ΑΠΟΚΛΗΘΗΚΕ “ΑΓΙΟΣ ΤΗΣ ΠΡΟΣΦΥΓΙΑΣ”
Ο Νικόλαος Πλαστήρας γεννήθηκε το 1881 στην Καρδίτσα και μεγάλωσε μέσα σε μια Αγραφιώτικη οικογένεια με πλούσια ιστορική παράδοση, αφού οι πρόγονοί του πολέμησαν με τον Καραϊσκάκη.
Τελειώνοντας το Γυμνάσιο Καρδίτσας, κατατάχθηκε εθελοντής στο στρατό, στο 5ο Σύνταγμα Πεζικού Τρικάλων, με το βαθμό του δεκανέα.
 |
| Ο Πλαστήρας (δεξιά) μαζί με το Γονατά (κέντρο) και τον Γ. Παπανδρέου (πίσω αριστερά) σε επίσκεψη στη Μουσουνίτσα ΦΩΚΙΔΑΣ (φθινόπωρο 1922) |
Το 1905 πήρε μέρος με τα αντάρτικα σώματα στον Μακεδονικό Αγώνα. Από την πρώτη στιγμή έδειξε με τις πρωτοβουλίες του, ότι πρόκειται για δραστήριο άτομο, στοιχείο που φανερώνεται από την ενεργό συμμετοχή του στο «Σύνδεσμο Υπαξιωματικών», με σκοπό την αξιοκρατία και την εξυγίανση του Στρατεύματος, κίνηση παράλληλη με αυτή των αξιωματικών που έκαναν το Κίνημα στο Γουδί,
το 1909.
Το 1910 – 1912 φοίτησε στη Σχολή Υπαξιωματικών της Κέρκυρας και με το βαθμό του Ανθυπολοχαγού πήρε μέρος στους Βαλκανικούς αγώνες (1912-1913), το 1914 πήρε μέρος στον Βορειοηπειρωτικό Αγώνα, το 1916 πήρε μέρος στο κίνημα της “Εθνικής Αμυνας” του Ελευθερίου Βενιζέλου, πολεμά στο Μακεδονικό μέτωπο, τραυματίζεται και προάγεται σε ταγματάρχη. Το 1918 ανδραγαθεί στη μάχη του Σκρα και προάγεται σε αντισυνταγματάρχη.
το 1909.
Το 1910 – 1912 φοίτησε στη Σχολή Υπαξιωματικών της Κέρκυρας και με το βαθμό του Ανθυπολοχαγού πήρε μέρος στους Βαλκανικούς αγώνες (1912-1913), το 1914 πήρε μέρος στον Βορειοηπειρωτικό Αγώνα, το 1916 πήρε μέρος στο κίνημα της “Εθνικής Αμυνας” του Ελευθερίου Βενιζέλου, πολεμά στο Μακεδονικό μέτωπο, τραυματίζεται και προάγεται σε ταγματάρχη. Το 1918 ανδραγαθεί στη μάχη του Σκρα και προάγεται σε αντισυνταγματάρχη.
Το 1919 πήρε μέρος στην εκστρατεία της Ουκρανίας,
με το 5/42 Σύνταγμα Ευζώνων και προάγεται σε συνταγματάρχη. Αργότερα μέσω Ρουμανίας αποβιβάσθηκε με το σύνταγμά του στη Σμύρνη.
με το 5/42 Σύνταγμα Ευζώνων και προάγεται σε συνταγματάρχη. Αργότερα μέσω Ρουμανίας αποβιβάσθηκε με το σύνταγμά του στη Σμύρνη.
Στην Μικρασιατική εκστρατεία αναδείχθηκε η ηγετική φυσιογνωμία του στρατιωτικού Πλαστήρα, δίνοντας νικηφόρες μάχες με τις λιγότερες δυνατές απώλειες. Γίνεται ο φόβος και ο τρόμος των αντιπάλων που τον ονομάζουν “καρά-πιπέρ” (μαύρο πιπέρι) και το ηρωικό 5/42 σύνταγμα ευζώνων “σειτάν ασκέρ” (ασκέρι του διαβόλου).
Οταν άρχισε η κατάρρευση του μετώπου, ο Πλαστήρας σαν “από μηχανής θεός” έσωσε την τιμή του Ελληνικού Στρατού. Δίνοντας στρατηγικές μάχες και εφαρμόζοντας τακτική κανονικής υποχώρησης, έσωσε στρατιώτες διαλυμένων μονάδων από βέβαιη αιχμαλωσία. Ταυτόχρονα έδωσε την ευκαιρία να διασωθούν εκατοντάδες χιλιάδες πρόσφυγες από σφαγή, γεγονός που τον έκανε ν’ αγαπηθεί από τους πρόσφυγες όσο κανένας άλλος, τόσο που λίγο αργότερα αποκλήθηκε “άγιος της προσφυγιάς”, ενώ πολλά παιδιά πήραν για βαπτιστικό όνομα το επώνυμο του Πλαστήρα.
Ως στρατιωτικός ήταν οξυδερκής, γενναίος, δίκαιος και αμερόληπτος, στοιχεία που τον έκαναν να αγαπηθεί και να κατακτήσει το σεβασμό όλων. Γι’ αυτό όταν μαζί με τον Γονατά και τον αντιπλοίαρχο Φωκά κάτω απ’ το βάρος της Μικρασιατικής καταστροφής έκαμαν την Επανάσταση της Χίου – Μυτιλήνης, αναγνωρίστηκε απ’ όλους ως φυσικός αρχηγός της. Τον Σεπτέμβρη του 22 ο πανίσχυρος “Αρχηγός” με τα στελέχη της επανάστασης μπαίνει στην Αθήνα, ανατρέποντας την κυβέρνηση και υποχρεώνοντας το Βασιλιά Κωνσταντίνο να παραιτηθεί υπέρ του Γεωργίου του Β. Η είσοδος αυτή σηματοδοτεί ουσιαστικά και την είσοδό του στην πολιτική ζωή της χώρας, καθορίζοντας ανεξίτηλα την πορεία της.
Την περίοδο 1922 – 1923 ο Πλαστήρας λειτουργεί ως “ναυγαγοσώστης του έθνους” κατά τον Ι. Ζίγδη. Το όνομά του και μόνο αρκεί να κατευνάσει τη λαϊκή οργή και με την «Εκτέλεση των Εξ», παρά τις επιφυλάξεις του, εκτονώνεται η λαϊκή απαίτηση για παραδειγματική τιμωρία των υπευθύνων των Μικρασιατικής καταστροφής.
Με την ταχύτατη ανασύνταξη της Στρατιάς του Εβρου και με την απειλή νέου Ελληνοτουρκικού πολέμου ενίσχυσε την διαπραγματευτική θέση του Βενιζέλου και υπογράφηκε το 1923 η συνθήκη της Λωζάννης, την οποία και σήμερα επικαλούμαστε για την υπεράσπιση των εθνικών μας δικαίων. Συνθήκη, η οποία διπλωματικά χρεώνεται μεν στον Ελευθέριο Βενιζέλο, αλλά είναι κάτι παραπάνω από βέβαιο ότι οι όροι της θα ήταν σαφώς δυσμενέστεροι αν στο τιμόνι της χώρας εκείνη την τραγική για τον Ελληνισμό στιγμή δεν υπήρχε ο Πλαστήρας.
Στη σύντομη διάρκεια της επαναστατικής κυβέρνησης ο Πλαστήρας έδωσε λύση στο προσφυγικό πρόβλημα και κυρίως της στέγασης των εκατοντάδων χιλιάδων προσφυγικών οικογενειών. Επίσης έλυσε δυναμικά το χρόνιο αγροτικό ζήτημα, με νομοθετικό διάταγμα στις 14-2-1923 όπου για πρώτη φορά το μεγαλύτερο μέρος των τσιφλικιών διανεμήθηκε στους ακτήμονες, παραπέμποντας στο μέλλον την όποια αποζημίωση.
Τον Ιανουάριο του 1924 παραδίδει την εξουσία και ανακηρύσσεται από τη Δ Εθνοσυνέλευση “Αξιος της Πατρίδος”. Αποστρατεύτηκε με το βαθμό του Αντιστράτηγου και έφυγε στο εξωτερικό για να φροντίσει την κλονισμένη υγεία του. Εκτοτε ζει στην Ευρώπη, ενώ στιγμή δεν φεύγει από το νου του η τύχη της πατρίδας του, την οποία υπεραγαπά και τον απασχολεί έντονα η θεμελίωση «εθνικού οικοδομήματος». Την εποχή αυτή δεν συμμετέχει ενεργά στην πολιτική ζωή της χώρας και ζει αυτοεξόριστος στην Ευρώπη (Ιταλία, Ελβετία, Γαλλία), ενώ διώκεται από τη δικτατορία Πάγκαλου.
Τον Ιανουάριο του 1924 παραδίδει την εξουσία και ανακηρύσσεται από τη Δ Εθνοσυνέλευση “Αξιος της Πατρίδος”. Αποστρατεύτηκε με το βαθμό του Αντιστράτηγου και έφυγε στο εξωτερικό για να φροντίσει την κλονισμένη υγεία του. Εκτοτε ζει στην Ευρώπη, ενώ στιγμή δεν φεύγει από το νου του η τύχη της πατρίδας του, την οποία υπεραγαπά και τον απασχολεί έντονα η θεμελίωση «εθνικού οικοδομήματος». Την εποχή αυτή δεν συμμετέχει ενεργά στην πολιτική ζωή της χώρας και ζει αυτοεξόριστος στην Ευρώπη (Ιταλία, Ελβετία, Γαλλία), ενώ διώκεται από τη δικτατορία Πάγκαλου.
Η περίοδος του μεσοπολέμου χαρακτηρίζεται από αλλεπάλληλες επεμβάσεις του στρατού ο οποίος, με την ανοχή ή και την ενθάρρυνση μέρους των πολιτικών, επεμβαίνει στην πολιτική ζωή του τόπου. Στα πλαίσια αυτά ο Πλαστήρας ηγήθηκε αποτυχημένου κινήματος (στις 6-3-1933), ενώ μετείχε και στο κίνημα του 1935, καταδικάσθηκε γι’ αυτό σε θάνατο, αν και όταν εκδηλώθηκε δεν κατόρθωσε να φθάσει στην Ελλάδα.
Η Γερμανική προέλαση και κατοχή της Ευρώπης τον βρίσκει στη Νίκαια της Γαλλίας, απομονωμένο και ουσιαστικά αποκομμένο από την Ελληνική πραγματικότητα. Εκφράζει σκέψεις και διατυπώνει απόψεις για το πως η Ελλάδα θα βγει με τη λιγότερη δυνατή ζημιά από την δεδομένη πραγματικότητα. (Οι απόψεις αυτές αν και ήταν γνωστές εξαρχής, χρησιμοποιήθηκαν αργότερα από τους Βρετανούς κατηγορώντας τον για «φιλογερμανική στάση» για να τον υποχρεώσουν σε παραίτηση το 1945 από τη θέση του πρωθυπουργού).
Μετά τα Δεκεμβριανά του ’44 σχηματίσθηκε βραχύβια Κυβέρνηση με επικεφαλής τον Πλαστήρα ως προσωπικότητα ευρείας αποδοχής. Στη σύντομη αυτή πρωθυπουργία του Πλαστήρα (3.1.1945 – 8.4.1945) προσπάθησε να αποτρέψει τον Εμφύλιο πόλεμο, όπως πρώτος τον αποκάλεσε. Σημαντικό γεγονός αυτής της περιόδου είναι η υπογραφή της Συμφωνίας της Βάρκιζας. Η Βρετανική όμως πολιτική έβλεπε στο πρόσωπο του Πλαστήρα εμπόδιο στην προώθηση των πολιτικών επιλογών και Αγγλικών συμφερόντων στην περιοχή, γι αυτό μεθόδευσαν την παραίτηση Πλαστήρα και όρισαν αντιβασιλέα τον μητροπολίτη Δαμασκηνό. Ακολούθησε το θλιβερό κεφάλαιο του εμφύλιου σπαραγμού.
Η λήξη του Εμφυλίου βρίσκει τον Πλαστήρα να πρωταγωνιστεί στην πολιτική σκηνή ως ιδρυτής – αρχηγός της ΕΠΕΚ, και με σύνθημα τη λέξη «Αλλαγή», σύνθημα που κυριάρχησε και τη δεκαετία του ‘80. Με το άσχημο μετεμφυλιοπολεμικό κλίμα, το όργιο τρομοκρατίας και επεμβάσεων του ξένου παράγοντα, που οδήγησε στην εκτέλεση Μπελογιάννη και των συντρόφων του, ο Πλαστήρας σχηματίζει δύο κυβερνήσεις συνασπισμού Κεντρώων κομμάτων το διάστημα 1950 – 52, χαρακτηρισμένο ως «κεντρώο διάλειμμα». Παρά το σύντομο διάστημα, η κυβέρνηση Πλαστήρα ανέπτυξε πλούσια δράση σε πολλούς τομείς. Προτεραιότητες, η εξάλειψη των συνεπειών του Εμφυλίου, η οικονομική και κοινωνική ανασυγκρότηση. Με τη λήψη των «μέτρων ειρηνεύσεως» και την πολιτική «λήθης του παρελθόντος», προσπάθησε να επουλώσει τις βαθιές πληγές μιας δεκαετίας καταστροφών.Ασκώντας γενικά μετριοπαθή πολιτική, προσπάθησε να υλοποιήσει ένα πρωτότυπο και τολμηρό για τις συνθήκες της εποχής σοσιαλδημοκρατικό πρόγραμμα, το οποίο μεταξύ των άλλων προβλέπει εθνικοποιήσεις, παρεμβάσεις στις πλουτοπαραγωγικές πηγές της χώρας, αξιοποίηση της αμερικάνικης βοήθειας με διάφανες διαδικασίες, διασφάλιση κοινωνικών παροχών, διανομή γης σε ακτήμονες αγρότες, ψήφιση νέου συντάγματος και προώθηση δημοκρατικών θεσμών, δικαίωμα ψήφου στις γυναίκες, κλπ.
Με κλονισμένη υγεία, λόγω εγκεφαλικού επεισοδίου που υπέστη το 1952, με ένα κόμμα ουσιαστικά διασπασμένο, με τον Αμερικάνικο παράγοντα να υποδεικνύει στους ψηφοφόρους ότι είναι συμφέρον τους να ψηφίσουν τον «Συναγερμό», με την Αριστερά να τον εξομοιώνει με τον αντίπαλό του («τι Παπάγος τι Πλαστήρας»), χάνει τις εκλογές της 16ης Νοεμβρίου του 1952.
Λίγους μήνες αργότερα άφησε την τελευταία του αναπνοή, στις 26.7.53, σκορπώντας θλίψη στο Πανελλήνιο. Στην κηδεία του, όπως παρατήρησε δημοσιογράφος αντίπαλης προς τον Πλαστήρα εφημερίδας, παραβρέθηκαν άνθρωποι απ’ όλα τα κοινωνικά στρώματα και απ’ όλα τα πολιτικά κόμματα, πράγμα ασύνηθες για την τότε Ελληνική πραγματικότητα.
Ο Πλαστήρας εκτός από ικανότατος στρατιωτικός με πολιτική δράση, υπήρξε ένας υπέροχος άνθρωπος. Υπόδειγμα πατριωτισμού, τιμιότητας, αρετής, ανιδιοτελούς προσφοράς και απλόχερης ανθρωπιάς. Πολλές φορές ο μισθός του αθόρυβα και διακριτικά έφθασε σε ανθρώπους της ανάγκης και της φτώχειας. Ποτέ του δεν απόκτησε περιουσιακά στοιχεία και έμεινε στην ιστορία ως το χαρακτηριστικότερο παράδειγμα πολιτικού και στρατιωτικού που πέθανε “στην ψάθα”. Τα στοιχεία αυτά τον έκαμαν ν’ αγαπηθεί απ’ τον απλό λαό όσο κανένας ίσως άλλος δημόσιος άνδρας, αλλά κι ο ίδιος ποτέ δεν αποστασιοποιήθηκε απ’ το λαό.
Πέρα όμως από την εθνική προσφορά του, ο Πλαστήρας συνέδεσε άρρηκτα το όνομά του με την περιοχή της Καρδίτσας, αν και ποτέ δεν μερολήπτησε υπέρ της ιδιαίτερης πατρίδας του. Ο παραθεριστικός οικισμός “Νεράιδα”, ο δρόμος Καρδίτσα – Αγρίνιο (που όμως δεν ολοκληρώθηκε ποτέ), είναι έργα που φέρουν τη σφραγίδα του. Το σημαντικότερο όμως όλων είναι η σύλληψη της ιδέας και ο σχεδιασμός της ομώνυμης σήμερα λίμνης, η οποία αποτελεί καθοριστικό σημείο αναφοράς της οικονομικής, τουριστικής και κοινωνικής ζωής του Νομού.
Η Πολιτεία και Κοινωνία έχουν τιμήσει κατ’ επανάληψη την μνήμη του Ν. Πλαστήρα, με σειρά εκδηλώσεων, έργων και αποφάσεων. Η τεχνητή λίμνη στην Καρδίτσα, το στρατόπεδο στη Λάρισα, το τρένο της Δυτικής Θεσσαλίας φέρουν το όνομά του. Στον τόπο καταγωγής του, το Μορφοβούνι, Αγράφων, πραγματοποιούνται από δεκαετίες οι πολιτιστικές εκδηλώσεις «Πλαστήρεια» ενώ το 1994 δημιουργήθηκε το Κέντρο Ιστορικών Μελετών «Ν. Πλαστήρας» με διάφορα τμήματα, στόχος του οποίου είναι η δημιουργία μονογραφικού Μουσείου Πλαστήρα. Με την εφαρμογή του «σχεδίου Καποδίστριας» στην Τοπική Αυτοδιοίκηση, συστάθηκε Δήμος Πλαστήρα ο οποίος περιλαμβάνει τα ανατολικά παραλίμνια χωριά.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου