ΟΙ ΕΛΛΗΝΙΔΕΣ ΚΑΠΕΤΑΝΙΣΣΕΣ ΓΡΑΦΟΥΝ ΙΣΤΟΡΙΑ

Διασχίζουν ωκεανούς, παλεύουν με τις φουρτούνες, κουμαντάρουν μεγάλα πλοία και καταδιώκουν κακοποιούς με ταχύπλοα των Σωμάτων Ασφαλείας. Κι αν κάποιος πιστεύει ότι όλα αυτά είναι ανδρική υπόθεση, κάνει λάθος. Τέσσερις γυναίκες αξιωματικοί του Εμπορικού Ναυτικού και του Λιμενικού μιλούν στη «Νέα Σελίδα»

Κατά κοινή ομολογία, το επάγγελμα του ναυτικού είναι από τα πιο δύσκολα και επίπονα. Οι κίνδυνοι πάρα πολλοί, ενώ οι αδιάκοπες εργασίες και τα μακρινά ταξίδια καταπονούν ακόμα και τους πιο δυνατούς οργανισμούς. Κι όμως, σε έναν τομέα που κατά το παρελθόν απασχολούσε μόνο άνδρες έχει εισχωρήσει για τα καλά το αντίθετο φύλο.

Της Δήμητρας Τριανταφύλλου
dtriantafillou@neaselida.news

Συνολικά 359 Ελληνίδες κατέχουν θέσεις ευθύνης σε καράβια διαφόρων τύπων, έχοντας, μάλιστα, υπό τις διαταγές τους πληρώματα που σε πολλές περιπτώσεις φτάνουν ακόμα και τα 70 άτομα. Οι περισσότερες από αυτές βρίσκονται κατά τη διάρκεια των ταξιδιών στις γέφυρες, ενώ μόνο 50 στα αμπάρια, όπου ασχολούνται με μηχανολογικά ζητήματα. Από τις 309 καπετάνισσες, οι 18 διαθέτουν τον βαθμό του α΄ πλοιάρχου, οι 52 του β΄ και οι 239 του γ΄. Τέσσερις γυναίκες αξιωματικοί του Εμπορικού Ναυτικού και του Λιμενικού Σώματος εξήγησαν,

στη «Νέα Σελίδα» τον λόγο που αποφάσισαν να εμπλακούν με το συγκεκριμένο επάγγελμα και μας εξιστόρησαν τις περιπέτειες και τις αγωνιώδεις στιγμές που έχουν βιώσει.

Φωτογραφία: Μιχάλης Κωνσταντινίδης

ΣΤΑΜΑΤΙΝΑ ΑΡΒΑΝΙΤΗ
Μια νεαρή μητέρα στα γκαζάδικα

Συναντήσαμε τη Σταματίνα Αρβανίτη στον Πειραιά. Η 25χρονη πλοίαρχος γ΄ κοίταζε με νοσταλγία τη θάλασσα. Αυτή τη στιγμή διανύει τον δεύτερο μήνα της κύησης με αποτέλεσμα να έχει αφήσει το τιμόνι του πλοίου που οδηγούσε μέχρι πριν από λίγο καιρό. Από τον νου της περνά η σκέψη αν θα καταφέρει να βρεθεί και πάλι στη γέφυρα ενός γκαζάδικου. Τελείωσε τη Σχολή Εμποροπλοιάρχων στον Ασπρόπυργο το 2015, ενώ είναι γέννημα-θρέμμα του μεγαλύτερου λιμανιού της Ελλάδας. Ο παππούς της και όλοι οι θείοι της δούλευαν στα καράβια είτε ως καπετάνιοι είτε ως πρώτοι μηχανικοί, γεγονός που την επηρέασε στην επαγγελματική της σταδιοδρομία. Μάλιστα, όταν ανακοίνωσε στους άνδρες της οικογένειας ότι θέλει να γίνει καπετάνισσα, της είπαν τα εξής: «Να είσαι σοβαρή και πειθαρχημένη, πιο πολύ απ’ ό,τι θα ήσουν σε οποιαδήποτε άλλη δουλειά».

Όπως μας αναφέρει η ίδια, τα εμπόδια που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες στον κλάδο της αρχίζουν από νωρίς: «Οταν μπήκα στη σχολή, ξεκινήσαμε 11 κορίτσια σε ένα τμήμα με 45 αγόρια και εντέλει πήραμε πτυχίο μόνο τρεις. Για να προχωρήσεις από το πρώτο στο δεύτερο έτος πρέπει να κάνεις ως δόκιμος σε πλοίο ένα ταξίδι έξι μηνών. Οι εταιρείες όμως όταν ήμουν εγώ στη σχολή δεν προτιμούσαν κορίτσια. Το πρώτο μου μπάρκο το έκανα έπειτα από 43 αιτήσεις, παρόλο που είχα γνωστούς. Ο άνδρας μου για την ίδια θέση σε γκαζάδικο πλοίο και χωρίς κανέναν γνωστό έκανε μόλις μία αίτηση και τον δέχτηκαν αμέσως. Υπήρχαν εταιρείες που έρχονταν στη σχολή να μας κάνουν ενημέρωση και μας το έλεγαν ξεκάθαρα: “Δεν παίρνουμε γυναίκες”. Και μιλάμε για 7 στις 10 εταιρείες».

Στη συνέχεια, η Σταματίνα μας μιλά για το πρώτο της ταξίδι με ένα γκαζάδικο, το οποίο ξεκίνησε από την Ευρώπη και έφτασε σε λιμάνια της Χιλής, του Καναδά και της Καραϊβικής. Ηταν η μόνη γυναίκα σε πλήρωμα 25 ατόμων, ενώ για τους δύο πρώτους μήνες ο υποπλοίαρχος δεν της μιλούσε καθόλου, γιατί πίστευε ότι νεαρή θαλασσόλυκος θα τα παρατούσε. «Στο δεύτερο ταξίδι με γκαζάδικο, πάλι μόνη μου για μήνες ανάμεσα σε 25 άνδρες, είχα έναν καλό καπετάνιο που μου έμαθε το τιμόνι. Κατά τ’ άλλα, οι ανώτεροι συνάδελφοί μου με έστελναν συνεχώς στο κατάστρωμα να κάνω σκούπα και ματσακόνι. Δουλεύαμε 12 ώρες τη μέρα, οπότε η ζωή μας ήταν μόνο η βάρδια», μας αφηγείται η πλοίαρχος και προσθέτει: «Οταν δεν δούλευα, έτρωγα και συγύριζα λίγο την καμπίνα μου, ενώ την Κυριακή, που είχα ένα ολόκληρο 8ωρο ελεύθερο, ξεκουραζόμουν. Ημουν αρραβωνιασμένη εκείνη την περίοδο και ο άνδρας μου ήταν υποπλοίαρχος σε άλλο καράβι. Με έπαιρνε τηλέφωνο μέσω δορυφορικού συστήματος».

Ποιες είναι όμως οι σκέψεις της νεαρής αξιωματικού για τα επόμενα βήματα της καριέρας της, αφού σε επτά μήνες θα γίνει μητέρα; «Μια επιλογή είναι αυτή της καθηγήτριας ναυτιλιακών μαθημάτων σε ναυτικά λύκεια. Πλέον έχουμε τρία τέτοια στον Πειραιά και ο αδελφός μου φοιτά σε ένα από αυτά. Να οδηγήσω ξανά ποντοπόρο πλοίο είναι δύσκολο. Δεν θα μπορώ να μην βλέπω την οικογένειά μου για έξι μήνες. Το να οδηγώ όμως επιβατηγό πλοίο σε δρομολόγια του τύπου Πειραιάς – Αίγινα είναι κάτι που μπορώ να κάνω ως μαμά. Το θέμα είναι ότι πρέπει να βοηθούν τις γυναίκες, δίνοντάς τους οι εταιρείες αυτές τις επιλογές. Για να συμβαίνει αυτό πρέπει να ασκούνται πιέσεις προς αυτή την κατεύθυνση και από το υπουργείο Ναυτιλίας».

ΖΑΡΙΔΑ ΑΓΟΡΙΤΣΑ
Σκίζοντας τα κύματα του Αιγαίου

Τα ταχύπλοα των ακτοπλοϊκών γραμμών του Αιγαίου αυτή τη στιγμή θεωρούνται η ιδανική θέση εργασίας για όσες γυναίκες αποφοιτούν από τις Σχολές Εμποροπλοιάρχων. Η 25χρονη Ζαρίδα Αγορίτσα τα τελευταία έξι χρόνια εργάζεται σε επιβατηγά πλοία. Ανθυποπλοίαρχος πλέον, μας μίλησε κάνοντας τη βάρδιά της στο αγκυροβολημένο στη Ραφήνα ταχύπλοο σκάφος που οδηγεί: «Στο πρώτο μου ταξίδι σε εμπορικό πλοίο της ΝΕΛ ήμουν 19 χρόνων και με αντιμετώπιζαν όλοι προστατευτικά, ενώ ο καπετάνιος ασχολούνταν πολύ μαζί μου. Ηταν αυτός που μου έμαθε να παρκάρω το καράβι – και, μάλιστα, σε δύσκολο λιμάνι».
Οπως μας αναφέρει η 25χρονη, δυσκολεύτηκε πολύ μέχρι να μπαρκάρει. «Είναι λίγοι αυτοί που μπαίνουν στα καράβια χωρίς μέσον. Στο πρώτο μου μπάρκο ήμασταν 70 άτομα πλήρωμα κι εγώ η μοναδική γυναίκα ανάμεσά τους. Στο επόμενο ταξίδι ήμασταν τέσσερις κοπέλες σε ίδιο αριθμό πληρώματος, ενδεικτικό του ενδιαφέροντος που έχουν οι γυναίκες να γίνονται αξιωματικοί τα τελευταία χρόνια», λέει στη «Νέα Σελίδα» η Ζαρίδα Αγορίτσα.
Οσο για το πώς βλέπει το μέλλον της, μας εξομολογήθηκε: «Θέλω πάρα πολύ να γίνω καπετάνιος α΄, αλλά μου φαίνεται ότι θα είναι πολύ δύσκολο. Με τον ρυθμό που έχω τώρα, αυτό θα συμβεί μάλλον μετά τα 30 μου, αλλά τι θα γίνει αν παράλληλα θελήσω να κάνω παιδιά; Νομίζω ότι η πιο ασφαλής επιλογή τότε θα είναι να δουλέψω σε μια ναυτιλιακή εταιρεία. Αλλωστε, χρήσιμες είμαστε οι γυναίκες και εκεί. Αν έχεις δουλέψει πάνω στο πλοίο, μπορείς εύκολα μετά να καταλάβεις τις ανάγκες των εργαζομένων μέσα στο καράβι».

ΕΛΕΝΑ ΚΟΚΚΟΛΗ
Ταξίδια με ταχύπλοο στις Κυκλάδες

Η υποπλοίαρχος Ελενα Κοκκόλη, παρόλο που είναι μητέρα ενός μικρού αγοριού, σχεδόν σε καθημερινή βάση μεταφέρει με ταχύπλοο σκάφος της Seajets από τον Πειραιά εκατοντάδες άτομα στα νησιά των Κυκλάδων. «Καλώς ή κακώς, το επάγγελμά μας είναι ανδροκρατούμενο, οπότε πρέπει να είσαι δυναμική και σκληρή για να αποδείξεις ότι μπορείς να στηρίξεις την επιλογή σου. Στις δύσκολες στιγμές ξεπερνάς τον εαυτό σου κι από γυναίκα γίνεσαι άνδρας. Αυτό που με ευχαριστεί στην παρούσα φάση είναι ότι η εταιρεία που εργάζομαι τώρα έχει στόχο να προσλάβει κι άλλες πλοιάρχους γυναίκες στα καράβια της κι αυτό είναι πολύ θετικό», λέει στη «Νέα Σελίδα» η υποπλοίαρχος και συνεχίζοντας μας εκμυστηρεύεται πώς καταφέρνει να συνδυάζει τη δουλειά με τη μητρότητα: «Είμαι χωρισμένη, αλλά έχω απεριόριστη βοήθεια από τους γονείς μου. Η αλήθεια είναι ότι ο συνδυασμός είναι πολύ δύσκολος, αλλά η δουλειά σε σκληραίνει. Υπάρχουν στιγμές που λυγίζεις λόγω της απόστασης, όμως δεν το βάζεις κάτω. Συνεχίζεις για το παιδί σου και για την αγάπη σου προς τη θάλασσα».

ΑΙΜΙΛΙΑ ΒΕΡΡΟΠΟΥΛΟΥ
Στο κυνήγι των κακοποιών

Η Αιμιλία Βερροπούλου, 38 χρόνων σήμερα και με βαθμό πλοιάρχου γ΄, πιστοποιημένη επιθεωρήτρια του γαλλικού νηογνώμονα DVADΙ και μητέρα δύο παιδιών, μπήκε στη Σχολή Εμπορικού Ναυτικού Ασπροπύργου σε μια εποχή κατά την οποία οι γυναίκες στο συγκεκριμένο επάγγελμα ήταν μετρημένες στα δάχτυλα του ενός χεριού. Με το που τελείωσε τη σχολή, η Αιμιλία έκανε μεταπτυχιακό στη Ναυτιλία στο Πανεπιστήμιο Πειραιά και αμέσως μετά, το 2002, μπήκε στη Σχολή Υπαξιωματικών του Λιμενικού Σώματος (ΔΥΛΣ), πράγμα που κατάφερε χάρη και στο γεγονός ότι ήταν ανάμεσα στους πέντε καλύτερους αποφοίτους της σχολής της, ενώ γνωρίζει άπταιστα αγγλικά και γαλλικά. Η Αιμιλία οδήγησε για πέντε συνεχή χρόνια καταδιωκτικά σκάφη του λιμενικού τύπου Lambro 57 μέχρι να βρεθεί διοικητική στη διεύθυνση επιχειρήσεων του Λιμενικού Σώματος. Θεωρεί ότι οι δικές της επιτυχίες μέσα στη θάλασσα είναι ενδεικτικές των ικανοτήτων των γυναικών, οι οποίες μπορούν να φέρνουν σε πέρας ακόμα και τις πιο απαιτητικές επιχειρήσεις.
«Μια φορά έπρεπε να αναχαιτίσω ένα ύποπτο φουσκωτό σκάφος με παράνομο φορτίο που κινούνταν σε θαλάσσια περιοχή στη Σαλαμίνα. Καταδιώκαμε τον ύποπτο οδηγό όλη νύχτα μέχρι να τον αναχαιτίσουμε και στο τέλος, στον Πειραιά, έπεσαν και πυροβολισμοί. Ημουν δύο μηνών έγκυος τότε! Είχα τέσσερις άνδρες στο πλήρωμά μου, οι οποίοι με εμπιστεύονταν χωρίς δεύτερη σκέψη. Τους είχα αποδείξει ήδη ότι είμαι ικανή στη δουλειά μου και είχαμε εμπιστοσύνη μεταξύ μας. Για εκείνη την επιτυχία μου πήρα “Εκφραση Ευαρέσκειας” από τον κεντρικό λιμενάρχη Πειραιά», λέει η πλοίαρχος στη «Νέα Σελίδα» και συνεχίζει: «Πάντως, υπήρχε δυσπιστία απέναντι στις γυναίκες λιμενικούς ως κυβερνήτες. Φάνταζε αδιανόητο σε ένα ανδροκρατούμενο επάγγελμα, όπως αυτό του βαθμοφόρου λιμενικού, μια γυναίκα να κουμαντάρει από τον θάλαμο διακυβέρνησης μόνη της και να φέρνει σε πέρας την αποστολή».

Ελληνίδες γυναίκες εν ενεργεία αξιωματικοί του Εμπορικού Ναυτικού
Πλοίαρχοι Α΄ 18
Β΄ 52
Γ΄ 239
Σύνολο 309

Μηχανικοί Α΄ 00
Β΄ 06
Γ΄ 44
Σύνολο 50

Πηγή: Υπουργείο Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής

Δημοσιεύθηκε στο φύλλο 54 της «Νέας Σελίδας» την Κυριακή 17 Ιουνίου 2018.