ΙΤΕΑ: ΣΤΟΝ ΑΠΟΗΧΟ ΤΗΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΕΠΕΤΕΙΟΥ

Του Σ.Μιχαλόπουλου Κατοίκου Ιτέας

Ένας πολύ καλός φίλος ανάρτησε σε μέσο κοινωνικής δικτύωσης κάποια αποσπάσματα από το βιβλίο του δημοσιογράφου Δ.Καμπουράκη «Μία σταγόνα ιστορίας», που αναφέρονται σε μερικά όχι και τόσο γνωστά περιστατικά   της περιόδου της Επανάστασης. Σίγουρα δεν είναι τα μόνα που δεν είναι ευρέως γνωστά, δεν παύουν όμως να είναι ενδεικτικά ενός πνεύματος χαρακτηριστικού της εποχής και γι’ αυτό τα παραθέτω, διότι πιστεύω ότι αξίζουν να γίνουν ευρύτερα γνωστά, προσθέτοντας όμως και ένα δικό μου ερώτημα και τη δική μου προσωπική άποψη και απάντηση.

Το ερώτημά μου : Γιατί οι Έλληνες διατήρησαν την εθνική τους συνείδηση για τόσους αιώνες κατοχής από τους Οθωμανούς ; Η δική μου απάντηση είναι ότι πρωτεύοντα ρόλο έπαιξε η Θρησκεία. Και με την έννοια αυτή, κάθε σημερινός "εκσυγχρονισμός" και "ανεξιθρησκεία" είναι κάτι που ουσιαστικά αρνείται τον πλέον συνεκτικό ιστό της ελληνικής κοινωνίας, της ίδιας αυτής κοινωνίας που οριοθετούσε την ελευθερία, τη δημοκρατία, τη δικαιοσύνη, τη διανόηση. Άλλωστε, αυτή η ίδια η Θρησκεία ενέχει και την ανεξιθρησκεία και τον διεθνισμό και την ισότητα και την κοινωνική δικαιοσύνη. Δεν είναι όπιο του Λαού αλλά βάλσαμο. Ας μη τη στερήσουμε από τους εαυτούς μας,

γιατί την έχουμε ανάγκη. Και κυρίως, ας μη τη συνδέουμε με κάποιους όχι άξιους λειτουργούς. Γιατί και κάποιοι πολιτικοί δεν είναι άξιοι, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν έχουμε ανάγκη την πολιτική.

Ακολουθούν τα προαναφερθέντα αποσπάσματα.

Απόσπασμα πρώτο : Όταν ο Λόρδος Μπάιρον, αποβιβάστηκε το1823 στο Μεσολόγγι, έτυχε εντυπωσιακής υποδοχής από πολιτικούς, κλήρο, λαό, αγωνιστές. Τον έχρισαν μάλιστα ανώτατο Στρατιωτικό Αρχηγό, βάζοντας αυτόν τον Άγγλο ευγενή ποιητή μπροστά σε τρομακτικά για αυτόν προβλήματα, όπως την οικονομική δυσπραγία της Επανάστασης και τη διχόνοια των αρχηγών της. Το πρώτο το αντιμετώπισε εξανεμίζοντας όλη την (μεγάλη) προσωπική του περιουσία. Τα 10.000 χρυσά εικοσόφραγκα που έφερε μαζί του ,άρχισαν να δίνονται στους πρόσφυγες, στον στόλο, στη δημιουργία οπλουργείου και χυτηρίου κανονιών, ενώ δίνονταν επίσης μεγάλα ποσά για την καθημερινή διατροφή των ένοπλων επαναστατών.

Αποτέλεσμα αυτών των τεράστιων εξόδων ήταν η εξάντληση των χρημάτων του και τότε έδωσε εντολή να πουληθεί το οικογενειακό του κτήμα στην Αγγλία, αξίας 120.000 λιρών. Άρχισαν τότε οι κάθε είδους αυτόνομοι οπλαρχηγοί να ζητούν χρηματοδότηση για κάθε απίθανη επιχείρηση που έβαζαν στο μυαλό τους. Είχε επί πλέον αναλάβει και τη χρηματοδότηση 500 Σουλιωτών του φονευθέντος Μάρκου Μπότσαρη, γενναίων μεν ανδρών αλλά απρόθυμων να κάνουν το παραμικρό αν καθυστερούσε η πληρωμή τους. Έτσι όταν ο Μπάιρον έπεσε σε κώμα και με μεγάλη δυσκολία οι γιατροί τον επανέφεραν, οι Σουλιώτες δε συγκινήθηκαν και όταν άνοιξε τα μάτια του, του διαμαρτύρονταν για τα την καθυστέρηση του μισθού τους, ενώ εκείνος. έκανε αιμοπτύσεις. 4 μήνες άντεξε το υγρό κλίμα του Μεσολογγίου ο Μπάιρον, χωρίς να πει ποτέ κακή κουβέντα για τους Έλληνες . Λίγο πριν πεθάνει είπε: " Έδωσα στην Ελλάδα, το χρόνο μου, την περιουσία μου, την υγεία μου. Τώρα της δίνω και τη ζωή μου. Τι περισσότερο μπορούσα να κάνω;". Αγάπησε την Ιδέα του Αγώνα και τους Έλληνες με όλη του την ψυχή, περισσότερο από κάθε άλλο ξένο, αλλά και από πολλούς Έλληνες.

Απόσπασμα δεύτερο : Η Πρώτη Εθνοσυνέλευση της Επιδαύρου που ψήφισε την πρωτοχρονιά του1822 το πρώτο Ελληνικό Σύνταγμα, καθιέρωσε επίσης την 1η Ιανουαρίου ως την πρώτη ημέρα της ανεξαρτησίας .Και αυτό, γιατί η Επανάσταση, δεν είχε ξεκινήσει από κάποιο μεγάλο γεγονός σε κάποιο συγκεκριμένο τόπο και χρόνο. Ξέσπασε σε διάστημα λίγων ημερών, παράλληλα σε διάφορα μέρη της Ελλάδας, ως αποτέλεσμα της προετοιμασίας της Φιλικής Εταιρείας και της διάχυσης του επαναστατικού πνεύματος για μήνες σε πόλεις, χωριά και νησιά.

Η μεταφορά του εορτασμού από την πρωτοχρονιά στις 25 Μαρτίου, έγινε από τον Όθωνα το 1838. Στο διάταγμα αναφερόταν η μεγάλη θρησκευτική γιορτή του Ευαγγελισμού, προσθέτοντας ότι γινόταν λαμπρότερη επειδή την ίδια ημέρα είχε ξεκινήσει ο αγώνας, καθιερώνοντάς την έτσι σαν την ημέρα της Εθνικής εορτής.

Πολλές συζητήσεις ξέσπασαν αμέσως καθώς οι αρχηγοί και απλοί πολεμιστές της επανάστασης που βρίσκονταν εν ζωή, γνώριζαν από πρώτο χέρι, ότι η καθιέρωση της 25ης Μαρτίου ήταν ιστορική αυθαιρεσία. Ο καθένας θυμόταν και υποστήριζε άλλη ημερομηνία έναρξης του αγώνα. Όλα αυτά όμως υποχώρησαν μπροστά στο εορταστικό κλίμα που δημιουργήθηκε στις 25 Μαρτίου του 1838 με την επίσημη δοξολογία στην Αγία Ειρήνη της οδού Αιόλου, παρελάσεις ,κανονιοβολισμούς, εορτασμούς και γλέντια του λαού στους δρόμους, φωταγώγηση του Λυκαβηττού με λαδοφάναρα.
Η Εθνική Επέτειος είχε καθιερωθεί.

Απόσπασμα 3 : Είναι γνωστή η ομιλία του πρώτου Κυβερνήτη της απελευθερωμένης πλέον χώρας Ι. Καποδίστρια το 1829 στο Άργος που κατέληγε «....Εφ΄ όσον τα ιδιαίτερα εισοδήματά μου αρκούν δια να ζήσω, αρνούμαι να εγγίσω μέχρι και του οβολού τα δημόσια χρήματα, ενώ ευρισκόμεθα εις το μέσον ερειπίων και ανθρώπων βυθισμένων εις την εσχάτην πενίαν». Πράγματι, μέχρι τον θάνατό του ο Καποδίστριας δεν έλαβε ούτε ένα κέρμα για αμοιβή.

Δεν ξέρω πόσοι γνωρίζουν τη συνέχεια της ιστορίας. Μετά τη δολοφονία του Κυβερνήτη από τους Μαυρομιχαλαίους, η Γερουσία διόρισε στη θέση του τον μικρό του αδελφό κόμη Αυγουστίνο Καποδίστρια. Δυστυχώς ο κόμης δεν είχε καμία σχέση με τον αδελφό του, κυβέρνησε δικτατορικά και γρήγορα οδήγησε τη χώρα σε εμφύλιο. Ευτυχώς κατάφερε να κυβερνήσει μόνο 6 μήνες, πρόλαβε όμως μέσα σε αυτούς, να εξευτελίσει την πιο λαμπρή πράξη του σπουδαίου αδελφού του.

Με απόφασή του, το ελληνικό κράτος υποχρεούτο να πληρώσει στους κληρονόμους του νεκρού (δηλαδή σε αυτόν) το σύνολο των μισθών που ο Ι. Καποδίστριας είχε αρνηθεί να εισπράξει. Υπολόγισε μάλιστα αυθαίρετα το ποσό αυτό στο μυθικό ύψος των 846.334,90 φοινίκων. Και επειδή το ποσό αυτό δεν υπήρχε, ο ίδιος νόμος προέβλεπε το δικαίωμα στους κληρονόμους του νεκρού (δηλαδή πάλι σε αυτόν το ίδιο) να καταλάβουν κρατική γη μέχρι την κάλυψη του ποσού. Ευτυχώς, ο νόμος δεν εφαρμόστηκε ποτέ, αφού ο Αυγουστίνος δραπέτευσε στο εξωτερικό και η βαυαρική αντιβασιλεία κατάργησε το θλιβερό νόμο, χωρίς ευτυχώς ο κόμης να προλάβει να εισπράξει  ούτε ένα οβολό.