ΤΟ ΧΡΟΝΙΚΟ ΕΝΟΣ ΠΡΟΔΙΑΓΕΓΡΑΜΜΕΝΟΥ "ΛΟΥΚΕΤΟΥ"

Σαράντης Μιχαλόπουλος Κάτοικος Ιτέας

Το χρονικό ενός προδιαγεγραμμένου "λουκέτου" και οι λάθος κινήσεις που οδηγούν στην κλείσιμο του εργοστασίου της Πίτσος στην Ελλάδα.

Στο News24/7 διάβασα ένα άρθρο του Κωστή Χριστοδούλου (15.10.2020) σχετικά με το κλείσιμο του εργοστασίου της ΠΙΤΣΟΣ στην Ελλάδα, που φαίνεται αρκετά «ψαγμένο» και, κατ’ επέκταση, μάλλον αντικειμενικό.

Επειδή η ιστορία της «αποβιομηχάνησης» της χώρας είναι πολύ παλιά (αρχές δεκαετίας του 70) αλλά και επειδή σαν Μηχανολόγος – Ηλεκτρολόγος με θητεία σε διοικητικά συμβούλια και επιτροπές κλαδικών σωματείων (Πανελλήνιος Σύλλογος Διπλωματούχων Μηχανολόγων – Ηλεκτρολόγων) και φορέων όπως το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος, έχω, και σχετικές με το θέμα γνώσεις και εμπειρίες, αλλά και ιδιαίτερη ευαισθησία, σε όλη τη διαδρομή των χρόνων, από τότε που ξεκίνησα τον επαγγελματικό μου βίο μέχρι και σήμερα, αντιγράφω το σχετικό άρθρο, ακριβώς όπως αυτό δημοσιεύτηκε,

σαν μία συμβολή στον γενικότερο προβληματισμό για τις επενδύσεις στην χώρα μας, που όλοι μας αναγνωρίζουμε σαν μία από τις βασικότερες προϋποθέσεις για την ανάκαμψη της οικονομίας.

 Το "λουκέτο" του πρώην εργοστασίου της Πίτσος στου Ρέντη δεν αποτελεί κεραυνό εν αιθρία, ένα απλό "ψάξιμο" στο google θα δείξει ότι είναι μια ιστορία που έχει ξεκινήσει από το 2017 και σέρνεται μέχρι σήμερα με προσπάθειες από εργαζόμενους αλλά και τις εκάστοτε κυβερνήσεις να παραταθεί το κατέβασμα του γενικού διακόπτη της επένδυσης. Στα πλαίσια αυτά και ο νυν Υπουργός Ανάπτυξης Άδωνις Γεωργιάδης έχει ζητήσει από την εταιρεία να επανεξετάσει την στάση της, ενώ το θέμα θα θέσει και στον Ομοσπονδιακό Υπουργό Οικονομίας και Ενέργειας της Γερμανίας.

Ήδη από το 2017 στην BSH Οικιακές Συσκευές ΑΒΕ (σ.σ. την σημερινή ονομασία της εταιρείας που ελέγχει την παραγωγή - πρώην εργοστάσιο Πίτσος - και την εμπορία ηλεκτρικών συσκευών: Bosch, Siemens, Pitsos, Neff, Gaggenau) έτρεχε το τέταρτο πρόγραμμα εθελουσίας εξόδου όταν και ανακοινώθηκε η απόφαση για κλείσιμο του εργοστασίου στα τέλη του 2018. Μέσω των προγραμμάτων εθελουσίας που είχαν προηγηθεί ήδη ο αριθμός των εργαζομένων είχε πέσει στα 250 άτομα από 500 που ήταν στις αρχές της περασμένης δεκαετίας, ενώ σύμφωνα με πληροφορίες του News24/7 σήμερα ο αριθμός των εργαζομένων είναι γύρω στους 115. Η κατάσταση είναι λίγο πολύ είναι γνωστή, αξίζει όμως να πάμε πίσω στον χρόνο για να δούμε πως φθάσαμε έως εδώ.

Ο πρώτος local hero

To 1976 η γερμανική BSH πραγματοποιεί την πρώτη εξαγορά εργοστασίου και τοπικού σήματος εκτός Γερμανίας, της ΠΙΤΣΟΣ, ανοίγοντας τον δρόμο μίας σειράς από φίρμες που θα έβαζε στο πορτοφόλιο της και που στο site της αναφέρονται ως local hero. Οι εργαζόμενοι στην ΠΙΤΣΟΣ τότε ξεπερνούσαν τους 1.400 και το ελληνικό εργοστάσιο ήταν από τα πλέον παραγωγικά συγκρινόμενο σε σχέση με τα υπόλοιπα που διέθετε ο γερμανικός όμιλος ανά την Ευρώπη και τον κόσμο.

 

Τα μέσα της δεκαετίας του 2000 βρίσκουν την BSH σε εμπορικό επίπεδο να κατέχει το 40% της ελληνικής αγοράς και σε παραγωγικό να είναι η κορυφαία κατασκευαστική εταιρεία λευκών συσκευών (σ.σ. κουζίνες, πλυντήρια, ψυγεία) στην χώρα με παραγωγή 400.000 προϊόντων ετησίως. Από αυτά το 30% εξάγονταν τόσο στην Ευρώπη όσο και στην Μέση Ανατολή.

Τα μαύρα ταμεία της Siemens

To 2005 είναι και η εποχή όμως που αρχίζουν οι εισαγγελικές αρχές να ψάχνουν σε συνεργασία με τις γερμανικές αρχές τις πληροφορίες για τα μαύρα ταμεία της Siemens. Η αρνητική δημοσιότητα για το συγκεκριμένο όνομα φαίνεται να αγγίζει και την BSH η οποία όμως είναι ξεχωριστή εταιρεία, με διαφορετικούς μετόχους και άλλο αντικείμενο. Τέσσερα χρόνια αργότερα, το 2009, το μερίδιο θα έπεφτε στο 16% σε τεμάχια (σ.σ. είχε πουλήσει 170.000 συσκευές) και 17% σε αξία. Θα πρέπει να υπενθυμίσουμε ότι μιλάμε και για τα πρώτα χρόνια μνημονίου που σχεδόν κόπηκαν μαχαίρι όλες οι περιττές αγορές με τον κλάδο των ηλεκτρικών συσκευών να είναι από αυτούς που είδαν κατακόρυφη μείωση πωλήσεων.

 

Αντίθετα με το εμπορικό κομμάτι, το παραγωγικό συνέχιζε δυναμικά. Οι εξαγωγές είχαν φθάσει στο 40% και το εργοστάσιο στον Ρέντη φάνταζε μικρό για να καλύψει τις αυξημένες ανάγκες. Σε δημοσιογραφική εκδήλωση το 2010, με αφορμή την συμπλήρωση 145 χρόνων, ο τότε Διευθύνων Σύμβουλος της εταιρείας, κ. Ελ. Ελευθεράκης, προαναγγέλλει την ίδρυση και λειτουργία νέου εργοστασίου της Πίτσος στην ευρύτερη περιοχή Ασπροπύργου - Μαγούλας. Ο κ. Ελευθερίου έκανε λόγο για μία επένδυση της τάξης τουλάχιστον 50 εκατ. ευρώ που θα προσέθετε αρκετές εκατοντάδες θέσεις εργασίας.

Ο συμβιβασμός στην Βουλή

Το 2012 και καθώς είχαν χρονίσει προβλήματα λειτουργικότητας (π.χ. συντήρηση σηματοδοτών, λειτουργία μετρό) η Βουλή των Ελλήνων ενέκρινε ένα σχέδιο συμφωνίας συμβιβασμού μεταξύ της Siemens και του Ελληνικού Δημοσίου. Το αντίτιμο για να "καθαρίσει" η εταιρεία το όνομα της ήταν 170 εκατ. ευρώ, δέσμευση για τη διατήρηση θέσεων εργασίας στη θυγατρική της στην Ελλάδα και μία υπόσχεση για παραγωγικές επενδύσεις στην χώρα.

 

Ως προς το τελευταίο σκέλος, όντως η Siemens υποσχέθηκε - αλλά δεν δεσμεύθηκε - για μία παραγωγική επένδυση ύψους 60 εκατ. ευρώ στην Ελλάδα που θα δημιουργούσε 700 νέες θέσεις εργασίας. Αν και δεν κατονομάστηκε ποτέ, ο όμιλος "φωτογράφιζε" την επένδυση που ήδη είχε προαναγγείλει, η τότε, κατά 50% θυγατρική της, BSH. Μία επένδυση που μέσα στον ενθουσιασμό να κλείσει η υπόθεση του συμβιβασμού κανείς δεν ήθελε να δημοσιοποιηθεί ότι είχε ήδη "παγώσει" από "εξωγενείς παράγοντες"

Ο επαναστάτης δήμαρχος

Στην Ελευσίνα, για μία περίπου δεκαετία, δήμαρχος ήταν ο Γιώργος Αμπατζόγλου ένας πρώην βουλευτής του Συνασπισμού και ιδιαίτερα δραστήριος στα θέματα περιβάλλοντος. Είχε ασχοληθεί ιδιαίτερα με την αντιμετώπιση της ρύπανσης στον κόλπο της Ελευσίνας και την ορθολογική διαχείριση των απορριμμάτων. Ενεργός στα τοπικά θέματα από το 1978 οπότε και εκλέχθηκε δημοτικός σύμβουλος άφησε το βουλευτικό έδρανο το 2002 όταν και οι κάτοικοι της Ελευσίνας τον τίμησαν επιλέγοντας τον για δήμαρχο τους. Συνέχισε για δύο επιτυχείς θητείες μέχρι που "έφυγε" από καρδιακή ανεπάρκεια στο νοσοκομείο Αγίων Αναργύρων στις 23 Οκτωβρίου του 2011. Κάπου εκεί μπαίνει και η ταφόπλακα για την υλοποίηση του σχεδίου μετεγκατάστασης του εργοστασίου της Πίτσος.

 

Ενώ ο Γιώργος Αμπατζόγλου, βλέποντας και την ανεργία που φούντωνε στην περιοχή και έχοντας πάρει τις διαβεβαιώσεις για την χαμηλή περιβαλλοντική επιβάρυνση του εργοστασίου, είχε συμφωνήσει στην υλοποίηση του, ο άνθρωπος που τον ακολούθησε στον δημαρχιακό θώκο, ο κ. Γιώργος Τσουκαλάς είχε εντελώς αντίθετη άποψη. Να υπενθυμίσουμε ότι ήταν μία περίοδος ιδιαίτερα αντιμνημονιακή, αντιγερμανική και γενικότερα "αντί".

 

Τρεις ημέρες μετά τον θάνατο του Αμπατζόγλου μιλώντας στην συνεδρίαση του Δημοτικού Συμβούλιου ο προερχόμενος από τον ΣΥΡΙΖΑ νέος δήμαρχος αναφερόμενος στους πολίτες της πόλης τόνιζε: "Πρέπει να αποτρέψουμε το κοινωνικό και περιβαλλοντικό έγκλημα που σχεδιάζουν να υλοποιήσουν με διαδικασία fast track. Με συντονισμένες ενέργειες του λαού της περιοχής και της Τοπικής Αυτοδιοίκησης μπορούμε να πετύχουμε τη ματαίωση του". Μόνο 3 δημοτικοί σύμβουλοι καταψήφισαν την πρόταση του ενώ οι υπόλοιποι 23 συντάχθηκαν και έτσι έγινε δεκτή η τροποποίηση του Γενικού Πολεοδομικού Σχεδίου Μαγούλας που ουσιαστικά δεν επέτρεπε την δημιουργία του εργοστασίου. Αξίζει να αναφέρουμε ότι το εργοστάσιο θα ήταν συναρμολόγησης οπότε ο περιβαλλοντικός του αντίκτυπος θα ήταν ιδιαίτερα χαμηλός, κάτι που αποδεικνύεται από το ήδη υπάρχον εργοστάσιο στου Ρέντη.

Η οριστική ταφόπλακα και το φιλί της ζωής

Τόσο οι Γερμανοί όσο και οι άνθρωποι της BSH στην Ελλάδα προσπάθησαν έστω και μέσω plan b να υλοποιήσουν την επένδυση. Μικρότερου μεγέθους θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί στο ήδη υπάρχον εργοστάσιο στου Ρέντη όμως το κλίμα για την χώρα μας μέρα με την ημέρα γινόταν πιο αρνητικό και έτσι εκεί κάπου στα τέλη του 2014 η Ελλάδα βγήκε από τον παραγωγικό χάρτη του γερμανικού ομίλου.

 

Το 2015 η Siemens θα πουλούσε στην Robert Bosch GmbH το ποσοστό της στην BSH και έτσι και επίσημα ο νέος αποκλειστικός μέτοχος δεν είχε κάποια υποχρέωση για την υλοποίηση κάποιας επένδυσης απέναντι στην Ελλάδα. Από την χρονιά εκείνη ξεκίνησαν οι εθελούσιες έξοδοι με αποκορύφωμα αυτή του 2017 η οποία προσέφερε ένα γενναίο πακέτο αποδοχών στους εργαζόμενους. Σύμφωνα με πληροφορίες του News24/7 σήμερα οι εργαζόμενοι στον παραγωγικό τομέα της εταιρείας είναι ελαφρώς πάνω από τα 100 άτομα.

 

Σε επικοινωνία που είχε το News24/7 με εκπρόσωπο της διοίκησης αναφέρθηκε ότι το εργοστάσιο θα σταματήσει να λειτουργεί επίσημα στις 31 Δεκεμβρίου του 2020 και η παραγωγή θα επιστρέψει σε εργοστάσια του εξωτερικού. Εδώ θα πρέπει να σημειωθεί ότι για την χρονική επέκταση της λειτουργίας από το 2018 έως σήμερα η BSH είχε μεταφέρει στην Ελλάδα παραγωγή από τρίτες χώρες μεταξύ των οποίων και την Τουρκία. Σύμφωνα πάντα με τον εκπρόσωπο της διοίκησης η εργαζόμενοι στην παραγωγή θα παραμείνουν στην μισθοδοσία της εταιρείας έως τον Μάρτιο του 2021.

Το News24/7 προσπάθησε να συνομιλήσει και με τον εκπρόσωπο των εργαζομένων στο εργοστάσιο της πρώην Πίτσος, κ. Χ. Αθανασιάση χωρίς να έχει ανταποκριθεί μέχρι στιγμής.

 

Εδώ τελειώνει το άρθρο και εγώ το μόνο που θέλω να προσθέσω είναι ότι αυτή τη στιγμή μου μιλάμε, ούτε στην κοινωνία, ούτε στον επιστημονικό και επιχειρηματικό κόσμο υπάρχει μία «εθνική συμφωνία» για ένα «νέο παραγωγικό μοντέλο» που πρέπει να υιοθετήσουμε και να βάλουμε σε εφαρμογή σαν χώρα, λαμβάνοντας υπόψη και τις σημερινές συνθήκες στην παγκόσμια αγορά, αλλά και τα ιδιαίτερα στοιχεία που έχουμε ή μπορούμε να αναπτύξουμε στην πατρίδα μας.

Και σαν την καλύτερη συμβολή στην κατεύθυνση της αναζήτησης αυτού του νέου παραγωγικού μοντέλου, προσωπικά θεωρώ τη συγκέντρωση τέτοιων ιστοριών, επιτυχίας ή αποτυχίας, σαν της ΠΙΤΣΟΣ, της ΙΖΟΛΑ, της ΛΑΡΚΟ, της ΠΥΡΚΑΛ, της ΠΕΤΣΕΤΑΚΗΣ, της ΠΕΙΡΑΪΚΗΣ – ΠΑΤΡΑΪΚΗΣ, της ΒΙΑΜΑΧ, της ΑΓΕΤ ΗΡΑΚΛΗΣ αλλά του ΤΙΤΑΝΑ και εκατοντάδων άλλων, που η κάθε μία τους μπορεί να μας προσφέρει πολύτιμα συμπεράσματα για το τι πρέπει να αποφύγουμε ή τι πρέπει να κάνουμε.

 

Μαζί όμως με τις ιδιωτικές επιχειρήσεις, πρέπει να ανατρέξουμε και σε αντίστοιχες ιστορίες δημόσιων οργανισμών και επιχειρήσεων (ΟΤΕ, ΔΕΗ, ΟΛΥΜΠΙΑΚΗ, κλπ.), που και αυτές έχουν πολλά να μας διδάξουν.

Μακάρι κάποιος ερευνητής ή διακεκριμένος επιστήμονας να ασχοληθεί με το θέμα, κατά το πρότυπο των μεγάλων πανεπιστημίων του εξωτερικού, που στηρίζουν τις θεωρίες τους για τα επιχειρηματικά θέματα στην ανάλυση των «καλών ή κακών πρακτικών» που έχουν να επιδείξουν κάποιες επιχειρήσεις στην πραγματική ζωή.