Πριν από λίγες μέρες συνέπεσαν η επέτειος της δολοφονίας του Σωτήρη Πέτρουλα και η ψήφιση του νέου εκλογικού νόμου που θα ισχύσει από τις μεθεπόμενες εκλογές και κατοχυρώνει την αναλογική αντιπροσώπευση. «Πέτρουλας» και «Αναλογική» αποτελούν δύο έννοιες συνυφασμένες στην ιστορική μνήμη με τις προοδευτικές δυνάμεις της χώρας .
Είναι συνυφασμένες επίσης με το «κράτος της Δεξιάς» , την Αποστασία και με τη « καχεκτική» δημοκρατία που είχε η Ελλάδα για πολλές δεκαετίες μετά τον εμφύλιο.
Αν και βέβαια ο Κυριάκος Μητσοτάκης στην ομιλία του για τον εκλογικό νόμο βάλθηκε να κάνει το άσπρο…μαύρο αναφωνώντας «Μαθήματα δημοκρατίας η παράταξη του Κωνσταντίνου Καραμανλή δεν δέχεται !».
Διότι, κατά «σύμπτωση», ο Κωνσταντίνος Καραμανλής ήταν ο πρωθυπουργός του περίφημου «τριφασικού» εκλογικού συστήματος που ίσχυσε στις εκλογές του 1956 και παρόλο που η ΕΡΕ πήρε μικρότερο ποσοστό από το συνασπισμό όλων των προοδευτικών δυνάμεων υπό τη Δημοκρατική Ένωση κατάφερε να γίνει κυβέρνηση.
Το εξαμβλωματικό,
αυτό εκλογικό σύστημα ήταν αναλογικό στις αστικές περιοχές που η ΕΡΕ ήταν αδύναμη και πλειοψηφικό στις αγροτικές περιοχές όπου ήταν κυρίαρχη. Με αυτό το τέχνασμα ο Καραμανλής κατάφερε αν και δεύτερος να κερδίσει τις εκλογές.
Κατά «σύμπτωση» επίσης ο ίδιος ήταν ο πρωθυπουργός που προέκυψε από τις άλλες περίφημες εκλογές του 1961, των εκλογών της «βίας και της νοθείας» όπου ψήφισαν «ακόμα και τα δέντρα».
Κατά «σύμπτωση» επίσης, ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης ήταν ανάμεσα στους λεγόμενους «Αποστάτες» που έριξαν την εκλεγμένη δημοκρατικά κυβέρνηση του Γεωργίου Παπανδρέου και στις 21 Ιουλίου του 1965 δολοφονήθηκε ο Σωτήρης Πέτρουλα, όταν σύσσωμος ο δημοκράτης λαός της χώρας , όπως όφειλε να κάνει, υπερασπίστηκε με τις εκκωφαντικές διαδηλώσεις του την τήρηση της συνταγματικής τάξης. Όχι μουντζώνοντας ή βρίζοντας, αλλά φωνάζοντας ένα σύνθημα: «114». Το ακροτελεύτιο άρθρο του τότε ισχύοντος συντάγματος που αναφέρει (όπως αναφέρει και το ισχύον) ότι η τήρηση του Συντάγματος (δηλαδή του πολιτεύματος) επαφίεται στον πατριωτισμό των Ελλήνων. Ύψιστη θεσμική και δημοκρατική πράξη που αποδείχτηκε απόλυτα δικαιολογημένη καθώς μετά από λίγο καιρό το πολίτευμα καταστρατηγήθηκε από τη χούντα.
Αυτές οι «συμπτώσεις» ήταν που έφεραν τη «δημοκρατία στο απόσπασμα» και άφηναν για δεκαετίες μεγάλες κατηγορίες των πολιτών εκτός της πολιτικής και κοινωνικής ζωής της χώρας. Γι αυτό, πάγιο αίτημα της παραδοσιακής Αριστεράς ήταν η αναλογική, διότι πολύ απλά δεν εκπροσωπούνταν επαρκώς. Το Κέντρο ήταν τότε η κομματική έκφραση όλων των Αριστερών και Δημοκρατών, αλλά και αυτό συναντούσε τεράστια εμπόδια από το σύστημα που είχε να αντιπαλέψει.
Στις μέρες μας όμως και ιδίως μετά το 1981, η λαϊκή κυριαρχία κατοχυρώθηκε και ουσιαστικά, εκτός από τυπικά με τον Κωνσταντίνο Καραμανλή. Η αναλογική, στην εποχή μια ώριμης αντιπροσωπευτικής κοινοβουλευτικής δημοκρατίας, από μόνης της δεν μπορεί να φέρει τα αποτελέσματα που όλοι πιστεύουν ακούγοντας τη λέξη «αναλογική αντιπροσώπευση». Η αντιπροσωπευτική δημοκρατία δεν είναι άμεση, διαμεσολαβείται από αντιπροσωπευτικούς θεσμούς (γι αυτό λέμε τους βουλευτές αντιπροσώπους του έθνους, όχι εκπροσώπους, εκπρόσωποι είναι οι δικηγόροι όταν μας εκπροσωπούν στο δικαστήριο). Η εντολή που δίνουμε στους βουλευτές δεν τους δεσμεύει απολύτως ούτε μπορούμε να τους ανακαλέσουμε εάν δεν μας εξυπηρετούν, όπως στις αρχές του κοινοβουλευτικού συστήματος στην Αγγλία αρκετούς αιώνες πριν. Στην αρχή του κοινοβουλευτισμού εκπροσωπούνταν μόνο οι αστοί και γι αυτό μπορούσαν να ανακαλούν τις εκπροσώπους τους που λειτουργούσαν σαν εντολοδόχοι διεκπεραιωτές των διαφόρων επαγγελματικών ομάδων. Δεν υπήρχε δηλαδή ο συμβιβασμός συμφερόντων, παρά μόνο η προώθηση επαγγελματικών συμφερόντων αλλά πάντα των αστών. Η αντιπροσωπευτική δημοκρατία σήμερα βασίζεται σε διαδικασίες που επιδιώκουν έναν στοιχειώδη συμβιβασμό συμφερόντων της κοινωνίας (αν και στην εποχή της παγκοσμιοποιημένης οικονομίας έχουν τεθεί νέες προκλήσεις και κίνδυνοι) .
Το αναλογικό εκλογικό σύστημα από μόνου του βοηθά στην πιο καθαρή αποτύπωση της λαϊκής κυριαρχίας αλλά δεν αρκεί. Το διακύβευμα σε μια ώριμη δημοκρατία δεν είναι τόσο η αποτύπωση (που θεωρείται δεδομένη εκ των πραγμάτων) όσο η διασφάλιση της ελεύθερης διαμόρφωσης της βούλησης των εκλογέων.
Αυτή ήταν πάντα η προσφορά της Δημοκρατικής Παράταξης και των προοδευτικών πολιτών που την απαρτίζουν μέχρι σήμερα, άσχετα αν στις ημέρες μας αυτά φαντάζουν ψιλά γράμματα…
Αν και βέβαια ο Κυριάκος Μητσοτάκης στην ομιλία του για τον εκλογικό νόμο βάλθηκε να κάνει το άσπρο…μαύρο αναφωνώντας «Μαθήματα δημοκρατίας η παράταξη του Κωνσταντίνου Καραμανλή δεν δέχεται !».
Διότι, κατά «σύμπτωση», ο Κωνσταντίνος Καραμανλής ήταν ο πρωθυπουργός του περίφημου «τριφασικού» εκλογικού συστήματος που ίσχυσε στις εκλογές του 1956 και παρόλο που η ΕΡΕ πήρε μικρότερο ποσοστό από το συνασπισμό όλων των προοδευτικών δυνάμεων υπό τη Δημοκρατική Ένωση κατάφερε να γίνει κυβέρνηση.
Το εξαμβλωματικό,
αυτό εκλογικό σύστημα ήταν αναλογικό στις αστικές περιοχές που η ΕΡΕ ήταν αδύναμη και πλειοψηφικό στις αγροτικές περιοχές όπου ήταν κυρίαρχη. Με αυτό το τέχνασμα ο Καραμανλής κατάφερε αν και δεύτερος να κερδίσει τις εκλογές.
Κατά «σύμπτωση» επίσης ο ίδιος ήταν ο πρωθυπουργός που προέκυψε από τις άλλες περίφημες εκλογές του 1961, των εκλογών της «βίας και της νοθείας» όπου ψήφισαν «ακόμα και τα δέντρα».
Κατά «σύμπτωση» επίσης, ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης ήταν ανάμεσα στους λεγόμενους «Αποστάτες» που έριξαν την εκλεγμένη δημοκρατικά κυβέρνηση του Γεωργίου Παπανδρέου και στις 21 Ιουλίου του 1965 δολοφονήθηκε ο Σωτήρης Πέτρουλα, όταν σύσσωμος ο δημοκράτης λαός της χώρας , όπως όφειλε να κάνει, υπερασπίστηκε με τις εκκωφαντικές διαδηλώσεις του την τήρηση της συνταγματικής τάξης. Όχι μουντζώνοντας ή βρίζοντας, αλλά φωνάζοντας ένα σύνθημα: «114». Το ακροτελεύτιο άρθρο του τότε ισχύοντος συντάγματος που αναφέρει (όπως αναφέρει και το ισχύον) ότι η τήρηση του Συντάγματος (δηλαδή του πολιτεύματος) επαφίεται στον πατριωτισμό των Ελλήνων. Ύψιστη θεσμική και δημοκρατική πράξη που αποδείχτηκε απόλυτα δικαιολογημένη καθώς μετά από λίγο καιρό το πολίτευμα καταστρατηγήθηκε από τη χούντα.
Αυτές οι «συμπτώσεις» ήταν που έφεραν τη «δημοκρατία στο απόσπασμα» και άφηναν για δεκαετίες μεγάλες κατηγορίες των πολιτών εκτός της πολιτικής και κοινωνικής ζωής της χώρας. Γι αυτό, πάγιο αίτημα της παραδοσιακής Αριστεράς ήταν η αναλογική, διότι πολύ απλά δεν εκπροσωπούνταν επαρκώς. Το Κέντρο ήταν τότε η κομματική έκφραση όλων των Αριστερών και Δημοκρατών, αλλά και αυτό συναντούσε τεράστια εμπόδια από το σύστημα που είχε να αντιπαλέψει.
Στις μέρες μας όμως και ιδίως μετά το 1981, η λαϊκή κυριαρχία κατοχυρώθηκε και ουσιαστικά, εκτός από τυπικά με τον Κωνσταντίνο Καραμανλή. Η αναλογική, στην εποχή μια ώριμης αντιπροσωπευτικής κοινοβουλευτικής δημοκρατίας, από μόνης της δεν μπορεί να φέρει τα αποτελέσματα που όλοι πιστεύουν ακούγοντας τη λέξη «αναλογική αντιπροσώπευση». Η αντιπροσωπευτική δημοκρατία δεν είναι άμεση, διαμεσολαβείται από αντιπροσωπευτικούς θεσμούς (γι αυτό λέμε τους βουλευτές αντιπροσώπους του έθνους, όχι εκπροσώπους, εκπρόσωποι είναι οι δικηγόροι όταν μας εκπροσωπούν στο δικαστήριο). Η εντολή που δίνουμε στους βουλευτές δεν τους δεσμεύει απολύτως ούτε μπορούμε να τους ανακαλέσουμε εάν δεν μας εξυπηρετούν, όπως στις αρχές του κοινοβουλευτικού συστήματος στην Αγγλία αρκετούς αιώνες πριν. Στην αρχή του κοινοβουλευτισμού εκπροσωπούνταν μόνο οι αστοί και γι αυτό μπορούσαν να ανακαλούν τις εκπροσώπους τους που λειτουργούσαν σαν εντολοδόχοι διεκπεραιωτές των διαφόρων επαγγελματικών ομάδων. Δεν υπήρχε δηλαδή ο συμβιβασμός συμφερόντων, παρά μόνο η προώθηση επαγγελματικών συμφερόντων αλλά πάντα των αστών. Η αντιπροσωπευτική δημοκρατία σήμερα βασίζεται σε διαδικασίες που επιδιώκουν έναν στοιχειώδη συμβιβασμό συμφερόντων της κοινωνίας (αν και στην εποχή της παγκοσμιοποιημένης οικονομίας έχουν τεθεί νέες προκλήσεις και κίνδυνοι) .
Το αναλογικό εκλογικό σύστημα από μόνου του βοηθά στην πιο καθαρή αποτύπωση της λαϊκής κυριαρχίας αλλά δεν αρκεί. Το διακύβευμα σε μια ώριμη δημοκρατία δεν είναι τόσο η αποτύπωση (που θεωρείται δεδομένη εκ των πραγμάτων) όσο η διασφάλιση της ελεύθερης διαμόρφωσης της βούλησης των εκλογέων.
Και αυτή η βούληση δεν μπορεί να διασφαλιστεί μέσα στις μεγάλες περιφέρειες ούτε στις πρωινές εκπομπές που κατάφεραν να βγάλουν πρώτο βουλευτή έναν πολιτικό σαν τον Γιάν(ν)η Βαρουφάκη που εμφανιζόταν από το εξωτερικό μέσω skype και έγινε ξαφνικά υπουργός οικονομικών!Η δημοκρατική λειτουργία των θεσμών του πολιτικού συστήματος (κόμματα, ΜΜΕ, σπάσιμο εκλογικών περιφερειών, ενίσχυση της περιφερειακής αυτοδιοίκησης και της αντιπροσώπευσής της στη νομοθετική διαδικασία) αποτελούν απαραίτητη προσθήκη στην «αναλογική» η οποία σκέτη θα εκθρέψει μεγαλύτερες παθογένειες από όσες πάει να θεραπεύσει. Και ένας λανθάνων κίνδυνος είναι η επικράτηση της ιδέας ότι ο «λαός» γενικά και αόριστα μπορεί τα πάντα μέσα από ψευδοδημοκρατικές διαδικασίες όπως το πρόσφατο δημοψήφισμα. Διότι, κι αυτό αποτύπωσε τη λαϊκή βούληση, αλλά επειδή ακριβώς εξέλειπαν οι προϋποθέσεις διαμόρφωσης αυτής της ώριμης βούλησης απέτυχε. Και αυτές οι προϋποθέσεις σε μια ώριμη δημοκρατία είναι ο σεβασμός στη λειτουργία όλων των θεσμών αντιπροσώπευσης. Η παράκαμψή τους για να «μιλήσει» ο λαός είναι μια απάτη, μια φενάκη που θέλει να καθοδηγήσει τις εξελίξεις. Το είδαμε με τους «αγανακτισμένους», με τα συνθήματα εναντίον του κοινοβουλίου και των αντιπροσωπευτικών θεσμών.
Ας θυμόμαστε όμως πάντα, ότι μέσα σε μια από τις πιο ταραχώδεις συγκυρίες της σύγχρονης ιστορίας, ο Πέτρουλας (και άλλοι πολλοί σαν κι αυτόν) φώναζε «114»Επικαλούνταν το Σύνταγμα και τις θεσμικές εγγυήσεις της δημοκρατίας, όχι γενικά και αόριστα τον «λαό»!
Αυτή ήταν πάντα η προσφορά της Δημοκρατικής Παράταξης και των προοδευτικών πολιτών που την απαρτίζουν μέχρι σήμερα, άσχετα αν στις ημέρες μας αυτά φαντάζουν ψιλά γράμματα…
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου