ΣΑΝ ΣΗΜΕΡΑ ΣΚΟΤΩΘΗΚΕ Ο ΑΛΕΚΟΣ ΠΑΝΑΓΟΥΛΗΣ, Ο ΑΝΔΡΕΙΟΣ, ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΔΥΝΑΤΟΥΣ, ΤΟ ΠΑΛΛΗΚΑΡΙ ΤΗΣ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑΣ 50 ΕΤΙΑΣ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ

ΜΕΡΑ ΜΑΓΙΟΥ ΜΟΥ ΜΙΣΕΨΕΣ

«Η πολιτική είναι ένα καθήκον, η ποίηση είναι μια ανάγκη.Είναι ένα ούρλιασμα, μια κραυγή που δεν μπορείς να πνίξεις. Το άγχος μιας στιγμής που δεν θέλεις να ξεχαστεί.Τότε ψάχνεις για χαρτί και μολύβι ζητώντας να ζωγραφίσεις με στίχους αυτή τη στιγμή».

Α.Παναγούλης

Το «τυχαίο» τροχαίο

Ξημερώματα Σαββάτου Πρωτομαγιάς του 1976 το αυτοκίνητο του 38χρονου βουλευτή Αλέξανδρου Παναγούλη τρέχει με μεγάλη ταχύτητα στη Λεωφόρο Βουλιαγμένης κατευθυνόμενο προς τη Γλυφάδα, ενώ δίπλα του ένα ή δύο αυτοκίνητα μοιάζουν σαν να κάνουν κόντρα μαζί του.

Δευτερόλεπτα αργότερα ακούγεται ένας μεγάλος κρότος και ένα σύννεφο καπνού και σκόνης απλώνεται στη δεξιά πλευρά του δρόμου. Οι πρώτοι περαστικοί που πλησιάζουν στο ατύχημα για να βοηθήσουν βρίσκουν τον Αλέκο Παναγούλη ετοιμοθάνατο στο πίσω κάθισμα του αυτοκινήτου. Μετά από λίγα δευτερόλεπτα ξεψυχάει.

Από την επόμενη ημέρα ο όρος «πολιτική δολοφονία» είναι σε όλα τα στόματα. Ο «μοναδικός αντιστασιακός» δεν άφηνε κανέναν αδιάφορο,

μέσα στο έντονο πολιτικοποιημένο κλίμα της εποχής.

Η έρευνα για το ατύχημα

Και ο εισαγγελέας της υπόθεσης Δημήτρης Τσεβάς μιλούσε στην αρχή για εγκληματική ενέργεια: «Ερευνάται η υπόθεσις προς πάσα κατεύθυνσιν και αφήνει μεγάλα λογικά περιθώρια στην πιθανότητα της εγκληματικής ενέργειας. Είναι περίεργο τροχαίο ατύχημα. Τόσο περίεργο, ώστε να μην μπορεί κανείς να υποστηρίξει λογικώς ότι είναι ατύχημα». Όλοι ψάχνουν τα άγνωστα «Πεζώ» «Φορντ» «Αλφα Ρομέο» ή «Τζάγκουαρ» που τον έβγαλαν από την πορεία του, ενώ κάποιοι μιλάνε για σφαίρα με αναισθητικό που τον ακινητοποίησε.

Τη σύγχυση επιτείνει η εμφάνιση του Μιχάλη Στέφα στις 3 Μαΐου, ο οποίος ισχυρίζεται πως προκάλεσε χωρίς δόλο το ατύχημα με ένα ξαφνικό φρενάρισμά του, το οποίο λόγω μεγάλης ταχύτητας ο Παναγούλης δεν μπόρεσε να αποφύγει.

Η παρουσία του αυτόκλητου Στέφα, που παρουσιάζεται από τις φιλοκυβερνητικές εφημερίδες σαν μέλος του «Ρήγα Φεραίου», αλλά και η δυσκολία να τεκμηριώσει τα λεγόμενά του στην αναπαράσταση που γίνεται, πείθει μόνο αυτούς που είναι έτοιμοι να πειστούν και πεισμώνει αυτούς που δεν θέλουν να δεχτούν τη θεωρία του ατυχήματος. Όλοι έχουν από ένα δικό τους ερώτημα, ένα δικό τους σενάριο.

Συλλαλητήριο Δημοκρατίας η κηδεία

Η κηδεία γίνεται στις 5 Μαΐου και μεταβάλλεται σε πάνδημοδημοκρατικό συλλαλητήριο με συνθήματα κατά του Αβέρωφ, ενώ ακούγεται συνέχεια μια κραυγή που θα κοσμούσε τους τοίχους της πόλης για πολλά χρόνια: «ZEΙ». Σε αυτή την παλλαϊκή διακομματική συγκέντρωση – κηδεία δεν παρίστανται ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κωνσταντίνος Τσάτσος, ο πρωθυπουργός Καραμανλής, ενώ οι ένοπλες δυνάμεις δεν στέλνουν επίσημο εκπρόσωπο.

Λίγο διάστημα μετά, ένας παρακρατικός με το όνομα Γεώργιος Λεονάρδος είχε μιλήσει για κάποια οργάνωση «Αράχνη» που δολοφόνησε τον Παναγούλη, αλλά στη δίκη που έγινε κατέπεσαν όλοι οι ισχυρισμοί του και καταδικάστηκε για συκοφαντική δυσφήμηση. Υπήρξε δικαστική καταδίκη για τον θάνατο του Παναγούλη, μόνο που αυτή δεν ήταν για δολοφονία, αλλά για αυτοκινητικό δυστύχημα.

Ο Στέφας καταδικάστηκε σε φυλάκιση 11 μηνών και η ποινή εξαγοράστηκε προς 150 δρχ. την ημέρα.

Για τα ΜΜΕ της εποχής, ο θάνατος του Παναγούλη ήταν η σημαντικότερη είδηση μετά την επάνοδο της δημοκρατίας. Τις πρώτες ημέρες που δεν υπήρχαν εφημερίδες λόγω της αργίας της Πρωτομαγιάς και της Κυριακής, Από τη Δευτέρα 3 Μαΐου που κυκλοφόρησαν οι εφημερίδες, παρουσιάστηκαν όλες οι απόψεις, που στην ουσία ήταν οι εξής δύο: δολοφονία ή ατύχημα.

Ο φάκελος που δεν άνοιξε ποτέ

Μετά την ηρωική απόπειρά του να δολοφονήσει τον δικτάτορα Γ. Παπαδόπουλο και τα βασανιστήρια τα οποία υπέστη ο Παναγούλης εξελέγη βουλευτής με την Ένωση Κέντρου, πάλεψε κατά των πολιτικών που συνεργάστηκαν με το δικτατορικό καθεστώς της Χούντας με συνέπεια την παραίτησή του από το κόμμα.

Συνέχισε απτόητος τον αγώνα του για απομόνωση των συνεργατών της επταετίας, μέχρι το μοιραίο αυτοκινητιστικό δυστύχημα στο οποίο έχασε τη ζωή του, την Πρωτομαγιά του 1976, λίγες μέρες πριν την αποκάλυψη του φακέλου σχετικά με τα όργανα ασφαλείας της Χούντας (Φάκελος ΕΣΑ). Η αποκάλυψη του φακέλου δεν έγινε τελικά ποτέ.