I CAN'T BREATH

Σαράντης Μιχαλόπουλος Κάτοικος Ιτέας

Είναι η φράση των ημερών. Έχει γίνει παγκόσμιο σύνθημα. Οι ΗΠΑ συγκλονίζονται από τις αντιδράσεις για το συγκεκριμένο περιστατικό. Και εμείς παρακολουθούμε άφωνοι και αγανακτισμένοι με όσα συμβαίνουν στη χώρα αυτή. Όμως, το θέμα της αστυνομικής βίας είναι παγκόσμιο. Και το ερώτημα είναι γιατί υπάρχει. Είναι άραγε σύμφυτο "συστατικό" του τρόπου οργάνωσης και λειτουργίας των κοινωνιών ; Οφείλεται σε "λανθασμένη κατεύθυνση" ή σε "ελλιπή" εκπαίδευση των αρμοδίων οργάνων ; Ή, μήπως σχετίζεται μόνο με "τυχαία περιστατικά" ή με "ακραίες συμπεριφορές" κάποιων ατόμων ;

Η απάντηση σε τέτοια ερωτήματα μπορεί να δοθεί μόνο αν απαντηθεί πρώτα ένα άλλο θεμελιώδες ερώτημα ; Ποιο είναι το κυρίαρχο και πρωταρχικό "δόγμα", δηλαδή η βασική αρχή, πάνω στην οποία δομείται η εκπαίδευση των αστυνομικών ; Ποια είναι η πρώτη φράση που ακούν όσοι για πρώτη φορά εισέρχονται στις αστυνομικές σχολές ; Είναι το "υπάρχετε για να προστατεύετε την τάξη" ; Είναι το "υπάρχετε,

για να πολεμάτε την ανομία και την εγκληματικότητα" ; Είναι το "υπάρχετε για να εξασφαλίζετε το να νοιώθει ο κάθε πολίτης ασφαλής" ; Ή, είναι το "υπάρχετε για να προασπίζεστε το δικαίωμα του κάθε ατόμου στην ελευθερία και την αξιοπρέπεια" ;

Έχουν όμως διαφορά όλες αυτές οι εκφράσεις για τον σκοπό ύπαρξης των εντεταλμένων για την "προστασία του Πολίτη" οργάνων ; Τεράστια, θα απαντούσα εγώ. Διότι σε κάθε φράση υπάρχει διαφορετικό "κέντρο βάρους". Άλλο να μιλάς για "προστασία της ασφάλειας", αναγνωρίζοντας ότι κάποιοι απειλούν αυτή την ασφάλεια και για τον λόγο αυτό η Πολιτεία πρέπει να κάνει "ό, τι χρειάζεται" γι' αυτό, και άλλο να μιλάς για "υπεράσπιση των δικαιωμάτων του ατόμου", χωρίς να εξαιρείς κανέναν από αυτό το δικαίωμα.

Και βέβαια, αυτό το "δόγμα" που έχει (ή, πρέπει να έχει) σαν επίκεντρο το άτομο και γενικότερα τον άνθρωπο, δεν αναφέρεται μόνο στην «προστασία του πολίτη». Πρέπει να κυριαρχεί σε όλες τις μορφές υπηρεσιών της Πολιτείας, όπως η εκπαίδευση, η υγεία, η δικαιοσύνη, η κοινωνική πρόνοια, κλπ.

Έχω πάρα πολλές φορές μιλήσει για ένα "πολιτοκεντρικό" τρόπο οργάνωσης της Πολιτείας. Ένα τρόπο οργάνωσης που σε κάθε έκφρασή της θα κυριαρχεί ο πολίτης, διότι απλά ο πολίτης είναι ο μόνος λόγος ύπαρξης του «Κράτους». Το Κράτος δεν είναι αυθύπαρκτη οντότητα. Δεν υπάρχει χωρίς τους πολίτες. Και γι’ αυτό κάθε λειτουργία πρέπει να αξιολογείται με ένα και μόνο κριτήριο : Εξυπηρετεί και σέβεται τον πολίτη ;

Και θα ήταν ενδιαφέρον αν ένας πολιτικός φορέας ή και μεμονωμένος πολιτικός έκανε μία πολύ απλή ερώτηση προς κάθε Υπουργό «Ποιο είναι το πρώτο πράγμα που λέτε στον κάθε καινούργιο υπάλληλο της περιοχής ευθύνης σας ; Και ποιο είναι το πράγμα που επαναλαμβάνετε συνέχεια ως προς τον σκοπό ύπαρξης και επομένως τον ρόλο του κάθε υπαλλήλου σας ; Τι θα μας απαντούσε στο ίδιο ερώτημα ένας οποιοσδήποτε από αυτούς τους υπαλλήλους ; Εσείς σαν Υπουργείο ή σαν Κυβέρνηση, έχετε ποτέ αναρωτηθεί γι’ αυτό ; Έχετε ποτέ κάνει μία έρευνα ανάμεσα στους υπαλλήλους, και του στενού, και του ευρύτερου δημόσιου τομέα ;».

Είμαι βέβαιος ότι δεν υπάρχει απάντηση σε κανένα από τα παραπάνω ερωτήματα. Όπως, είμαι επίσης βέβαιος ότι ο δικός μου προβληματισμός, με τον τρόπο που τον εξέθεσα, απασχολεί μικρό μέρος των πολιτών. Και το λέω αυτό διότι ευαισθητοποιούμαστε μόνο κάθε φορά που συμβαίνει ένα "παρατράγουδο", από το πιο μικρό (βία εναντίον διαδηλωτών) μέχρι το ποιο μεγάλο (δολοφονία πολιτών). Και δεν προχωράμε σε ένα επόμενο βήμα που είναι να αναρωτηθούμε γιατί συμβαίνει αυτό. Δεν ενεργούμε μία φορά "προληπτικά", δηλαδή να δούμε μήπως είμαστε εμείς οι ίδιοι που εκτρέφουμε "τέρατα" μέσα σε αυτό που συνηθίζουμε να ονομάζουμε Κράτος. Απλώς αρκούμαστε να δώσουμε εύκολες απαντήσεις για «αυταρχικό κράτος», για «φασιστικές νοοτροπίες» και άλλα παρόμοια.

Αντί λοιπόν να σηκώνουμε το σύνθημα I can’t breath και μ’ αυτό να νοιώθουμε ότι είμαστε «ευαίσθητοι» ή «ανθρωπιστές» ή «δημοκράτες», ας απαιτήσουμε εδώ και τώρα να παρουσιαστούν δημόσια όλα τα στοιχεία που δείχνουν τι μηνύματα δίνουμε στους λειτουργούς του Κράτους, εδώ στο δικό μας Κράτος. Και κυρίως, να ζητήσουμε να παρουσιαστεί το (ανύπαρκτο, κατ’ εμέ) σχέδιο εφαρμογής μίας κουλτούρας πολιτοκεντρικής σε όλο τον δημόσιο τομέα.

Υστερόγραφο : Αν κάποιοι αγνοούν το τι σημαίνει ένα πρόγραμμα «αλλαγής κουλτούρας», ας ανατρέξουν σε τέτοια προγράμματα που εδώ και δεκαετίες εφαρμόζουν επιχειρήσεις σε όλο τον κόσμο.