ΜΟΛΟΤΩΦ ΚΑΙ ΜΑΤ

του Σαράντη Μιχαλόπουλου Κατοίκου Ιτέας

Ο πραγματικά μεγάλος Μάνος Χατζηδάκης κάποτε έγραψε :

"Όταν έχω να κρίνω ανάμεσα σ' ένα παιδί 15 χρόνων, που πετάει μολότοφ, κι έναν τριαντάρη εκπαιδευμένο αστυνομικό, που κρατάει πιστόλι, εγώ είμαι με το μέρος του παιδιού και όχι του αστυνομικού. Εκτιμώ βαθύτατα ένα παιδί που εξεγείρεται και βγαίνει στους δρόμους για να διαμαρτυρηθεί, έστω κι αν υπερβάλλει, έστω και αν κρατάει μολότοφ. Και δεν εκτιμώ καθόλου έναν αστυνομικό που το πυροβολεί. Ό,τι και αν έχει γίνει, όπως και αν έχουν τα πράγματα, θεωρώ τραγικό λάθος την αθώωση του αστυνομικού. Και πολύ κακό μήνυμα, που στέλνουμε στα νέα αυτά παιδιά, το υγιέστερο κομμάτι της κοινωνίας μας, που δεν έχει ακόμη διαφθαρεί, όπως εμείς"

Μάνος Χατζιδάκις

Τέτοιες δηλώσεις ακούγονται όμορφες και στο τέλος της ημέρας πολύ σωστές,

διότι αυτό που περιγράφουν είναι ένα ενσταντανέ, όπως θα λέγαμε στη γλώσσα της φωτογραφίας. Όμως, όπως και κάθε φωτογραφία που απεικονίζει μία μόνο στιγμή, έτσι και η τόσο περιορισμένη σε ένα μόνο περιστατικό γενικευμένη τοποθέτηση, σίγουρα δεν λέει όλη την αλήθεια.

Ένα δεκαπεντάχρονο παιδί έχει κάθε λόγο να εναντιώνεται σε αυτό που πιστεύει ότι του στερεί βασικά δικαιώματα της ζωής του ή ότι του υποθηκεύει το μέλλον, δικαιολογείται όμως να εκφράζει αυτή την αντίθεση και διαμαρτυρία με ακραίες ενέργειες όπως είναι ο βανδαλισμός ξένων περιουσιών και η χρήση μολότωφ ;

Η ύπαρξη απέναντί του των λεγόμενων «δυνάμεων καταστολής», μέσα στις οποίες υπάρχουν στοιχεία με αρρωστημένα μυαλά και φασιστικές αντιλήψεις, σε καμία περίπτωση δεν δικαιώνουν τη βία, και μάλιστα εναντίον «δικαίων και αδίκων».

Πολύ περισσότερο, άνθρωποι που έχουν μεγάλη κοινωνική απήχηση δεν πρέπει να δίνουν ένα στίγμα, που συναισθηματικά μπορεί να ταυτίζεται με πολλούς πολίτες, αλλά κοινωνικά δεν συνεισφέρει στην πραγματική ενίσχυση των ανθρώπινων αξιών.

Είναι άραγε τα νέα παιδιά το υγιέστερο κομμάτι της κοινωνίας ; Και βέβαια είναι, αν μιλήσουμε με ποσοστά. Σίγουρα όμως υπάρχουν και κάποιες μερίδες νέων που δεν είναι «υγιείς». Υπάρχουν και νέοι που δεν έχουν ούτε τον στοιχειώδη σεβασμό προς τους άλλους. Υπάρχουν νέοι που σκοτώνονται με άλλους νέους, όχι εξ αιτίας του άδικου κράτους αλλά μίας οπαδικής προσκόλλησης σε ομάδες που δεν αντιπροσωπεύουν σήμερα τίποτε από τα όμορφα πρότυπα του παρελθόντος (τι σχέση έχουν τα «παιδιά του Πειραιά» του Ολυμπιακού, ή οι Κωνσταντινουπολίτες της ΑΕΚ, ή οι Αθηναίοι του Παναθηναϊκού, με τις σημερινές λεγεώνες των ξένων). Υπάρχουν νέοι που όλες οι αξίες τους συμπυκνώνονται στη διασκέδαση και τις κόντρες με μηχανές και αυτοκίνητα. Υπάρχουν νέοι που δηλώνουν αναρχικοί και επαναστάτες ενάντια στο διεφθαρμένο Κράτος της «Αστικής Τάξης», αλλά και που απολαμβάνουν όλα τα «προνόμια» που αυτό το Κράτος τους παρέχει.  

Από την άλλη μεριά, είναι όλοι όσοι υπηρετούν στην Αστυνομία «μπάτσοι, γουρούνια, δολοφόνοι» ; Δεν υπάρχουν νέα παιδιά που ξενυχτούν για να κοιμόμαστε εμείς με ασφάλεια, και μάλιστα με ένα μισθό στα όρια του κατώτατου μισθού ; Δεν υπάρχουν οικογενειάρχες που πασχίζουν και αυτοί να ζήσουν την οικογένειά τους, διακινδυνεύοντας ακόμη και τη ζωή τους αλλά και την ασφάλεια των παιδιών τους, αν μπουν στο στόχαστρο του οργανωμένου εγκλήματος ; Και γιατί κάποιοι πραγματικά ξεπερνούν τα όρια και μεταχειρίζονται βάναυσα νέους, γέρους, εργαζόμενους, συνταξιούχους και κάθε άλλης κατηγορίας πολίτες ; Είναι άραγε η «φύση» τους τέτοια ; Είναι μήπως η εκπαίδευση που παίρνουν ; Είναι οι οδηγίες και διαταγές των ανωτέρων τους ; Τι τελικά φταίει και τι πρέπει να γίνει για να διορθωθεί η κατάσταση ;

Ας έρθουμε όμως και στην άλλη αποστροφή του Μάνου, ότι δηλαδή «οι νέοι δεν έχουν ακόμη διαφθαρεί, όπως εμείς». Είμαστε λοιπόν όλοι εμείς που δεν είμαστε νέοι διεφθαρμένοι ; Μας έχει όλους καταπιεί το «σύστημα» και έχουμε γίνει όργανά του ; Και πως είναι δυνατόν εμείς οι «διεφθαρμένοι» να ανατρέφουμε παιδιά που είναι το «υγιές κομμάτι της κοινωνίας» ; Και τι άραγε κάνει αυτούς τους νέους στην πορεία τους να ενσωματώνονται στο «σύστημα» και να μετατρέπονται σε όργανά του ;

Μάλλον δεν υπάρχει συνέπεια σε αυτή την τοποθέτηση. Και μάλλον οι γενικεύσεις «εμείς οι μεγάλοι, αυτοί οι νέοι, εκείνοι οι δολοφόνοι» το μόνο που κάνουν είναι να «χαϊδεύουν αυτιά», να δείχνουν «μία προοδευτική τοποθέτηση» και στο τέλος της ημέρας να μην αγγίζουν το πρόβλημα που υπάρχει, ούτε πολύ περισσότερο να προτείνουν λύσεις.

Προσωπικά, έχω επανειλημμένα τοποθετηθεί ενάντια στις γενικεύσεις που αποπροσανατολίζουν και εμμένω σταθερά στην αναζήτηση των βαθύτερων αιτίων κάθε κοινωνικού φαινομένου, προτείνοντας ταυτόχρονα και λύσεις.

Για τα Σώματα Ασφαλείας έχω πει ότι πρέπει να εξετασθεί το πλαίσιο εκπαίδευσης των υπηρετούντων σ’ αυτά και κυρίως να αναζητηθεί το κυρίαρχο δόγμα που μέσα από την εκπαίδευση αυτή εκπορεύεται προς τα έξω. Διότι αυτό το «κυρίαρχο δόγμα» είναι που κάνει το Κράτος και τις Υπηρεσίες του να πιστεύουν ή να μη πιστεύουν στον Πολίτη και να αναγάγουν ή όχι την εξυπηρέτησή του σε απόλυτη προτεραιότητα. Διότι ένα τέτοιο δόγμα σίγουρα λείπει και δεν λείπει μόνο από τα Σώματα Ασφαλείας. Λείπει και από την Εκπαίδευση, λείπει από τις Φορολογικές Αρχές, λείπει από το Ασφαλιστικό Σύστημα, λείπει από τους Οργανισμούς Κοινής Ωφέλειας, λείπει από την Αυτοδιοίκηση, λείπει από την απονομή της Δικαιοσύνης, λείπει από την Δημόσια Ενημέρωση, λείπει από τόσες εκδηλώσεις της κοινωνικής ζωής, που πραγματικά είναι κρίμα να στεκόμαστε στο δένδρο και να μη βλέπουμε το δάσος.  

Εκείνο όμως που δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να συζητείται είναι το δίλλημα : Μολότωφ ή ΜΑΤ. Πρέπει επιτέλους να είμαστε καθαροί με τον εαυτό μας ότι η κοινωνία δεν βελτιώνεται, ούτε με βανδαλισμούς, ούτε με καταστολή. Όσοι δεν το καταλαβαίνουν, είναι και αυτοί συνεργοί στα όσα γίνονται σε βάρος των ανθρώπων και της κοινωνίας. Και δικαιολογία άγνοιας δεν υπάρχει. Εκτός και αν αυτοί οι συμπολίτες μας χρειάζονται «βαρβάρους» για να δικαιολογούν τη δική τους αδράνεια και απουσία ουσιαστικών παρεμβάσεων για να εκλείψουν όσα πραγματικά σαν κοινωνία μας βαραίνουν.

Και βέβαια δεν αναφέρομαι σε ανθρώπους σαν τον Μάνο Χατζηδάκη. Αναφέρομαι σε εκείνους που χρησιμοποιούν κάποια λεγόμενά των τελευταίων για να πουν «να, δεν τα λέω μόνο εγώ, τα λέει και ο τάδε».