ΟΜΑΔΑ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΙΤΕΑΣ

Σαράντης Μιχαλόπουλος Κάτοικος Ιτέας

Μία πάρα πολύ όμορφη, για μένα, εκπομπή της ΕΡΤ είναι "Η ζωή αλλιώς", η οποία προβάλλει διάφορα μέρη της Ελλάδας, στοχεύοντας στην ανάδειξη κάποιων ιδιαίτερων πτυχών της τοπικής ζωής, κυρίως με ιστορίες ανθρώπων που έχουν κάνει στην προσωπική τους ζωή κάποιες ξεχωριστές επιλογές.

Πριν λίγες ημέρες έκανα σε μέσο κοινωνικής δικτύωσης μία ανάρτηση αποσπάσματος από την εκπομπή αυτή, όπου, μεταξύ άλλων, προβαλλόταν  ένας νέος άνθρωπος, που κάποια στιγμή έκανε μία ριζική στροφή στη δική του ζωή, αφήνοντας μία καριέρα Συμβούλου Επιχειρήσεων σε μεγάλη εταιρία Συμβούλων και ιδρύοντας δική του εταιρία "εναλλακτικού τουρισμού", καθώς πίστευε ότι κάθε μέρος της Ελλάδας έχει μοναδικότητες,

οι οποίες, αν προβληθούν κατάλληλα, μπορούν να προσελκύσουν κάποιο ιδιαίτερο κοινό.

Αυτό το ξεχωριστό στοιχείο, δηλαδή η πίστη στην ανάδειξη ιδιαιτεροτήτων ενός τόπου, είναι πολύ σχετικό με μία πρωτοβουλία που αναπτύχθηκε στην περιοχή μας. Συγκεκριμένα, στην Ιτέα συγκροτήθηκε το καλοκαίρι από εθελοντές, μετά από απόφαση του Τοπικού Συμβουλίου και σχετικό κάλεσμα, «Ομάδα Τουριστικής Ανάπτυξης», με σκοπό να  αναζητηθούν τρόποι προβολής του τόπου, ώστε, παράλληλα με τις όποιες κινήσεις της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, να αναπτυχθούν περαιτέρω πρωτοβουλίες, που θα βοηθούσαν την τουριστική ανάπτυξη της περιοχής.

 

Στα πλαίσια αυτής της κίνησης, έγιναν συζητήσεις και προωθήθηκαν μερικές δράσεις, λίγες δυστυχώς, χωρίς όμως να υπάρξει συνέχεια. Η εκπομπή που προανέφερα, θα μπορούσε να αποτελέσει ένα στόχο για προβολή του τόπου, με την έννοια ότι κάποιος ή κάποιοι από τους ανθρώπους της τοπικής αυτοδιοίκησης θα μπορούσαν να προσκαλέσουν την υπεύθυνη της εκπομπής να επισκεφθεί τον τόπο μας, που από πρώτη ματιά μπορεί να φαίνεται πολύ συνηθισμένος, αλλά αν τον εξετάσεις καλύτερα έχει πολλά ξεχωριστά πράγματα να επιδείξει σε όλους τους τομείς.

 

Χωρίς να θέλω να "διαφημίσω" ιδιαίτερα κάποιους ανθρώπους ή τις δραστηριότητές τους, μπορώ να αναφέρω πράγματα που εγώ θεωρώ άξια προβολής με κριτήρια κάποια διαφορετικότητα, όπως το μέλι, την ελιά, τη ζαχαροπλαστική, τη μικρής κλίμακας ιχθυοκαλλιέργεια, αλλά και τις καταδύσεις, τη λογοτεχνία και αρκετά άλλα. Αν σε αυτά προστεθούν και στοιχεία παραγωγικής δραστηριότητας, όπως ο βωξίτης ή ιστορικότητας όπως το μονοπάτι Δελφών - Κίρρας, ή η Ναυμαχία της Αγκάλης, τότε σίγουρα μπορεί να συγκεντρωθεί "υλικό" όχι για μία αλλά περισσότερες εκπομπές.

 

Ένας καλός μου φίλος που διάβασε αυτή την ανάρτηση, έγραψε το παρακάτω σχόλιο, που, ανεξάρτητα από την αποδοχή ή όχι των απόψεών του, δείχνει έμπρακτα τη σπουδαιότητα του να υπάρχει πάντα και διαρκώς μία ανοιχτή επικοινωνία με την κοινωνία.

 

«Πέρα από τις παραλίες και τις ψησταριές και τα ξενοδοχεία υπάρχουν και οι άνθρωποι. Εμείς έχουμε το επί πλέον πλεονέκτημα ότι πολλοί τουρίστες είναι ελληνικής καταγωγής και ενδιαφέρονται για τις ρίζες τους. Ωραία τα μάρμαρα αλλά χρειάζονται συσχέτιση με την σημερινή ζωή και τον τρόπο σκέψης αυτών που τα έφτιαξαν. Τα ίδια τα Ελληνόπουλα δεν έχουν τίποτα το οργανωμένο όλο το καλοκαίρι. Έχουμε τόσους δασκάλους ακόμη και συνταξιούχους εθελοντές, αχρησιμοποίητους για όλους τους σημαντικούς για τον τουρισμό μήνες.

 

Πόσα από τα παιδιά μας έχουν αρμέξει προβατίνα, ξέρουν να μαζέψουν βοτάνια, να κάνουν μαρμελάδα; Όλα τα λόγια για τη προσέγγιση με την φύση πρέπει να γίνουν ουσία. Υπάρχουν μερικά πανηγύρια και καλλιτεχνικές εκδηλώσεις, αλλά δύσκολα να το μάθουν οι ξένοι. Οι ξενοδόχοι δεν ενδιαφέρονται γι’ αυτό, οι πινακίδες στους δρόμους είναι ανεπαρκείς και, αν γράψεις στο δήμαρχο, μη περιμένεις ούτε απάντηση ότι κάποιος κάποτε διάβασε το γράμμα σου. Ποιος είσαι εσύ; Τα γραφεία τουρισμού αντικαταστάθηκαν με το booking.com.

 

Όσο για τη θάλασσα, τα τρεχαντήρια που χαρακτήριζαν την Ελλάδα καταστράφηκαν με επιχορήγηση γι’ αυτό. Ψάρευαν βέβαια μερικοί με δυναμίτη, αλλά ποτέ η Ελλάδα δεν είχε τόσα λίγα ψάρια, σε ποσότητα και σε ποικιλία, όσο σήμερα. Έμειναν βλέπεις οι πελώριες τράτες, που με τα δίχτυα τους σαρώνουν συστηματικά το βυθό, καταστρέφοντας πολύ περισσότερα από αυτά που πιάνουν. Ούτε βαρκούλα δεν μπορεί κανείς να νοικιάσει. Όσο για το φαγητό, η παραδοσιακή κουζίνα αντικαταστάθηκε με τις ψησταριές και η μουσική μας με αμερικάνικη, λες και οι τουρίστες έρχονται στην Ελλάδα για αμερικάνικη μουσική.

 

Μήπως θα πρέπει να κάνουμε αυτοκριτική, να ρωτήσουμε τους τουρίστες, Έλληνες και μη, και να σκεφτούμε με βάση το εμείς και όχι το εγώ; Υπάρχει και ένα υπουργείο, τουρισμού το λένε. Βλέπω ότι βάζει μερικές πινακίδες για να προσελκύσει τουρίστες, αν τους έγραψε κάποιος και πήρε οποιαδήποτε απάντηση, ας μου το πει να χαρώ.

 

Εγώ, από όλα τα παραπάνω, κρατώ δύο σημεία. Το πρώτο είναι ότι η «τουριστική ανάπτυξη» πρέπει να έχει ευρύτερη στόχευση, όχι μόνο για προσέλκυση τουριστών, αλλά και για παράλληλη ανάπτυξη κοινωνικών δράσεων, όπως οι νέοι που πρέπει να μαθαίνουν την ιστορία και τις παραδόσεις του τόπου, ή οι ασχολούμενοι με παραδοσιακές δραστηριότητες που τείνουν να χαθούν, για τους οποίους πρέπει να υπάρχουν κίνητρα και μέριμνα για συνέχιση της απασχόλησής τους, που σε πολλές περιπτώσεις «παράγουν» πολύ σημαντικό «τουριστικό προϊόν».

Το δεύτερο είναι ότι οι όποιες Αρχές, τοπικές ή κεντρικές, πρέπει να «ακούν» τους πολίτες και μάλιστα με έναν συστηματικό και οργανωμένο τρόπο και όχι απλά με το να απαντούν ή όχι σε ερωτήματα ή παρατηρήσεις.

Και στο σημείο αυτό, θα ήθελα να συμπληρώσω και ένα τρίτο σημείο. Η λειτουργία της Ομάδας που προανέφερα, παρουσίασε μία έξαρση τις πρώτες ημέρες που ξεκίνησε, αλλά μετά σχεδόν έπαψε να υπάρχει και ουσιαστικά παρέμεινε σαν δράση δύο – τριών ατόμων. Και το ερώτημα είναι γιατί υπήρξε μία τέτοια εξέλιξη ;

Κάποιος θα έσπευδε να απαντήσει ότι δεν χρειάζεται να αναρωτιόμαστε γι’ αυτό, αφού σχεδόν πάντα έτσι συμβαίνει. Όμως αυτό δεν είναι στην ουσία απάντηση στο ερώτημα. Απλώς επιβεβαιώνει την παρατήρηση για την σχεδόν νομοτελειακή εξέλιξη της όποιας πρωτοβουλίας. Και είναι «νομοτελειακή» εξέλιξη, διότι ο «νόμος» που οδηγεί εκεί είναι ότι σε κάθε πρωτοβουλία που ξεκινά υπάρχουν δύο βασικές προϋποθέσεις για να συνεχιστεί και να φέρει αποτέλεσμα.

Η μία είναι ότι σε κάθε ομάδα ή υπο-ομάδα χρειάζεται να υπάρχει ένας επικεφαλής ή «συντονιστής», ο οποίος θα οργανώνει τη λειτουργία της ομάδας. Αν τα μέλη της ομάδας αφεθούν να βρούνε μόνοι τους τον τρόπο που θα δουλέψουν, το πιθανότερο (ή, καλύτερα, το βέβαιο) είναι ότι ο καθένας θα περιμένει από κάποιον άλλο να πάρει την πρωτοβουλία και στο τέλος δεν θα κάνει κανείς το πρώτο βήμα.

Χαρακτηριστική είναι η παρακάτω φωτογραφία που μιλά για την Υπευθυνότητα (Accountability).

Για τους μη αγγλομαθείς, με λίγα λόγια αυτό που αναφέρεται είναι ότι υπήρχαν κάποιοι άνθρωποι που ονομαζόντουσαν «ο Καθένας», «ο Κάποιος», «ο Οποιοσδήποτε» και «ο Κανένας».

Υπήρχε λοιπόν μία σημαντική δουλειά που έπρεπε να γίνει και ο Καθένας πίστευε ότι ο Κάποιος θα την έκανε. Ο Οποιοσδήποτε θα μπορούσε να την κάνει αλλά Κανένας δεν την έκανε. Ο Κάποιος θύμωσε με αυτό, διότι αυτό που έπρεπε να γίνει ήταν δουλειά του Καθενός. Ο Καθένας πίστευε ότι ο Οποιοσδήποτε θα την έκανε αλλά Κανείς δεν συνειδητοποίησε ότι Κάποιος δεν την έκανε. Τελικά η ιστορία κατέληξε με τον Καθένα να κατηγορεί τον Οποιοδήποτε που Κανένας δεν έκανε τη δουλειά, που Κάποιος μπορούσε να κάνει.

Η δεύτερη προϋπόθεση είναι να υπάρχει συνεχής «παρακίνηση» και «αναγνώριση», ώστε οι συμμετέχοντες να ενθαρρύνονται για να συνεχίσουν την προσπάθειά τους. Αν νοιώσουν ότι κανείς δεν νοιάζεται γι’ αυτούς ή, ακόμη χειρότερο, αν δουν  κάποιους από τους «ιθύνοντες» να βάζουν εμπόδια, είτε λόγω γραφειοκρατίας, είτε λόγω προσωπικών στοχεύσεων, τότε είναι σίγουρο (νομοτελειακό) ότι θα απογοητευτούν και θα τα παρατήσουν.

Επειδή αντικειμενικά οι προσπάθειες αυτής της Ομάδας Τουριστικής Ανάπτυξης σήμερα που μιλάμε δείχνουν να έχουν πλήρως ατονήσει, ας το ξανασκεφθούν αυτοί οι «ιθύνοντες» και ας προσπαθήσουν να «αναθερμάνουν» τη λειτουργία της Ομάδας, από την οποία μόνο όφελος για τον τόπο μπορεί να προκύψει.