κρύβει τον θαυµασµό του για το Κίνηµα των Αδεσµεύτων, ο Ανδρέας Παπανδρέου θα κάνει νέο άνοιγµα, αυτή τη φοράστη Λιβύη και τον Μουαµάρ Καντάφι,σε µια εποχή κατά την οποία οι Αµερικανοί δεν ήθελαν να ακούσουν το όνοµά του καθώς τον θεωρούσαν βασικό υποστηρικτή της αντιαµερικανικής τροµοκρατίας. «Σας εξετάσαµε, σας δοκιµάσαµε, σας εµπιστευόµαστε», θα πει στον Παπανδρέου ο λίβυος πρωθυπουργός Τζαλούντ οδηγώντας τον στη σκηνή του Καντάφι τον Σεπτέµβριο του 1984.
Ο Παπανδρέου θα επιστρέψει στην Αθήνα µε το Πράσινο Βιβλίο και µια συµφωνία 1 δισ. δολ. για οικονοµική και τεχνική συνεργασία. Η συµφωνία δεν υλοποιήθηκε, αλλά µετά την επίσκεψη ο Καντάφι ψήφισε στον ΟΗΕ υπέρ της αποχώρησης των τουρκικών στρατευµάτων από την Κύπρο. Στις 15 Νοεµβρίου της ίδιας χρονιάς, τα διεθνή πρακτορεία µετέδιδαν πληροφορίες για µια αναπάντεχη συνάντηση στην Κρήτη. Με τη µεσολάβηση του Ανδρέα Παπανδρέου ο Καντάφι και ο Φρανσουά Μιτεράν συναντιούνταν στο Ξενοδοχείο Ελούντα προκειµένου να συζητήσουν για την αµοιβαία αποχώρηση των στρατευµάτων τους από το Τσαντ.
Κ. ΜΗΤΣΟΤΑΚΗΣ. Μερικά χρόνια αργότερα, το 1993ο Κωνστα ντίνος Μητσοτάκης θα υπέκυπτε και εκείνος στη γοητεία της µεσολάβησης, αυτή τη φορά στην περιοχή των Βαλκανίων. Η αρχή της διακυβέρνησης Μητσοτάκη συνέπεσε µε την πτώση των κοµµουνιστικών καθεστώτων της Ανατολικής Ευρώπης και την αρχή της διάλυσης της πρώην Γιουγκοσλαβίας –εκείνος τάχθηκε υπέρ της επίλυσης των διαφορών µε ειρηνικά µέσα.
Επαιξε ενεργό ρόλο καθ’ όλη τη διάρκεια της γιουγκοσλαβικής κρίσης, µε αποκορύφωµα τη σύγκληση στην Αθήνα τον Μάιο του 1993, µε πρωτοβουλία του και υπό την αιγίδα των διαµεσολαβητών του ΟΗΕ, της ∆ιεθνούς ∆ιάσκεψης της Βουλιαγµένης όπου πέτυχε να γίνει αποδεκτή πρόταση συµφωνίας για το Βοσνιακό.
Στη συνέχεια ο Μητσοτάκης µετέβη στην εµπόλεµη ζώνη και παρέστη στη κρίσιµη συνεδρίαση της Βουλής των Σέρβωντης Βοσνίας στο Πάλε,η οποία ωστόσο απέρριψε τη συµφωνία.
Οι σχέσεις µε Αραφάτ και Καντάφι και ο ρόλος µας στη γιουγκοσλαβική κρίση
«Ζήτω η Ελλάς», αναφώνησε ο Μιτεράν τον Νοέµβρη του 1984, απαντώντας στους δηµοσιογράφους που τον ρωτούσαν πώς πήγε η συνάντηση µε τον Καντάφι στην Ελούντα, την οποία ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης είχε χαρακτηρίσει τότε «γραφική»
Ο ελληνικός ρόλος του «έντιµου συνοµιλητή»
Ο ΠΡΩΘΥΠΟΥΡΓΟΣ, δεν χάνει ευκαιρία να τονίζει ότι η Ελλάδα µπορεί να παίξει τον ρόλο «έντιµου συνοµιλητή» (honest broker) ανάµεσα σε χώρες της ευρύτερης περιοχής, δηλώνοντας την πρόθεση της χώρας να συµβάλει στην επίλυση θεµάτων. ∆ιπλωµατικές πηγές σηµειώνουν ότι ο Γιώργος Παπανδρέου γνωρίζει τον ρόλο µιας µικρής χώρας που αναλογεί στην Ελλάδα και δεν είναι υποστηρικτής των υπερβολών. Ωστόσο δεν σκοπεύει να αφήσει αναξιοποίητους τους δεσµούς µε χώρες της περιοχής – χωρίς να διακινδυνεύσει τις σχέσεις µε τη ∆ύση – προκειµένου να αναδείξει τον χρήσιµο ρόλο που µπορεί να παίξει η Ελλάδα, ο οποίος «µε τους σωστούς χειρισµούς µπορεί να αποφέρει οφέλη».
Το έχει δηλώσει για την ισραηλινοπαλαιστινιακή διένεξη και τον περασµένο Σεπτέµβριο, στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη, δεν είπε «Οχι» στο αίτηµα του προέδρου του Ιράν Μαχµούτ Αχµαντινετζάντ να τον δει. Παρότι η συνάντηση προκάλεσε έκπληξη και ερωτηµατικά, ο Παπανδρέου του µετέφερε την άποψη της ∆ύσης για το πυρηνικό πρόγραµµα του Ιράν και µία ηµέρα αργότερα στον Λευκό Οίκο ενηµέρωνε για τη συνάντηση τον αµερικανό αντιπρόεδρο Τζο Μπάιντεν.
Πιο πρόσφατα, ο Πρωθυπουργός επιχείρησε να µεσολαβήσει στην Αίγυπτο µεσούσης της κρίσης, αλλά η προσπάθεια δεν ευοδώθηκε – σύµφωνα µε πληροφορίες – όχι µόνο λόγω αµερικανικών ενστάσεων,αλλά και λόγω αντιδράσεων του Χόσνι Μουµπάρακ, ο οποίος είχε ενοχληθεί επειδή γνώριζε ότι η Αθήνα βρισκόταν σε επαφή και µε στελέχη της αιγυπτιακής αντιπολίτευσης.
∆ΕΝ ΗΤΑΝ ΤΥΧΑΙΟ ούτε το γεγονός πως η Ελλάδα ήταν από τις λίγες χώρες που ζήτησε και έλαβε άδεια προσγείωσης και απογείωσης των αεροσκαφών της τα πρώτα 24ωρα της αιµατοχυσίας στη Λιβύη, για να προχωρήσει σε µια σύνθετη επιχείρηση επαναπατρισµού ελλήνων πολιτών. Στο πλαίσιο αυτό, λειτούργησε και ως συντονιστής της επιχείρησης επαναπατρισµού πολλών ξένων υπηκόων, κυρίως Κινέζων. Μάλιστα επιχείρησε και επέτυχε την απελευθέρωση Ολλανδών πεζοναυτών από το καθεστώς του Καντάφι. Το αίτηµα υποβλήθηκε στην ελληνική κυβέρνηση από τον ολλανδό πρωθυπουργό Μαρκ Ρούτε και η ελληνική αποστολή, υπό τον υφυπουργό Εξωτερικών ∆ηµήτρη ∆όλλη, κατάφερε να φέρει στην Αθήνα τους τρεις πεζοναύτες χωρίς να της ζητηθούν ανταλλάγµατα.
Σούδα, το ορµητήριο των ΗΠΑ στη Μεσόγειο
«Η ΕΛΛΑ∆Α ΜΕ ΚΑΝΕΝΑΝ απολύτως τρόπο ούτε έµµεσα ούτε άµεσα συµµετέχει σε επιχειρήσεις εναντίον του Ιράκ και η ελληνική φρεγάτα “Κουντουριώτης” που είναι στον Περσικό Κόλπο µαζί µε µία γαλλικήσυµµετέχουν στο πλαίσιο καταπολέµησης της διεθνούς τροµοκρατίας», διαβεβαίωνε ο υπουργός Αµυνας Γιάννος Παπαντωνίου όταν άρχισε ο πόλεµος του Ιράκ το 2003, θυµίζοντας εν πολλοίς τις σηµερινές δηλώσεις τόσο του Πρωθυπουργού όσο και των υπουργών Εξωτερικών και Αµυνας ότι η Ελλάδα δεν συµµετέχει στη στρατιωτική επιχείρηση εναντίον της Λιβύης, αλλά ότι διευκολύνει φίλους και συµµάχους, παρέχοντας υποστήριξη. Αλλωστε, δεν είναι η πρώτη φορά. Η βάση της Σούδας, ως βασικό ορµητήριο των Αµερικανών στη Μεσόγειο, έχει χρησιµοποιηθεί σχεδόν σε όλους τους πολέµους και τις επιχειρήσεις των τελευταίων δεκαετιών. Από τον Πόλεµο των Εξι Ηµερών µέχρι την «Καταιγίδα της Ερήµου» και τον δεύτερο πόλεµο στο Ιράκ – µε ενδιάµεσες στάσεις την αµερικανονατοϊκή παρέµβαση που οδήγησε στη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας και τον πόλεµο στο Αφγανιστάν – η Σούδα λειτουργούσε υποστηρικτικά στην προετοιµασία, τον ανεφοδιασµόκαι τη διεξαγωγή τωνπολεµικών επιχειρήσεων. Πάντως, υπήρχε κι ένας πόλεµος στην περιοχή, ο οποίος δεν... πέρασε από τη Σούδα. Ηταν ο πόλεµος του Γιοµ Κιπούρ του 1973, όταν ο δικτάτορας Γεώργιος Παπαδόπουλος αρνήθηκε να επιτρέψει την προσγείωση αµερικανικών αεροπλάνων στα αεροδρόµια Ελευσίνας και Σούδας, τα οποία θα λάµβαναν µέρος στις επιχειρήσεις στο πλευρό των ΙΣραηλινών... Λίγο αργότερα τη θέση του πήρε ο ∆ηµήτριος Ιωαννίδης. Για την ιστορία, τα αµερικανικά πλοία και αεροπλάνα µπορούν να χρησιµοποιούν τη Σούδα µε βάση τη διµερή συµφωνία που έχουν υπογράψει οι ΗΠΑ (υπεγράφη το 1990 µε υπουργό Εξωτερικών τον Αντώνη Σαµαρά κι ανανεώθηκε το 2003 µε υπουργό Εξωτερικών τον Γιώργο Παπανδρέου).
Ο ΠΡΩΘΥΠΟΥΡΓΟΣ, δεν χάνει ευκαιρία να τονίζει ότι η Ελλάδα µπορεί να παίξει τον ρόλο «έντιµου συνοµιλητή» (honest broker) ανάµεσα σε χώρες της ευρύτερης περιοχής, δηλώνοντας την πρόθεση της χώρας να συµβάλει στην επίλυση θεµάτων. ∆ιπλωµατικές πηγές σηµειώνουν ότι ο Γιώργος Παπανδρέου γνωρίζει τον ρόλο µιας µικρής χώρας που αναλογεί στην Ελλάδα και δεν είναι υποστηρικτής των υπερβολών. Ωστόσο δεν σκοπεύει να αφήσει αναξιοποίητους τους δεσµούς µε χώρες της περιοχής – χωρίς να διακινδυνεύσει τις σχέσεις µε τη ∆ύση – προκειµένου να αναδείξει τον χρήσιµο ρόλο που µπορεί να παίξει η Ελλάδα, ο οποίος «µε τους σωστούς χειρισµούς µπορεί να αποφέρει οφέλη». Το έχει δηλώσει για την ισραηλινοπαλαιστινιακή διένεξη και τον περασµένο Σεπτέµβριο, στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη, δεν είπε «Οχι» στο αίτηµα του προέδρου του Ιράν Μαχµούτ Αχµαντινετζάντ να τον δει. Παρότι η συνάντηση προκάλεσε έκπληξη και ερωτηµατικά, ο Παπανδρέου του µετέφερε την άποψη της ∆ύσης για το πυρηνικό πρόγραµµα του Ιράν και µία ηµέρα αργότερα στον Λευκό Οίκο ενηµέρωνε για τη συνάντηση τον αµερικανό αντιπρόεδρο Τζο Μπάιντεν.
Πιο πρόσφατα, ο Πρωθυπουργός επιχείρησε να µεσολαβήσει στην Αίγυπτο µεσούσης της κρίσης, αλλά η προσπάθεια δεν ευοδώθηκε – σύµφωνα µε πληροφορίες – όχι µόνο λόγω αµερικανικών ενστάσεων,αλλά και λόγω αντιδράσεων του Χόσνι Μουµπάρακ, ο οποίος είχε ενοχληθεί επειδή γνώριζε ότι η Αθήνα βρισκόταν σε επαφή και µε στελέχη της αιγυπτιακής αντιπολίτευσης.
∆ΕΝ ΗΤΑΝ ΤΥΧΑΙΟ ούτε το γεγονός πως η Ελλάδα ήταν από τις λίγες χώρες που ζήτησε και έλαβε άδεια προσγείωσης και απογείωσης των αεροσκαφών της τα πρώτα 24ωρα της αιµατοχυσίας στη Λιβύη, για να προχωρήσει σε µια σύνθετη επιχείρηση επαναπατρισµού ελλήνων πολιτών. Στο πλαίσιο αυτό, λειτούργησε και ως συντονιστής της επιχείρησης επαναπατρισµού πολλών ξένων υπηκόων, κυρίως Κινέζων. Μάλιστα επιχείρησε και επέτυχε την απελευθέρωση Ολλανδών πεζοναυτών από το καθεστώς του Καντάφι. Το αίτηµα υποβλήθηκε στην ελληνική κυβέρνηση από τον ολλανδό πρωθυπουργό Μαρκ Ρούτε και η ελληνική αποστολή, υπό τον υφυπουργό Εξωτερικών ∆ηµήτρη ∆όλλη, κατάφερε να φέρει στην Αθήνα τους τρεις πεζοναύτες χωρίς να της ζητηθούν ανταλλάγµατα.
Σούδα, το ορµητήριο των ΗΠΑ στη Μεσόγειο
«Η ΕΛΛΑ∆Α ΜΕ ΚΑΝΕΝΑΝ απολύτως τρόπο ούτε έµµεσα ούτε άµεσα συµµετέχει σε επιχειρήσεις εναντίον του Ιράκ και η ελληνική φρεγάτα “Κουντουριώτης” που είναι στον Περσικό Κόλπο µαζί µε µία γαλλικήσυµµετέχουν στο πλαίσιο καταπολέµησης της διεθνούς τροµοκρατίας», διαβεβαίωνε ο υπουργός Αµυνας Γιάννος Παπαντωνίου όταν άρχισε ο πόλεµος του Ιράκ το 2003, θυµίζοντας εν πολλοίς τις σηµερινές δηλώσεις τόσο του Πρωθυπουργού όσο και των υπουργών Εξωτερικών και Αµυνας ότι η Ελλάδα δεν συµµετέχει στη στρατιωτική επιχείρηση εναντίον της Λιβύης, αλλά ότι διευκολύνει φίλους και συµµάχους, παρέχοντας υποστήριξη. Αλλωστε, δεν είναι η πρώτη φορά. Η βάση της Σούδας, ως βασικό ορµητήριο των Αµερικανών στη Μεσόγειο, έχει χρησιµοποιηθεί σχεδόν σε όλους τους πολέµους και τις επιχειρήσεις των τελευταίων δεκαετιών. Από τον Πόλεµο των Εξι Ηµερών µέχρι την «Καταιγίδα της Ερήµου» και τον δεύτερο πόλεµο στο Ιράκ – µε ενδιάµεσες στάσεις την αµερικανονατοϊκή παρέµβαση που οδήγησε στη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας και τον πόλεµο στο Αφγανιστάν – η Σούδα λειτουργούσε υποστηρικτικά στην προετοιµασία, τον ανεφοδιασµόκαι τη διεξαγωγή τωνπολεµικών επιχειρήσεων. Πάντως, υπήρχε κι ένας πόλεµος στην περιοχή, ο οποίος δεν... πέρασε από τη Σούδα. Ηταν ο πόλεµος του Γιοµ Κιπούρ του 1973, όταν ο δικτάτορας Γεώργιος Παπαδόπουλος αρνήθηκε να επιτρέψει την προσγείωση αµερικανικών αεροπλάνων στα αεροδρόµια Ελευσίνας και Σούδας, τα οποία θα λάµβαναν µέρος στις επιχειρήσεις στο πλευρό των ΙΣραηλινών... Λίγο αργότερα τη θέση του πήρε ο ∆ηµήτριος Ιωαννίδης. Για την ιστορία, τα αµερικανικά πλοία και αεροπλάνα µπορούν να χρησιµοποιούν τη Σούδα µε βάση τη διµερή συµφωνία που έχουν υπογράψει οι ΗΠΑ (υπεγράφη το 1990 µε υπουργό Εξωτερικών τον Αντώνη Σαµαρά κι ανανεώθηκε το 2003 µε υπουργό Εξωτερικών τον Γιώργο Παπανδρέου). 
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου