“Η στρατιωτική ετοιμότητα της χώρας μας είναι ικανή αυτή τη στιγμή να δώσει πολύ σκληρό μάθημα εάν επρόκειτο πράγματι να προχωρήσουν σε επιθετικές ενέργειες οι γείτονες”. Τα λόγια αυτά ανήκουν στον Ανδρέα Παπανδρέου, τον Μάρτιο του 1987, δίνοντας το προσωπικό του στίγμα, αλλά και μέχρι πού μπορεί να φτάσει η Ελλάδα αν απειληθεί από την Τουρκία.
Η αδιαλλαξία και ο παραλογισμός των γειτόνων αλλά ενίοτε και των συμμάχων της χώρας μας, μας φέρνει με το δάκτυλο στη σκανδάλη νιώθοντας την ειρήνη να κρέμεται σε μια κλωστή.
Σαν σήμερα, 28 Μαρτίου του 1987, στις 6.30 το πρωί έληξε άλλο ένα θερμό επεισόδιο Ελλάδας – Τουρκίας. Ήταν μια ακόμη μέρα σταθμός όχι μόνο γιατί φτάσαμε σε απόσταση αναπνοής από μια πολεμική σύρραξη με τους γείτονες, αλλά κυρίως για τον τρόπο με τον οποίο χειρίστηκε η Ελλάδα και προσωπικά ο τότε πρωθυπουργός Ανδρέας Παπανδρέου την κρίση. Τις ξεκάθαρες εντολές που έδωσε, τον σχεδιασμό σε διπλωματικό και στρατιωτικό επίπεδο που κατάφερε η Ελλάδα να πετύχει την ώρα μάλιστα που οι αμερικανικές μυστικές υπηρεσίες της Αμερικής έπαιζαν το δικό τους “παιχνίδι” εις βάρος της χώρας μας,
Το News247 σας μεταφέρει σε εκείνη τη δύσκολη περίοδο, η οποία ξεχώρισε για την ενότητα της πολιτικής και στρατιωτικής ηγεσίας του τόπου αλλά και την ομοψυχία του ελληνικού λαού παρά τις όποιες ακραίες, σε κάποιες περιπτώσεις, αντιδράσεις του.
Ξετυλίγοντας το κουβάρι των τουρκικών απαιτήσεων
Η τουρκική απειλή με το “Χόρα” το 1976, η έξοδος του “Σισμίκ” το 1987 και η κρίση των Ιμίων το 1996, αν και είναι χρονολογικά τα τρία ευρέως γνωστά “θερμά επεισόδια” που προκάλεσαν οι γείτονες, ήταν αποτέλεσμα κλιμακούμενων διπλωματικών και πολιτικών πιέσεων, με τις τουρκικές προθέσεις να έχουν στη βάση τους τις παράνομες απαιτήσεις τους στο Αιγαίο.
Το πρώτο σημάδι φάνηκε το 1936. Δεκατρία χρόνια μετά την υπογραφή της Συνθήκης της Λωζάννης, όταν με τη Σύμβαση του Μοντρέ οι Τούρκοι επεδίωξαν και πέτυχαν την κατάργηση των διατάξεων της Συνθήκης της Λωζάννης περί αφοπλισμού των νήσων Ίμβρου, Τενέδου και Λαγουσών. Έκτοτε ο έλεγχος των Στενών πέρασε εξ ολοκλήρου στα χέρια της Τουρκίας, ενώ ακολούθησαν δύο ακόμη σημαντικές ημερομηνίες σχετικά με το σχέδιο ανατροπής του status quo στο Αιγαίο.
Το 1941 ζήτησαν τη συγκατάθεση των Γερμανών να καταλάβουν τα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου με τον Αθανάσιο Κορόζη να γράφει στο βιβλίο του υπό τον τίτλο “Ελληνοτουρκικοί Αγώνες και Φιλίες κατ’ Επιταγή”:
“Γενικός Διευθυντής του ΥΠΕΞ προς τον πρωθυπουργό της Ελλάδας: «Ο Βρετανός πρέσβης μου ανακοίνωσε τηλεγράφημα του Φόρεϊν Όφις, κατά το οποίο η Τουρκία ζήτησε τη συγκατάθεση της Γερμανίας να καταλάβει τις νήσους και παρουσιάζει τούτο εις ημάς ως υπηρεσίαν. Απάντησα ότι αποκρούω. Είχα προ ημερών ερωτηθεί από τον Βρετανό πρέσβη αν θα εδεχόμην μιαν τοιαύτην ενέργεια και είχα αρνηθεί. Απορώ πώς επανέρχεται το θέμα. Ενεργήσατε εντόνως”.
Αξίζει να σημειωθεί πως την ίδια απαίτηση είχαν οι Τούρκοι το 1996 με την περίφημη απόρρητη λίστα EGAYDAAK σύμφωνα με την οποία διεκδικούν 25 νησιά και 127 νησίδες - βραχονησίδες του Αιγαίου.
Έξι χρόνια αργότερα, το 1947, και ένα χρόνο πριν την ενσωμάτωση της Δωδεκανήσου, οι Τούρκοι προσπάθησαν να τορπιλίσουν τη συμφωνία – συνθήκη ειρήνης με την Ιταλία, ενώ μέχρι και το 1974 και την εισβολή στην Κύπρο αν και είχαμε φαινομενική ηρεμία, στο παρασκήνιο διεξαγόταν ένας “πόλεμος” διεκδικήσεων πάντα με απώτερο στόχο την πρόκληση σοβαρού θερμού επεισοδίου στο Αιγαίο.
Όλα όμως φαίνεται να αλλάζουν ξανά και προς το χειρότερο σενάριο μετά την εισβολή στην Κύπρο και την απόφαση της Ελλάδας να αποσύρει για ένα χρόνο τις Ένοπλες Δυνάμεις της από την ενοποιημένη δομή της Συμμαχίας. Από εκείνη τη στιγμή σύμμαχοι και Τούρκοι ήρθαν πιο κοντά και ξετυλίγεται χρόνο με τον χρόνο το κουβάρι των διαθέσεων και των παράνομων απαιτήσεων των Τούρκων με τη χείρα βοηθείας που τους έδιναν ανά διαστήματα οι ισχυρές δυνάμεις.
Όπως εξηγεί ο Επίτιμος Αρχηγός ΓΕΕΘΑ πτέραρχος Νίκος Κουρής στο βιβλίο του “Αιγαίο: Η μακροχρόνια διαμάχη και ο ρόλος των Αμερικανών”, οι ΗΠΑ “τιμωρούσαν” τους απείθαρχους Έλληνες που είχαν απειλήσει το ΝΑΤΟ και την παραμονή των βάσεων στη χώρα μας. “Οι Τούρκοι με τη φανερή υποστήριξη των Αμερικανών και εκμεταλλευόμενοι τη συμμετοχή τους σε όλα τα πολιτικά όργανα της Ατλαντικής Συμμαχίας, προωθούσαν τους εθνικούς τους στόχους. Κύριος άξονας οι ρυθμίσεις στο Αιγαίο να συνδέονται με το Κυπριακό. Φθάνοντας στις 18 Οκτωβρίου του 1980 ο Τούρκος πρόεδρος Κενάν Εβρέν δίνει τη συγκατάθεσή του για να ανακοινωθεί η επίτευξη συμφωνίας, το ίδιο κάνει και η ελληνική κυβέρνηση και οι Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις επανήλθαν στη Συμμαχία. Όμως η συμφωνία επανένταξης δεν ολοκληρώθηκε, με τον στρατηγό Μπέρναντ Ρότζερς, ανώτατο διοικητή Συμμαχικών Δυνάμεων Ευρώπης, να χρησιμοποιεί ως επιχείρημα την ύπαρξη ενός ‘understanding’ που δεν αποδεικνυόταν”.
Οι Τούρκοι κατά τη διάρκεια των διεργασιών δεν κατάφεραν να μας σύρουν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων για να κοπεί στη μέση το Αιγαίο, με τον Εβρέν να τονίζει εκείνη την περίοδο ότι ο Ρότζερς τον παγίδεψε και υποστήριξε τους Έλληνες.
Το "Χόρα" και η αποκαλυπτική επιστολή Παπανδρέου σε Καραμανλή
Η όλη διαπραγμάτευση όπως είναι γνωστό έγινε κάτω από τον έλεγχο του Πενταγώνου και του Στέιτ Ντιπάρτμεντ και η Ελλάδα έπρεπε να πληρώσει, όπως αναφέρουν ειδικοί αναλυτές, την επιλογή των Ελλήνων να φέρουν στην εξουσία τον Ανδρέα Παπανδρέου, κάτι που έγινε με το… καλημέρα και τη γνωστή υπόθεση εμπλοκής δύο πολιτών οι οποίοι αν και αθωώθηκαν κατηγορήθηκαν ότι αποκάλυψαν στους Σοβιετικούς απόρρητα στοιχεία για την κατασκευή των πυραύλων “Stinger Post” που κατασκευάζονταν στην Ελλάδα. Την ίδια στιγμή η πορεία της ελληνικής κυβέρνησης με τις προγραμματικές δηλώσεις του 1981 στο θέμα του Αιγαίου ήταν ξεκάθαρες. “Στο θέμα του Αιγαίου πρέπει να καταστεί σαφές τόσο προς τους γείτονές μας όσο και την Ατλαντική Συμμαχία πως τα χερσαία, εναέρια και θαλάσσια σύνορά μας καθώς και τα όρια της ελληνικής υφαλοκρηπίδας του Αιγαίου δεν είναι διαπραγματεύσιμα, κατοχυρώνονται από διεθνείς συνθήκες και συμβάσεις καθώς και τη διεθνή πρακτική”, είχε τονίσει, στις 23 Νοεμβρίου του 1981, ο Ανδρέας Παπανδρέου, με τους Τούρκους να εμφανίζουν το Αιγαίο ως μια προβληματική περιοχή ως προς:
- την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας
- τον εναέριο χώρο
- τα χωρικά ύδατα
- τον αφοπλισμό των νησιών
- την έρευνα και διάσωση
- τις «γκρίζες» και αμφισβητούμενες ζώνες
- τον εναέριο χώρο
- τα χωρικά ύδατα
- τον αφοπλισμό των νησιών
- την έρευνα και διάσωση
- τις «γκρίζες» και αμφισβητούμενες ζώνες
Αυτές οι απαιτήσεις των Τούρκων είχαν φυσικά και έχουν τη σιγανή υποστήριξη των ΝΑΤΟϊκών οι οποίοι ακόμη και σήμερα καλοβλέπουν έναν αφελληνισμό του Αιγαίου με κεντρικό έλεγχο από τους ίδιους, καθώς αποφεύγουν να πάρουν μια ξεκάθαρη θέση στα κρίσιμα αυτά ζητήματα, όπως έκανε και σε μια από τις τελευταίες του συνεντεύξεις ο γ.γ. του ΝΑΤΟ στο CNN αρνούμενος να δώσει απαντήσεις σε ερωτήσεις για τις παραβιάσεις του εθνικού εναέριου χώρου της Ελλάδος από την Τουρκία.
Ωστόσο, πολύ νωρίτερα, ο Ανδρέας Παπανδρέου ανησυχούσε για τη διένεξη με τους Τούρκους. Είχε μάλιστα προειδοποιήσει για την πορεία που πρέπει να λάβει η Ελλάδα, από τις 2/10/1975, σε επιστολή που απέστειλε στον Κωνσταντίνο Καραμανλή και στην οποία μεταξύ άλλων έγραψε:
Προς τον Κύριον
Κωνσταντίνο Καραμανλήν
Πρόεδρον της Κυβερνήσεως
"… Από έρευνα Ειδικής Ομάδας Εργασίας πάνω στο θέμα της Εθνικής μας Στρατηγικής και Τακτικής, προκύπτει ότι οι εθνικοί κίνδυνοι εμφανίζονται σε τρεις τομείς.
α) Την τραγική και συνεχιζόμενη καταστροφή στην Κύπρο,
β) Τη δημιουργία νέου εθνικού ζητήματος στο Αιγαίο από το 1973, που αναφέρεται στη διεκδίκηση νήσων και θαλασσίου χώρου από τους Τούρκους -που αναγνωρίστηκε επίσημα από την Ελλάδα με την προσφυγή στη διαδικασία της Χάγης για την υφαλοκρηπίδα και τις διαπραγματεύσεις για τον εναέριο χώρο του Αιγαίου, κατά την περίοδο 1974-75 και
γ) Την ουσιαστική εγκατάλειψη των Ελληνικών Δικαιωμάτων που απορρέουν από το Διεθνές Δίκαιο για την αιγιαλίτιδα ζώνη των νήσων μας.
Δεν αμφισβητώ βέβαια πως σαν Πρωθυπουργός της χώρας έχετε τόσο την πρωτοβουλία όσο και την ευθύνη για την άσκηση εξωτερικής πολιτικής. Όπως δεν αμφισβητώ πως το έργο σας ήταν ιδιαίτερα δύσκολο γιατί κληρονομήσατε τα ερείπια της εθνικής προδοσίας της χούντας του Παπαδόπουλου και του Ιωαννίδη. Αλλά, όταν οι ώρες είναι τόσο κρίσιμες και η μέχρι τώρα πορεία μας τόσο αρνητική για τα συμφέροντα της πατρίδας, είναι επιβεβλημένη η ενημέρωση του λαού και των εκπροσώπων των κομμάτων.
…Στόχος μου δεν είναι ο άγονος καταλογισμός ευθυνών αλλά η πλήρης κατανόηση των παραγόντων εκείνων που έχουν οδηγήσει στη σημερινή κρίσιμη για το Έθνος κατάσταση – κατανόηση που θα μου επιτρέψει να διατυπώσω υπεύθυνες θέσεις πάνω στη στρατηγική που πρέπει σήμερα να ακολουθήσουμε για να ξεπεράσουμε τους τεράστιους κινδύνους που απειλούν την εθνική μας υπόσταση…
...Πού βαδίζουμε κ. Πρόεδρε; Συνεχίζουμε να εναποθέτουμε την τύχη του Έθνους στην Ουάσιγκτον, το ΝΑΤΟ –σ’ εκείνους ακριβώς που σχεδίαζαν ή είναι υπεύθυνοι για την εθνική μας συμφορά;
Συνεχίζουμε να διαπραγματευόμαστε με τους Τούρκους για την Κύπρο αντί να σταθούμε αμετακίνητοι στη θέση πως το Κυπριακό είναι διεθνές πρόβλημα που μπορεί να βρει τη λύση του μόνο στα πλαίσια του ΟΗΕ; Συνεχίζουμε την αποδοχή τετελεσμένων χωρίς να καταστήσουμε σαφές πως ποτέ η Ελληνική Κυβέρνηση δεν πρόκειται να προσυπογράψει τη διχοτόμηση της Κύπρου; Συνεχίζουμε τις διαπραγματεύσεις για το Αιγαίο υποσκάπτοντας έτσι τα απαραβίαστα δικαιώματά μας; Συνεχίζουμε την τακτική των υποχωρήσεων και παραχωρήσεων χωρίς να καταστήσουμε σαφές στην Τουρκία πως δεν πρόκειται να δώσουμε ούτε σπιθαμή του εδάφους μας ή της θάλασσάς μας;
Αυτό κ. Πρόεδρε δεν εξασφαλίζει ούτε καν την ειρήνη. Αντίθετα δημιουργεί ακριβώς τις συνθήκες που θα ωθήσουν την Τουρκία σε διεκδικήσεις που καμμία –τονίζω, καμμία Ελληνική Κυβέρνηση δεν θα είναι σε θέση να δεχθεί, με συνέπεια βέβαια την πολεμική αναμέτρηση.
Εύχομαι σαν απλός Έλληνας πολίτης, κ. Πρόεδρε, να μπει η χώρα μας στη σωστή πορεία. Είναι αστείρευτες οι δυνάμεις του λαού μας… "
Μετά τιμής
ΑΝΔΡΕΑΣ ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ
"Βυθίσατε το Χόρα"
Στην περίπτωση του “Χόρα”, αλλά και στη συνέχεια, ο Ανδρέας Παπανδρέου μίλαγε και ζήταγε δυναμική αντιμετώπιση η οποία μπορούσε να πάρει τις μορφές:
-παρεμπόδιση της έρευνας, σύλληψη και βύθιση του “Χόρα”, κάτι που ζήτησε από την περιοδεία του στη Β. Ελλάδα λέγοντας την ιστορική φράση και όπως αυτή έχει αποτυπωθεί “Βυθίσατε το Χόρα”.
Στην ίδια συνέντευξη της εφημερίδας “Καθημερινή” είχα μάλιστα τονίσει για τη δήλωσή του “Βυθίσατε το Χόρα”. “Ήταν περικοπή λόγων μου στη Δράμα και την Αλεξανδρούπολη. Θα πρέπει να ξεκαθαρίσω πως το εντάσσω μέσα σε μια γενικότερη θεώρηση του προβλήματος με το Αιγαίο και των σχέσεών μας με τους Τούρκους, το ΝΑΤΟ και τις ΗΠΑ. Οι λέξεις ‘βυθίσατε το Χόρα’ αποτελούν συμβολική σύνοψη της στάσης. Ένα είναι βέβαιο: μονάχα μια τέτοια στάση θα εγγυόταν στο μέτρο που μπορεί να εγγυηθεί κανείς ότι δεν θα υπήρχαν εθνικές απώλειες. Μπορούσε να περιλαμβάνει και το γεγονός αλλά και πολλές άλλες μορφές αντίδρασης, όχι πολιτικές και διπλωματικές”.
Ήταν η δεύτερη φορά τον Ιούλιο του 1976 που το “Χόρα” βγήκε στο Αιγαίο -προηγήθηκε η έξοδός του στα ελληνικά χωρικά ύδατα το 1975- και αυτή τη φορά σκοπός του ήταν να πραγματοποιήσει σεισμικές έρευνες σε ζώνες του Αιγαίου που ανήκουν στην υφαλοκρηπίδα ελληνικών νησιών. Μάλιστα ο τότε Τούρκος πρωθυπουργός είχε πει πως “κανείς δεν είχε το δικαίωμα να εμποδίσει τις έρευνές μας έξω από τα ελληνικά χωρικά ύδατα. Η Τουρκία ουδέποτε θα συναινέσει σε κατάσταση που εμφανίζει την Ελλάδα διεκδικούσα ολόκληρο το Αιγαίο σαν δική του λίμνη. Σε περίπτωση επεμβάσεως στην αποστολή του ‘Χόρα’ στο Αιγαίο, η Τουρκία θα ανταποδώσει την επέμβαση”, με την ελληνική πλευρά να απαντά: “… είναι δε εκπληκτικό ότι ενώ συνεχίζονται οι επαφές τις οποίες η ίδια επεδίωξε, η τουρκική κυβέρνηση απειλεί να διεξάγει σεισμικές έρευνες σε περιοχές όπου δεν έχει δικαίωμα να πράξει (…) επομένως η τουρκική κυβέρνηση οφείλει να αναλογισθεί και να σταθμίσει τις συνέπειες της αυθαιρεσίας την οποία σχεδιάζει”.
Αυτή ήταν και η χρονική στιγμή που ο Ανδρέας Παπανδρέου ανέφερε την ιστορική φράση “βυθίσατε το Χόρα” ξεσπώντας στη συνέχεια “πόλεμος” για τον αν ήταν σε συνεννόηση με τον Κωνσταντίνο Καραμανλή ή όχι…
Και τα πρακτικά της Βουλής είναι ο αδιάψευστος μάρτυρας για το τι ακριβώς είχε συμβεί.
ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ ΑΒΕΡΩΦ – ΤΟΣΙΤΣΑΣ (Υπ. Εθνικής Αμύνης). Εφ’ όσον λοιπόν δεν μπορούμε να έχουμε απόφαση Διεθνών Δικαστηρίων, που να λέει “αυτό είναι το ορθό”, εφ’ όσον δεν μπορούμε να έχουμε εκτελεστή απόφαση Διεθνούς Σώματος είμεθα πάντοτε παρόντες οποτεδήποτε αμφισβητούνται τα δικαιώματά μας στον εναέριο χώρο. Είτε στα 10, είτε στα 6 μίλια. Είμεθα παρόντες, κατά τρόπο μαχητικό. Δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα παραπάνω. Όποιος θέλει παραπάνω, θέλει πολιτική του “Βυθίσατε το Χόρα”. Θέλει πολιτική καταρρίψεων. Αυτό δεν θα το κάνουμε εμείς. Και αν ακολουθούμε σωστή τακτική ή όχι σε 18 μήνες θα έχει την ευκαιρία να το κρίνει ο Ελληνικός Λαός. (Χειροκροτήματα εκ της Κυβερνητικής Πτέρυγος).
ΑΝΔΡΕΑΣ ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ (Πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ). Κύριε Πρόεδρε, θα ήθελα να αναφερθώ σε δυό σημεία. Το πρώτο είναι το περίφημο “Βυθίσατε το Χόρα”. Έχω πολλές φορές δεχθεί τα πυρά και της Κυβέρνησης και του Τύπου πάνω σ’ αυτό το σύνθημα. Είμαι δυστυχώς δεσμευμένος και δεν είμαι σε θέση να μιλήσω, οποιαδήποτε φθορά και αν αυτό επιφέρει, γιατί σέβομαι κοινές αποφάσεις σε κρίσιμα θέματα. Πάρα πέρα δεν είμαι σε θέση να πω, αλλά είμαι υποχρεωμένος, αν δε σταματήσει αυτή η ιστορία, κάποτε να παραβιάσω το λόγο μου και να μιλήσω. (Παρατεταμένα χειροκροτήματα εκ της Πτέρυγος του ΠΑΣΟΚ).
Το δεύτερο σημείο είναι ότι ο Υπουργός Εθνικής Αμύνης αποσιώπησε μια σημαντική συμφωνία μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας το 1976, σύμφωνα με την οποία ακολουθείται η εξής διαδικασία, όσον αφορά ασκήσεις των Τούρκων στο Αιγαίο. Πρώτα ειδοποιείται η Ελλάδα για τις ασκήσεις, τις οποίες προτίθεται να εκτελέσει στο Διεθνή χώρο του Αιγαίου κοντά στα δικά μας εναέρια όρια, ακόλουθα δε η Ελλάδα κάνει τις παρατηρήσεις της. Τονίζει π.χ. ότι αυτό αποτελεί παραβίαση αεροδιαδρόμου ή ότι αποτελεί παραβίαση του εναέριου χώρου μας. Στη συνέχεια, αυτό είναι το απίστευτο της συμφωνίας, η Τουρκία μπορεί να μην προσαρμοσθεί στις δικές μας τοποθετήσεις και μπορεί να προχωρήσει και να εκτελέσει “ως εσχεδιάσθη” -AS PLANNED-, αυτή είναι η φράση της συμφωνίας, τις ασκήσεις της. Και ποιο προνόμιο διατηρεί πλέον η Ελλάδα; Να απευθυνθεί προς Διεθνείς οργανισμούς όπως είναι το ΙΚΑΟ, ή όπως είναι – αν είμαστε στην Συμμαχία – το ΝΑΤΟ.
Και αυτό ακριβώς κ. Υπουργέ κάνατε. Διαμαρτυρηθήκατε μάλιστα διαμαρτυρήθηκε πρώτη η Τουρκία – διότι είχατε την αποφασιστικότητα να παρακολουθήσετε. Παρακαλώ τον κ. Υπουργό να μου πει αν αυτή η συμφωνία, αυτό το κείμενο, το οποίο αυτή την ώρα κάπως θυμάμαι, όχι όμως λεπτομερειακά, υπάρχει και αν έχω δίκιο όταν κάνω αυτές τις παρατηρήσεις. (Χειροκροτήματα εκ της Πτέρυγος του ΠΑΣΟΚ).
ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ ΑΒΕΡΩΦ – ΤΟΣΙΤΣΑΣ (Υπ. Εθνικής Αμύνης). Κύριε Πρόεδρε, δεν ενθυμούμαι και εγώ αυτή τη συμφωνία, θα πάω σε λίγο στο Υπουργείο, θα τη δω, και το απόγευμα θα είμαι σε θέση να σας πω. Όσο για το πρώτο που είπατε, πρώτη φορά το λέτε, όταν ένας Αρχηγός ή και οποιοδήποτε μέλος του Κοινοβουλίου επικαλείται λόγους Εθνικού συμφέροντος, για να μην μπορεί να εξηγήσει κάτι η Κυβέρνηση και οποιοσδήποτε άλλος, έχει υποχρέωση να σέβεται αυτή η δήλωση. Ελπίζω να την σέβεσθε και σεις, όταν η Κυβέρνηση σας λέγει ότι δεν μπορεί να μιλήσει για ορισμένα πράγματα, γιατί αυτό μπορεί να βλάψει τα Εθνικά συμφέροντα. (Χειροκροτήματα εκ της Κυβερνητικής Πτέρυγος).
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΣ. Κύριε Πρόεδρε, δεν πρόκειται να αγορεύσω δεν παραβιάζετε τίποτα. Θα ήθελα να βεβαιώσω τη Βουλή, ότι πράγματι ο κ. Πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ προέβη στη διατύπωση των λέξεων εκείνων για ορισμένο Εθνικό σκοπό. Με διαβεβαίωσε ο ίδιος τον Αύγουστο του 1976 όταν είχαμε συναντηθεί και τον ερώτησα πώς έφθασε στο σημείο να διατυπώσει μια τέτοια φράση, μου είπε γιατί το έκανε και βεβαιώθηκα ότι το έκανε για λόγους εθνικούς. (Χειροκροτήματα)
ΑΝΔΡΕΑΣ ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ (Πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ). Θέλω να ευχαριστήσω τον Πρόεδρο, κύριο Κανελλόπουλο, γιατί επιβεβαίωσε ακριβώς αυτό το οποίο είπα.
Από την πλευρά του, ωστόσο, ο Πέτρος Μολυβιάτης, στενός συνεργάτης του Κωνσταντίνου Καραμανλή και πρώην ΥΠΕΞ, είχε δηλώσει το 2002 στη Βουλή: «Μίλησα με τον Ανδρέα Παπανδρέου και του είπα: Κύριε πρόεδρε, το “Χόρα” μπήκε στην ελληνική υφαλοκρηπίδα, κάνει έρευνες και επομένως μπαίνουμε σε κρίση με την Τουρκία. Ο μακαρίτης ο Παπανδρέου μού απάντησε: «Ο πρόεδρος νομίζει ότι πρέπει να εγκαταλείψω την περιοδεία μου και να επιστρέψω;». Του είπα: “Κύριε πρόεδρε αυτό είναι δικό σας θέμα. Όταν αποφασίσετε να επιστρέψετε θα σας ενημερώσει πλήρως ο πρωθυπουργός”. Αυτή ήταν η μόνη επαφή που εγένετο μεταξύ πρωθυπουργού δι’ εμού και του Ανδρέα Παπανδρέου για το επεισόδιο. Ο Ανδρέας Παπανδρέου γύρισε από τη Θράκη μετά δυο μέρες και ενημερώθηκε από τον πρωθυπουργό. Το σύνθημα “βυθίσατε το «Χόρα»” το είπε ενόσω βρισκόταν στη Θράκη, χωρίς καμία προσυνεννόηση, χωρίς καμία επαφή με τον πρωθυπουργό», ενώ ακολούθησαν οι δηλώσεις του τότε εκπροσώπου του ΠΑΣΟΚ Ανδρέα Ακριβάκη ο οποίος επανέλαβε τον διάλογο Αβέρωφ, Παπανδρέου, Κανελλόπουλου.
1987 - Η κατάσταση στην Ελλάδα
Πώς ήταν όμως η γενικότερη κοινωνική και πολιτική ζωή στον τόπο, την ώρα που οι Τούρκοι απειλούσαν με έξοδο του “Σισμίκ” στο Αιγαίο.
Το πρωί της 25ης Μαρτίου έξω από τον Καθεδρικό ναό της Μητρόπολης Αθηνών καταφθάνει ο Ανδρέας Παπανδρέου. Πλήθος κόσμου είναι συγκεντρωμένο και με ασταμάτητα συνθήματα φώναζαν: “Μαζί σου Ανδρέα για μια Ελλάδα νέα”. Η ατμόσφαιρα αν και εορταστική, ήταν ηλεκτρισμένη και σίγουρα φορτισμένη, λόγω της κρισιμότητας στο Αιγαίο και της ασταμάτητης τουρκικής προκλητικότητας.
Χαρακτηριστικό είναι, άλλωστε, το μήνυμα του πρωθυπουργού ανήμερα της Εθνικής Επετείου: “Η σημερινή Ελλάδα έχοντας ζήσει τις καταστροφές δυο παγκοσμίων πολέμων και μιας αδελφοκτόνας σύρραξης αντιλαμβάνεται πολύ καλά τη σημασία που έχει το αγαθό της ειρήνης. Η Ελλάδα θέλει σχέσεις ειρηνικές με τους γείτονές της, δυστυχώς όμως αντιμετωπίζει μια διαρκή απειλή από την Ανατολή. Η ηγεσία της Άγκυρας έχει προ πολλού εγκαταλείψει την πολιτική καλής γειτονίας και η Τουρκία κατέχει με τη βία ένα μεγάλο μέρος της Κύπρου, ενώ απειλεί και το υπόλοιπο περιφρονώντας βάναυσα τις αποφάσεις των Ηνωμένων Εθνών. Έχει συγκεντρώσει μια τεράστια αποβατική δύναμη απέναντι από τα ελληνικά νησιά και απειλεί τα αναφαίρετα κυριαρχικά μας δικαιώματα. Ο Ελληνικός λαός δεν είναι διατεθειμένος να απεμπολήσει τα εθνικά – κυριαρχικά του δικαιώματα και είναι τούτο αυτονόητο δίδαγμα της εθνικής μας ιστορίας”.
Είναι όμως η ίδια περίοδος που ο πανικός "λούζει" μια μερίδα του ελληνικού λαού, ο οποίος σπεύδει στα σούπερ μάρκετ να προμηθευτεί είδη τροφίμων, αδειάζοντας κυριολεκτικά τα ράφια. Ήταν η ίδια περίοδος που οι έμποροι και οι προμηθευτές προσπαθούσαν να ηρεμήσουν τον κόσμο λέγοντας πως η χώρα έχει αρκετά αποθέματα που φθάνουν τους τέσσερις μήνες. Ήταν όμως και εκείνη η περίοδος που η κυβέρνηση είχε να αντιμετωπίσει τα προβλήματα με την Εκκλησία, με μεγάλα συλλαλητήρια να διοργανώνονται από τον κλήρο και τον τότε υπουργό Παιδείας Αντώνη Τρίτση να προσπαθεί να διαχειριστεί το θέμα της μοναστηριακής και της εκκλησιαστικής περιουσίας από την πλευρά της πολιτείας, συγκρουόμενος πολλές φορές με τον τότε Μητροπολίτη Δημητριάδος και κατόπιν Αρχιεπίσκοπο μακαριστό Χριστόδουλο.
Τα “τύμπανα του πολέμου” ξεκίνησαν να χτυπάνε στις 19 Φεβρουαρίου του 1987, την ημέρα που η κυβέρνηση ανακοίνωσε την πρόθεσή της να αγοράσει την πλειοψηφία των μετοχών της Εταιρείας Πετρελαίου Βορείου Αιγαίου, ώστε να αποκτήσει τον απόλυτο έλεγχο των κοιτασμάτων στο Αιγαίο.
Στα τέλη του ίδιου μήνα έφθασε στην Αθήνα ο υφυπουργός Εξωτερικών του Καναδά Τζ. Στάνφορντ, ο οποίος μαζί με τους πρέσβεις των ΗΠΑ, Καναδά και Γερμανίας έθεσαν στον Έλληνα υπουργό Βιομηχανίας Αναστάσιο Πεπονή την επιθυμία των χωρών τους να βρεθεί μια λύση ικανοποιητική για όλες τις πλευρές. Η απάντηση του υπουργού ήταν ξεκάθαρη: “Απόφαση της ελληνικής πλευράς είναι ο πλήρης έλεγχος των δραστηριοτήτων της κοινοπραξίας και το σχετικό σχέδιο νόμου προβλέπει την εξαγορά του αναγκαίου αριθμού μεριδίων”. Αμέσως μετά ο Αναστάσιος Πεπονής δέχεται στο γραφείο του τον Τούρκο πρέσβη ο οποίος του είπε πως “η Τουρκία ελπίζει η Ελλάδα να σεβαστεί το πρωτόκολλο της Βέρνης” το οποίο βέβαια ήταν ανενεργό και δεν δέσμευε την Ελλάδα για το πού και πότε θα γίνουν γεωτρήσεις στην ελληνική υφαλοκρηπίδα.
Στις αρχές Μαρτίου, ο υπουργός Άμυνας των ΗΠΑ Γουάινμπεργκερ προχωρά σε φιλοτουρκικές δηλώσεις σχετικά με τα στρατεύματα κατοχής στην Κύπρο και την ανατροπή του 7:10 στην αμυντική αναλογία Ελλάδας – Τουρκίας. Ο Γουάινμπεργκερ ματαιώνει, παράλληλα, επίσκεψή του στην Ελλάδα και η θερμή αναμέτρηση είναι κάτι παραπάνω από βέβαιη.
Τα απόρρητα έγγραφα
Οι προθέσεις της κυβέρνησης των ΗΠΑ είναι ξεκάθαρες και αυτές αποκαλύφθηκαν από την εφημερίδα Ελευθεροτυπία στις 25 Φεβρουαρίου 2007.
Σύμφωνα με το δημοσίευμα του Πασχάλη Κορωναίου, το απόρρητο ντοκουμέντο φανερώνει ότι οι ΗΠΑ και ύστερα από εντολή του Μπους αποφάσισαν να βοηθήσουν την Τουρκία στη νέα “κόντρα” με την Ελλάδα.
Με μεσολαβητή τον περιβόητο Ρίτσαρντ Περλ (το νεοσυντηρητικό γεράκι του Μπους) το αμερικανικό Πεντάγωνο προβλέπει πόλεμο μερικών ημερών στο Αιγαίο και αποκαλούν πρόβλημα της Ελλάδας την κρίση, ενώ ενδιαφέρονται μονομερώς για τα συμφέροντα της Τουρκίας.
Μάλιστα λίγες μέρες πριν την κορύφωση της κρίσης, στις 21 Μαρτίου, ο Αμερικανός υπουργός Άμυνας απέστειλε ένα χαρακτηρισμένο ως “άκρως απόρρητο” έγγραφο με αποδέκτη τον Αμερικανό σύνδεσμο των ΗΠΑ στο ΝΑΤΟ και θέμα: “Βοήθεια στον κ. Ρίτσαρντ Περλ”.
Σύμφωνα με το δημοσίευμα, ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει ο παραλήπτης του συγκεκριμένου εγγράφου: προς “NATO/SACEUR/ΕΙΔΙΚΟ ΣΥΝΔΕΣΜΟ ΝΑΤΟ-ΗΠΑ”. Όπου SACEUR, ο ανώτατος αρχηγός των συμμαχικών δυνάμεων Ευρώπης. Το ΝΑΤΟ, δηλαδή, ενώ εμφανίζεται επισήμως να μη διαδραματίζει ρόλο στις ελληνοτουρκικές αντιπαραθέσεις εκλήθη να συνδράμει τον Περλ.
Το περιεχόμενο της επιστολής:
“Πιστεύω ότι πρέπει να κάνουμε μια τολμηρή κίνηση αναφορικά με το ελληνικό πρόβλημα. Παρουσιάστηκε απροσδόκητα και δεν υπάρχει χρόνος για εξηγήσεις. Η απαιτούμενη βοήθεια πρέπει να δοθεί στον Ρίτσαρντ Περλ, ώστε να μπορεί να συνεργαστεί χωρίς πρόβλημα με το τουρκικό υπουργείο Άμυνας.
Ενώ η κρίση μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας έχει προετοιμαστεί (“is being prepared” διατυπώνεται στο κείμενο) και είναι πιθανόν να προκαλέσει πόλεμο μεταξύ των δύο χωρών που θα διαρκέσει κάποιες ημέρες, σας συνιστώ να συνεργαστείτε με τον Περλ, την τουρκική ηγεσία και τις αμερικανικές δυνάμεις που θα προσεγγίσουν την περιοχή”.
Η επιστολή φανερώνει με τον καλύτερο δυνατό τρόπο πώς λειτούργησαν οι ΗΠΑ, ενώ “αδειάζει” όσους κατηγόρησαν τον Ανδρέα για στημένη κρίση και θέατρο σέρνοντας δήθεν την Ελλάδα σε πόλεμο.
Στα έγγραφα ντοκουμέντα της CIA, από το προσωπικό αρχείο της Κατερίνας Α.Βαρελά, πολιτική επιστήμων - ιστορικός και ΓΓ του Πνευματικού Ιδρύματος Γ.Παπανδρέου, που παρουσιάζονται αυτούσια από το News247 o ταγματάρχης Χάρι Ντινέλα σημείωνε το Νοέμβριο του 1987: “Η Ελλάδα πιθανότατα μπορεί να υπερασπιστεί επιτυχώς και τα 6 μεγάλα νησιά του Αιγαίου απέναντι σε μια σοβαρή τουρκική προσπάθεια κατάληψης ενός εξ αυτών. Οι απώλειες και στις δύο πλευρές αναμένονται να είναι υψηλές. Η Τουρκία θα μπορούσε να καταλάβει ένα από τα μικρότερα νησιά και ο πιθανός στόχος είναι το Καστελλόριζο”.
“… Πέρα από το να πάει σε πόλεμο με την Τουρκία στη Θράκη και στο Αιγαίο, η Ελλάδα δεν μπορεί να προστατεύσει το νότιο τμήμα της Κύπρου απέναντι σε μια σοβαρή τουρκική επίθεση. Σε περίπτωση πολέμου στην Κύπρο, οι απώλειες και στις δυο πλευρές αλλά ειδικά στο νότιο κομμάτι μπορούν να αναμένονται μεγάλες σε στρατιωτικό και πολιτικό προσωπικό. Η Τουρκία θα επικρατήσει. Και σε περίπτωση ελληνοτουρκικού πολέμου στο Αιγαίο, η πιθανότητα τουρκικής προέλασης στο νότιο τμήμα της Κύπρου θα αυξηθεί δραματικά, ειδικά αν η Τουρκία υποστεί βαριές απώλειες στο Αιγαίο” έγραφε μόλις το 1987 ο ταγματάρχης της CIA.
Η άμεση βοήθεια των Αμερικανών στην Τουρκία, την περίοδο του 1987, είναι κάτι παραπάνω από εμφανής και η σκληρή στάση που κράτησε και χειρίστηκε την όλη υπόθεση ο Ανδρέας Παπανδρέου και οι συνεργάτες του είναι αυτά που έκριναν το αποτέλεσμα του πολέμου. Να κερδηθεί χωρίς να πέσει ούτε μια σφαίρα.
Πώς έζησε εκείνα τα γεγονότα ένας από τους μεγάλους πρωταγωνιστές της εποχής. Ο τότε Α/ΓΕΕΘΑ πτέραρχος Νίκος Κουρής γράφει στο βιβλίο του “Αιγαίο: Η μακροχρόνια διαμάχη και ο ρόλος των Αμερικανών”.
Όλες οι αποχρώσεις πείθουν ότι την εποχή εκείνη υπήρχε πολιτική κατεύθυνση από την Ουάσιγκτον να υπονομευτεί και να ανατραπεί ο Ανδρέας Παπανδρέου για να αντικατασταθεί από άλλον πολιτικό, πρόθυμο να υποτάσσεται στα κελεύσματά της. Η Φλόρα Λιούις έγραψε στους Νew York Times υπό τον τίτλο: “Έναν νέο ηγέτη χρειάζεται η Ελλάδα”: “Θα ήταν πράγματι καταστροφικό να αφεθούν οι εντάσεις να ξεφύγουν από κάθε έλεγχο. Οι υπεύθυνοι Έλληνες πρέπει να περιορίσουν τον πρωθυπουργό τους ή καλύτερα για αυτούς να βρουν έναν άλλον πολιτικό ηγέτη να τον αντικαταστήσει”.
Στην Ελλάδα, εκείνη την περίοδο, έχει κινητοποιηθεί ο μηχανισμός χειρισμού κρίσεων. Υπάρχει η συνεχής ροή πληροφοριών μεταξύ υπουργείου Άμυνας, Εξωτερικών και ΕΥΠ. Στις 20 Μαρτίου ο Α/ΓΕΕΘΑ κατόπιν εντολής του πρωθυπουργού τον επισκέπτεται και τον ενημερώνει για τη στρατιωτική κατάσταση. Η συνάντηση αυτή δεν δημοσιοποιήθηκε. Η αναφορά του πτεράρχου μπορεί να συνοψιστεί ως εξής:
“Είμαστε έτοιμοι, χωρίς προϋποθέσεις, να προστατεύσουμε τη χώρα και τα νόμιμα συμφέροντά της. Υπάρχουν ενδείξεις ότι στο σημείο αυτό ο Ανδρέας Παπανδρέου πήρε τις αποφάσεις του. Στο Καστρί συγκαλούνται, σχεδόν καθημερινά, συσκέψεις του λεγόμενου ‘μίνι ΚΥΣΕΑ’ με συμμετοχή του ΥΠΕΞ Κάρολου Παπούλια, του ΥΕΘΑ Ιωάννη Χαραλαμπόπουλου, του υφυπουργού Εξωτερικών Ιωάννη Καψή και του Α/ΓΕΕΘΑ. Υπάρχει απόλυτος συντονισμός στρατιωτικών ενεργειών και διπλωματικής δράσης. Οι Ένοπλες Δυνάμεις έχουν λάβει ήδη διάταξη μάχης και τα πλοία του στόλου με την κάλυψη της αεροπορίας έχουν αναπτυχθεί στο Αιγαίο. Η ελληνική κυβέρνηση ενημερώνει τις ΗΠΑ, το ΝΑΤΟ και την τότε ΕΟΚ ότι απόφασή της είναι να προστατεύσει εν ανάγκη δια των όπλων τα νόμιμα συμφέροντά της”.
Ταυτόχρονα, ο υπουργός Εξωτερικών μεταβαίνει στη Σόφια και επιδίδει στον πρόεδρο Τοντόρ Ζίβκοφ προσωπική επιστολή του Ανδρέα Παπανδρέου. “Να πεις στον φίλο μου ότι είμαι στο πλευρό του. Να μην ανησυχεί και να μην έχει κανέναν φόβο στα σύνορα με τη Βουλγαρία. Να μην το σκεφθεί και να αποσύρει όσο στρατό θέλει από εκεί και να τον χρησιμοποιήσει όπου θέλει” απάντησε ο Ζίβκοφ στέλνοντας στα βουλγαροτουρκικά σύνορα δύο τεθωρακισμένες μεραρχίες, εκτός από τον στρατό που ήδη βρισκόταν στην περιοχή.
Οι κινήσεις όμως στη σκακιέρα για τον Ανδρέα Παπανδρέου δεν έχουν τελειώσει. Αφού εξασφάλισε μια χώρα του ΝΑΤΟ να έχει προχωρήσει σε συμφωνία με μια χώρα του Συμφώνου της Βαρσοβίας, το ίδιο βράδυ της απάντησης της Βουλγαρίας η κυβέρνηση ανακοινώνει ότι αναστέλλει τη λειτουργία της αμερικανικής βάσης στη Νέα Μάκρη.
Σύμφωνα με όσα έχει αναφέρει σε τηλεοπτικές του συνεντεύξεις ο ναύαρχος Λ. Βασιλικόπουλος, “κατόπιν εντολών έστειλα στον Αμερικανό διοικητή της Νέας Μάκρης τον Μ. Ζαλοκώστα και του είπε ‘σταματάς’. O Αμερικανός κάλεσε τη βάση του και του είπαν πως πράγματι παύει η λειτουργία της”, ενώ συμπλήρωσε: “Ο Ανδρέας Παπανδρέου μας είχε κάνει ξεκάθαρο πως αν το ΣΙΣΜΙΚ επιχειρήσει έρευνα στην υφαλοκρηπίδα, να εμποδιστεί με ή χωρίς τη χρήση βίας”.
Όλο αυτό το διάστημα η Άγκυρα διαμαρτύρεται έντονα και καλεί τον πρέσβη μας λέγοντάς του: “Η Τουρκία είναι υποχρεωμένη να υπερασπιστεί τα συμφέροντα και τα δικαιώματά της και έξω από τα χωρικά της ύδατα”, ενώ ο πρωθυπουργός της Τουρκίας από τις ΗΠΑ αναφέρει: “Αν συνεχίσει η Ελλάδα να παραβαίνει τη Συμφωνία της Βέρνης, κάνοντας έρευνα στο Αιγαίο, θα δημιουργήσουμε πρόβλημα στο κεφάλι της”. Το ΣΙΣΜΙΚ, σύμφωνα με τον τουρκικό Τύπο, εξέρχεται στο Αιγαίο και στα ρεπορτάζ τους οι εφημερίδες υπογραμμίζουν και προειδοποιούν: “Ελπίζουμε να μην εμποδίσουν οι Έλληνες το ΣΙΣΜΙΚ . Αν συμβεί κάτι τέτοιο, είναι σίγουρο πως η Τουρκία θα λάβει τα κατάλληλα μέτρα”.
Οι γείτονες εν τω μεταξύ και παρά την υπέρ τους κινητικότητα από πλευράς Αμερικανών και ΝΑΤΟϊκών δυνάμεων αξιολογούν τα δεδομένα, την αποφασιστικότητα της πολιτικής και στρατιωτικής ηγεσίας του τόπου, την ομοψυχία του λαού και καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι οι πιθανότητες επιτυχίας μιας επιθετικής ενέργειας είναι μηδαμινές.
Η πρώτη δήλωση ήρθε από τον πρόεδρο της Τουρκίας ο οποίος υπόσχεται ότι θα πράξει καθετί δυνατό να αποφύγει ο τουρκικός λαός νέες περιπέτειες, ενώ και ο πρωθυπουργός Τουργκούτ Οζάλ δήλωσε: “Δεν υπάρχει λόγος να κλιμακώσουμε την ένταση. Η Τουρκία δεν θα προβεί σε έρευνες σε αμφισβητούμενες περιοχές, εφόσον και η Ελλάδα δεν θα πραγματοποιήσει έρευνες”.
Κέρδος online 28/3/2017 17:40
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου