ΠΩΣ ΕΓΙΝΕ Η ΝΑΥΜΑΧΙΑ ΤΗΣ ΙΤΕΑΣ (ΑΓΚΑΛΗΣ) ΚΑΙ Η ΠΑΝΩΛΕΘΡΙΑ ΤΟΥ ΤΟΥΡΚΙΚΟΥ ΣΤΟΛΟΥ

ΗΤΑΝ Η ΣΠΙΘΑ ΠΟΥ ΑΝΕΣΤΗΣΕ ΤΗΝ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ

Η κατάσταση στην Ελλάδα τον Σεπτέμβριο του 1827
- Τα τουρκικά πλοία στον Κορινθιακό Κόλπο
-Η παράτολμη ενέργεια του Άστιγξ με την «Καρτερία» και άλλων πλοιάρχων να φτάσουν στον Κόλπο της Αγκάλης
-Η καταστροφή του τουρκικού στόλου και η σημασία της ελληνικής νίκης για την Επανάσταση.

Ο αμετανόητος και αμετροεπής Ταγίπ Ερντογάν συνεχίζει με κάθε ευκαιρία να αναφέρεται σε νίκες που πέτυχαν οι πρόγονοί του με αφορμή διάφορες επετείους. Πριν λίγες μέρες αναφέρθηκε στη ναυμαχία της Πρέβεζας (1538), στην οποία ο οθωμανικός στόλος υπό τον Χαϊρεντίν Μπαρμπαρόσα επικράτησε του ενωμένου στόλου του Ιερού Συνασπισμού (Lega Santa) των χριστιανικών χωρών, υπό τον Γενοβέζο ναύαρχο Αντρέα Ντόρια. Ο χριστιανικός στόλος είχε συσταθεί με πρωτοβουλία του Πάπα Παύλου Γ’. Έφτασε μάλιστα στο σημείο η τουρκική προεδρία, να αναρτήσει βίντεο με μουσική υπόκρουση και τη φωνή του Ερντογάν, και με εναλλαγές του σύγχρονου πολεμικού ναυτικού της Τουρκίας με Τούρκους ντυμένους με κοστούμια της εποχής της ναυμαχίας της Πρέβεζας. Ο Ερντογάν τόνισε ότι με τη νίκη αυτή η Οθωμανική Αυτοκρατορία ενίσχυσε την κυριαρχία της στη Μεσόγειο και έκανε πάλι αναφορά στη «Γαλάζια Πατρίδα». Μονίμως όμως ο Τούρκος πρόεδρος ξεχνά (;) να αναφερθεί στις μεγάλες ήττες των προγόνων του. Ποια κυριαρχία, στη Μεσόγειο ενίσχυσε η νίκη των Οθωμανών στην Πρέβεζα όταν 33 χρόνια αργότερα (1571) υπέστησαν πανωλεθρία στη ναυμαχία της Ναυπάκτου; Δύο φορές οι Οθωμανοί (1529 και 1683) δεν μπόρεσαν, παρά την πολυήμερη πολιορκία να καταλάβουν τη Βιέννη. Τι έπαθε ο τουρκοαιγυπτιακός στόλος στο Ναυαρίνο το 1827 θυμάται ο κύριος Ερντογάν; Τις πανωλεθρίες των προγόνων του στις ναυμαχίες της Έλλης (1912) και της Λήμνου (1913)τις γνωρίζει άραγε; Μήπως πρέπει να φτιάξουμε ένα βίντεο με τον μεγάλο ναύαρχο Παύλο Κουντουριώτη από την Τένεδο να παροτρύνει τους Τούρκους να βγουν από τις κρυψώνες τους; Η ιστορία αλλά καρτ είναι για τους αγράμματους, τους ανιστόρητους και όσους καταπίνουν αμάσητα ό,τι τους σερβίρουν.

Ανάμεσα όμως στις γνωστές και σημαντικές νίκες των Ελλήνων στη θάλασσα επί των Τούρκων υπάρχουν και κάποιες, όχι λιγότερο σημαντικές, αλλά σίγουρα λιγότερο γνωστές. Μία από αυτές είναι ναυμαχία της Αγκάλης (ή ναυμαχία της Ιτέας), που έγινε τον Σεπτέμβριο του 1827 στον Κορινθιακό Κόλπο και κατέληξε σε πανωλεθρία των Τούρκων, ενώ παράλληλα επιτάχυνε τις εξελίξεις που οδήγησαν τον Οκτώβριο του 1827 στη ναυμαχία του Ναυαρίνου.

Η Ιτέα σήμερα

Η κατάσταση στην Ελλάδα το 1827

Το πρώτο εξάμηνο του 1827 τα πράγματα δεν πήγαιναν καθόλου καλά για την ελληνική Επανάσταση.Η πτώση του Μεσολογγίου τον προηγούμενο χρόνο δεν μπορούσε ακόμα να ξεχαστεί. Στις 23 Απριλίου 1827 σκοτώθηκε κάτω πολύ περίεργες συνθήκες ο Γεώργιος Καραϊσκάκης. Την επόμενη ημέρα τα ελληνικά στρατεύματα γνωρίζουν τη συντριβή στη μάχη του Ανάλατου, στις 24 Μαΐου 1827 παραδίδεται η Ακρόπολη. Το ίδιο χρονικό διάστημα ο Ιμπραήμ δεν αφήνει τίποτα όρθιο στον Μοριά προετοιμάζοντας τον εποικισμό του από Αιγύπτιους. Πολλοί είναι πλέον οι προσκυνημένοι και μόνο ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης μάχεται εναντίον του Ιμπραήμ με κλεφτοπόλεμο, ενώ ταυτόχρονα προσπαθεί να αποτρέψει το προσκύνημα και άλλων στον Ιμπραήμ.

Καρτερία

Στις 6 Ιουλίου 1827 υπογράφηκε η Συνθήκη του Λονδίνου, που προέβλεπε αυτονομία και όχι ανεξαρτησία του ελληνικού κράτους, το οποίο θα ήταν φόρου υποτελές στον σουλτάνο, ενώ σε αυτό θα περιλαμβάνονταν μόνο οι περιοχές που βρίσκονταν σε εξέγερση, ουσιαστικά δηλαδή μόνο η Πελοπόννησος. Όταν τα νέα για τη Συνθήκη του Λονδίνου μαθεύτηκαν στην Ελλάδα υπήρξαν ζωηρές αντιδράσεις και μεγάλη απογοήτευση. Στις 27 Αυγούστου 1827 πέθανε ο Γεώργιος Κάνιγκ (George Canning), πρωθυπουργός της Μ. Βρετανίας και ένθερμος υποστηρικτής της δημιουργίας ανεξάρτητου ελληνικού κράτους. Ακόμα κι αν αυτό το έκανε γιατί πίστευε ότι εξυπηρετούσε τα συμφέροντα της χώρας του, δεν παύει να αποτελεί σημαντική προσφορά προς την Ελλάδα. Παράλληλα η απομάκρυνση του ανθέλληνα Μέτερνιχ από τα διεθνή συνέδρια και ο περιορισμός των ρωσικών βλέψεων και απαιτήσεων που πέτυχε ο Κάνινγκ, είχαν επίσης ιδιαίτερη σημασία για την ελληνική Επανάσταση.

Από την άλλη πλευρά η Υψηλή Πύλη βλέποντας τις τελευταίες επιτυχίες της και έχοντας στο πλευρό της τα αιγυπτιακά στρατεύματα του Ιμπραήμ δεν δεχόταν καμία μεσολάβηση, καθώς πίστευε ότι σύντομα θα υποτάξει τους εξεγερμένους Έλληνες. Βέβαια ευτυχώς τα πράγματα δεν εξελίχθηκαν όπως τα περίμεναν οι Τούρκοι. Όσο για τους Έλληνες; Επηρεασμένοι από τις δυσάρεστες εξελίξεις και το φόβητρο Ιμπραήμ, είχαν αρχίσει πάλι να διχάζονται. Άλλοι ζητούσαν να δεχθεί κυβέρνηση οποιαδήποτε συμφωνία και άλλοι ήθελαν να πολεμήσουν μέχρις εσχάτων. Δυστυχώς η σύγχυση και οι διαφωνίες κυριαρχούσαν και η νηφαλιότητα όπως και η ψυχραιμία είχαν εξαφανιστεί.

Η δράση των Τσορτς και Κόχραν στη Δυτική Ελλάδα

Richard Church

Μπροστά στο διαφαινόμενο αδιέξοδο η κυβέρνηση αποφάσισε να προχωρήσει σ’ ένα είδος αντιπερισπασμού. Παρά τις προβλέψεις της Συνθήκης του Λονδίνου, έστειλε τον Τσορτς στο Αιτωλικό με εντολή να κινηθεί βόρεια, τον δε Κόχραν να διευκολύνει τον Τσορτς καταλαμβάνοντας το Βασιλάδι, νησίδα της λιμνοθάλασσας του Μεσολογγίου και στη συνέχεια να πολιορκήσει την ιερή πόλη. Να θυμίσουμε ότι ο μεν Τσορτς (Richard Church) είχε αναλάβει από το 1827 την αρχιστρατηγία του στρατού ξηράς στη χώρα μας, ο δε Κόχραν(Thomas Cochrane) αντικατέστησε τον Ανδρέα Μιαούλη στην αρχηγία του ελληνικού στόλου με πενιχρά αποτελέσματα. Ίσως και οι υπέρμετρα φιλόδοξοι στόχοι που έθετε, όπως και η τακτική του να δίνει χρήματα σε στρατιώτες, κάτι που δεν γινόταν ως τότε, συντέλεσαν στην αποτυχία πολλών επιχειρήσεών του, όπως και στην μάλλον άσχημη φήμη του ως σήμερα. Στις αρχές Σεπτεμβρίου 1823, ο Κόχραν ξεκίνησε από τις Σπέτσες για να συναντήσει τα άλλα πλοία που είχε διατάξει να τον περιμένουν στα Βάτικα της Λακωνίας. Ανάμεσα στα 23 συνολικά πλοία ήταν το θρυλικό ατμόπλοιο «Καρτερία», ο πάρων «Σωτήρ», 4 κανονιοφόροι και 3 περιπολικά. Ο Κόχραν είχε σαν στόχο την ανακατάληψη του Μεσολογγίου, κάτι εξαιρετικά δύσκολο. Στις 5-6 Απριλίου 1827 ο ελληνικός στόλος με ξένη σημαία για να μην αναγνωριστεί από τους Τούρκους έφτασε έξω από το Μεσολόγγι.

Λόρδος Κόχραν

Οι τρεις κανονιοφόροι κινήθηκαν προς το Βασιλάδι. Με διαταγή του Κόχραν, άρχισαν να κανονιοβολούν to νησί, χωρίς όμως αποτέλεσμα. Οι Τούρκοι, αντιλήφθηκαν σύντομα ότι τα πλοία ήταν ελληνικά και αντεπιτέθηκαν σφοδρά. Ο Κόχραν όμως δεν πτοήθηκε και διέταξε πάλι τα τρία πλοία να πλησιάσουν το Βασιλάδι, οι ναύτες τους όμως, βλέποντας την επικινδυνότητα του εγχειρήματος, αρνήθηκαν να υπακούσουν κι έτσι η επιχείρηση ματαιώθηκε. Την επόμενη μέρα εξετάσθηκαν και άλλοι τρόποι κατάληψης της νησίδας, αλλά ήταν πλέον πολύ αργά. Οι Τούρκοι είχαν οχυρώσει άψογα το Βασιλάδι. Ο Κόχραν άφησε στην περιοχή την "Καρτερία", τον "Σωτήρα", 1 μίστικο και 2 κανονιοφόρους και με τα υπόλοιπα πλοία αναχώρησε για τη Σύρο.

Η ναυμαχία της Αγκάλης (Ιτέας)

Ο Κόχραν είχε πληροφορηθεί ότι τουρκικά πλοία είχαν μπει στον Κορινθιακό και ρήμαζαν τις παραλιακές περιοχές της Πελοποννήσου και της Στερεάς Ελλάδας.

Έδωσε λοιπόν εντολή όπως φαίνεται (δεν είναι απόλυτα εξακριβωμένο), στον Άστιγξ και στους καπετάνιους των υπόλοιπων πλοίων, να εκκαθαρίσουν τον Κορινθιακό από τα τουρκικά πλοία, καθώς παρεμπόδιζαν την επικοινωνία Πελοποννήσου - Ρούμελης. Επίσης, ο Κόχραν ήθελε με αυτό τον τρόπο να διευκολυνθεί ο Τσορτς στις επιχειρήσεις του στη Στερεά Ελλάδα.

Η είσοδος στον Κορινθιακό Κόλπο από το Ιόνιο, το 1827, ήταν επικίνδυνη. Τα ελληνικά πλοία, ήταν πολύ δύσκολο να περάσουν από το στενό Ρίου-Αντιρρίου. Τα κάστρα των δύο ακρωτηρίων, ήταν ισχυρά εξοπλισμένα. Στο Ρίο υπήρχαν 60 κανόνια και στο Αντίρριο 27. Υπήρχαν επίσης κάποια πολεμικά πλοία, που ήταν έτοιμα να επέμβουν αν χρειαζόταν. Τον Σεπτέμβριο του 1826 όμως, οι Χρήστος Παλαιογιάννης και Δημήτρης Μακρυγιάννης, μαζί με μερικούς Ψαριανούς ναύτες, κατάφεραν να περάσουν από το στενό Ρίου-Ανιρρίου, τα "Μικρά Δαρδανέλια" ή "Δαρδανέλια της "Ναυπάκτου", όπως ονομαζόταν τότε και αφού απέτυχαν αρχικά, με λίγες ψαρόβαρκες, να κλέψουν τουρκικά πλοία από το λιμάνι της Δομβραίνας, μπόρεσαν στις 17/9/1826, να κυριεύσουν μια εχθρική γολέτα με δέκα πυροβόλα από τις ακτές της Φωκίδας και με αυτή, να δυσκολέψουν την ως τότε ελεύθερη διακίνηση τουρκικών πολεμικών πλοίων στον Κορινθιακό.

Έχοντας αυτό στον νου του, ο κυβερνήτης του "Σωτήρος" George Thomas (και όχι... Γιώργος Θωμάς, όπως είδαμε σε άλλα σάιτ), ζήτησε από τον Άστιγξ να μπει στον Κορινθιακό. "Συγκατάνευσα μεν, όχι χωρίς δισταγμό", γράφει ο Άστιγξ. Στις 7 Σεπτεμβρίου 1827, ο "Σωτήρ" ρυμουλκώντας την μπομπάρδα (κανονιοφόρο) "Βαυαρία", συνοδευόμενος από ένα μίστικο (πλοίο ανίχνευσης), πέρασε από το στενό Ρίου-Αντιρρίου, παρά τις λυσσαλέες τουρκικές επιθέσεις, βοηθούμενος κι από τους ευνοϊκούς ανέμους.

Ο Άστιγξ είπε: "... τούτο είναι ανδραγάθημα λαμπρότατον και ο καπετάν Thomas αξίζει μέγιστων επαίνων".

Στις 11 Σεπτεμβρίου, ο Άστιγξ με την "Καρτερία", η οποία κινούνταν μόνο με τα πανιά λόγω των ευνοϊκών ανέμων και άλλα δύο πλοία, πέρασαν επίσης στον Κορινθιακό Κόλπο.

Στο μεταξύ, ο Thomas, από την ώρα που μπήκε στον Κορινθιακό Κόλπο, άρχισε ν' αναζητά τον τουρκικό στόλο, τον οποίο και εντόπισε στον όρμο Αγκάλη της Σκάλας Σαλώνων (έτσι ονομαζόταν τότε η Ιτέα). Χωρίς να διστάσει, επιτέθηκε εναντίον των Τούρκων, όμως ο αντίθετος άνεμος, ματαίωσε το παράτολμο εγχείρημά του και τον ανάγκασε να πλεύσει στο Λουτράκι.

Όταν λίγες μέρες αργότερα, ο Άστιγξ μπήκε στον Κορινθιακό Κόλπο και εντόπισε τον τουρκικό στόλο, έστειλε ένα μίστικο να βρει τον Thomas. Στις 14 Σεπτεμβρίου, φοβούμενος μήπως οι Τούρκοι προλάβουν και οχυρώσουν την τοποθεσία, επιτέθηκε με άλλα δύο πλοία εναντίον τους. Δυστυχώς όμως, ο αντίθετος άνεμος δεν του επέτρεψε να πετύχει τον σκοπό του, κι έτσι αναγκάστηκε να αποχωρήσει από τις ακτές της Φωκίδας.

Στο μεταξύ, οι Τούρκοι είχαν φέρει κανόνια από τα Σάλωνα (Άμφισσα) και είχαν κατασκευάσει στην ξηρά δύο πυροβολεία για να υπερασπίζονται τα πλοία τους. 80 από τα κανόνια, τα έστησαν σε ημικύκλιο για να βάλλουν εναντίον των ελληνικών πλοίων. Ήταν βέβαιοι, ότι όταν οι Έλληνες έφθαναν στην ακτίνα βολής των πυροβόλων τους, πολλά από τα οποία μάλιστα χειρίζονταν Ευρωπαίοι, θα τους εξόντωναν. Ο Άστιγξ, αναφέρεται στον τουρκικό στόλο, γράφοντας ότι τον απαρτιζόταν από 9 πλοία, συγκεκριμένα: "μία ωραία γολέτα (σημ. αλγερίνικη) 11 κανονιών, έν βρίκιον (μπρίκι) 16 κανονιών φέρον την ναυαρχικήν σημαίαν, τρεις ετέρας γολέτας, δύο ένοπλα φορτηγά και δύο μεγάλα κανονιοφόρα. Είχον πάντως και εν κανονιοστάσιον εις την ξηράν". Άλλες πηγές, αναφέρουν ότι τα τουρκικά πλοία ήταν 11. Υπήρχαν ακόμα και 3 αυστριακά φορτηγά όπου είχαν φέρει "τροφή και πυρομαχικά εις τους Τούρκους".

Με την άφιξη από το Λουτράκι του Thomas και των άλλων δύο πλοίων, αυτά ενώθηκαν με τα υπόλοιπα. Έτσι, στις 17 Σεπτεμβρίου 1827, στη Σκάλα Σαλώνων (Ιτέα), ναυμάχησαν έξι ελληνικά πλοία: "Καρτερία", με κυβερνήτη τον Φ. Άστιγξ, "Σωτήρ", με κυβερνήτη τον Thomas, οι κανονιοφόροι "Βαυαρία" και "Φιλελληνίς", με κυβερνήτες τους Denzel και Μ. Οικονόμου, ένα μίστικο, με κυβερνήτη τον Α. Αλικούρη και ένα ακόμα, με κυβερνήτη τον Δανό Fabricius, το οποίο όμως δεν γνωρίζουμε τι είδους ήταν.

Frank Abney Hastings

Ο Άστιγξ, κινώντας επιδέξια και παράτολμα την "Καρτερία" που με τα πυκνά σύννεφα καπνού τα οποία έβγαιναν από τις τσιμινιέρες της, την αναταραχή που προκαλούσαν στα ήρεμα νερά τα πτερύγιά των προωθητικών τροχών της και τον μεγάλο θόρυβο από τις μηχανές της, έφτασε 500 μέτρα μακριά από την ακτή. Στα λυσσαλέα και καταιγιστικά τουρκικά πυρά, ο Άστιγξ απαντούσε ψύχραιμα αλλά αραιά με "συμπαγή βλήματα", προσπαθώντας να εντοπίσει στόχους και αποστάσεις. Και όταν πέτυχε αυτό, άρχισε συνεχή κανονιοβολισμό. Στην τρίτη βολή, πέτυχε την πυριτιδαποθήκη της ναυαρχίδας, που τινάχτηκε στον αέρα. Την ίδια τύχη είχαν άλλα τέσσερα τουρκικά πλοία. Ο Thomas με τις μπομπάρδες, κατέστρεψαν άλλα δύο πλοία και τα περισσότερα παράκτια πυροβολεία. Οι θαρραλέοι Έλληνες, προσπάθησαν να ρυμουλκήσουν το αλγερίνικο και τα άλλα πλοία, δεν τα κατάφεραν όμως, καθώς οι ακτές είχαν γεμίσει από Αλβανούς οπλοφόρους. Έτσι ανατίναξαν και βύθισαν τα υπόλοιπα τουρκικά πλοία. Περισσότεροι από τους μισούς Τούρκους των πληρωμάτων των πλοίων και των πυροβολείων σκοτώθηκαν.Οι Έλληνες είχαν ελάχιστες απώλειες,καθώς σκοτώθηκαν τρείς ή σύμφωνα με άλλες πηγές έξι άνδρες.

Ο Ν. Σπηλιάδης, γράφει σχετικά:

"Αλλ' οι Τούρκοι τουφεκίζοντες όπισθεν των βράχων έκοψαν τρις (=τρεις φορές) το σχοινίον δι ου ερυμουλκείτο και επομένως εβιάσθησαν και το έκαυσαν (ενν. οι Έλληνες), αφού επήραν όλα δεκατρία, ορειχάλκινα κανόνια του. Παράλληλα τα ελληνικά πληρώματα, κατέλβαν τα λαθρεμπορικά αυστριακά πλοία, τα οποία ο Άστιγξ έσερνε σε όλη τη διάρκεια του πλου του στον Κορινθιακό Κόλπο.

Η σημασία της ελληνικής νίκης στην Ιτέα

Μπορεί η ναυμαχία της Ιτέας να μην είναι πολύ γνωστή (ελπίζουμε να γίνει τώρα γνωστότερη!), ωστόσο η σημασία της ελληνικής νίκης ήταν πολύ μεγάλη, καθώς προκάλεσε αλλαγή, προς το ευνοϊκότερο, της πορείας της Ελληνικής Επανάστασης.

Βυθίστηκαν περίπου 10 τουρκικά πλοία και "ξεκαθάρισε" ο Κορινθιακός, τα παράλια του οποίου υπέφεραν από τις τουρκικές επιδρομές. Αποκαταστάθηκε η επικοινωνία της Πελοποννήσου με τη Ρούμελη και οι ελληνικές δυνάμεις μπόρεσαν να αποβιβαστούν στη Στερεά Ελλάδα, κάτι πολύ σημαντικό για την Επανάσταση και τον μελλοντικό καθορισμό των συνόρων του ελληνικού κράτους.

Η ψυχολογία των επαναστατημένων Ελλήνων, που όπως είπαμε είχε καταρρακωθεί ανέβηκε, ενώ και στο Εξωτερικό που είχε αρχίσει να διαμορφώνεται η εικόνα μιας εξέγερσης που "σβήνει", η κοινή γνώμη άρχισε πάλι να βλέπει θετικά την ελληνική υπόθεση.

Από τη ναυμαχία στον Κόλπο της Αγκάλης ή ναυμαχία της Ιτέας, έγινε απόλυτα σαφές ότι η Ελλάδα χρειαζόταν έναν κρατικό πολεμικό, οργανωμένο στόλο που θα πειθαρχούσε στις εντολές της Κυβέρνησης. Έως τότε, οι ελληνικές ναυτικές δυνάμεις αποτελούνταν από ιδιωτικά εξοπλισμένα πλοία, τα οποία πολύ συχνά δρούσαν με βάση τις οδηγίες των πλοιοκτητών και τις τοπικές ανάγκες.

Από τη ναυμαχία της Ιτέας στο Ναβαρίνο

Όταν ο Ιμπραήμ έμαθε για τις ενέργειες του Κόχραν στο Μεσολόγγι, του Τσορτς με μερικούς Πελοποννήσιους οπλαρχηγούς στη Βοστίτσα (Αίγιο) και, κυρίως, την καταστροφή του τουρκικού στόλου στην Ιτέα, έγινε έξαλλος.

Αποφάσισε να σπάσει την ανακωχή που επιβαλλόταν με τη Συνθήκη του Λονδίνου και να εφοδιάσει την Πάτρα, στέλνοντας μάλιστα ισχυρή μοίρα πλοίων.

Στις 22/9/1827 όμως ο Κόδριγκτον (ο Βρετανός ναύαρχος που είναι γνωστός από τη ναυμαχία του Ναυαρίνου), κινήθηκε ταχύτατα και σταμάτησε την τουρκική μοίρα υπό τον Ταχίρ πασά, έξω από τη Ζάκυνθο. Παρά την υπόσχεσή του να επιστρέψει στο Ναυαρίνο, όπου βρισκόταν ο τουρκοαιγυπτιακός στόλος, το ίδιο βράδυ, ο Ταχίρ αφού ενώθηκε με άλλη μοίρα πλοίων που ερχόταν από το Ναυαρίνο, με επικεφαλής τον ίδιο τον Ιμπραήμ, κινήθηκε προς την Πάτρα. Θαλασσοταραχή όμως τους εμπόδισε να φτάσουν στην πελοποννησιακή πόλη. Έτσι, την επόμενη ημέρα, ο Κόδριγκτον τους πρόλαβε στο ακρωτήριο Πάπας (Άραξος) και αμέσως άνοιξε πυρ εναντίον τους, χωρίς να φοβηθεί την τεράστια αριθμητική υπεροχή των αντιπάλων του. Μέσα σε ελάχιστο χρόνο, Τούρκοι και Αιγύπτιοι που δεν περίμεναν τέτοια αντίδραση, διέταξαν επιστροφή στο Ναυαρίνο, όπου και έφτασαν στις 24 Σεπτεμβρίου, παρακολουθούμενοι από τον αγγλικό στόλο.

Ήταν ένα τεράστιο πλήγμα για τον Ιμπραήμ, οι σχέσεις του οποίου με τον Κόδριγκτον οξύνθηκαν και λίγες μέρες αργότερα (8 Οκτωβρίου 1827), οι "διαφορές" τους λύθηκαν στο Ναυαρίνο με την πανωλεθρία του τουρκοαιγυπτιακού στόλου.

Ο Άστιγξ και η "Καρτερία"

Η Φρεγάτα "Ελλάς" και το ατμοκίνητο "Καρτερία"

Ένας από τους σπουδαιότερους και πιο αγνούς φιλέλληνες, ήταν ο Frank Abney Hastings, γνωστός στις ελληνικές πηγές ως Φραγκίσκος Άστιγξ. Γεννήθηκε το 1794, υπηρέτησε στο Βρετανικό ναυτικό, ενώ αργότερα έζησε για ένα χρόνο στη Γαλλία. Ένθερμος φιλέλληνας, πίστευε πως τα ατμόπλοια θα βοηθούσαν πολύ την Ελληνική Επανάσταση. Το 1822 ήρθε στην Ελλάδα και πήρε μέρος σε πολλές ναυμαχίες, ενώ το 1825 κατάφερε να εξασφαλίσει 10.000 στερλίνες για τη ναυπήγηση της "Καρτερίας" (αγγλ. "Perseverance") από το Φιλελληνικό Κομιτάτο του Λονδίνου. Τα χρήματα για τα πυροβόλα του πλοίου τα έδωσε ο ίδιος, ενώ το πλήρωμα του πλοίου, Έλληνες, Βρετανοί και Σουηδοί, ήταν το πρώτο που ακολουθούσε τους ναυτικούς κανονισμούς και είχε απόλυτη πειθαρχία. Η "Καρτερία", έφτασε μετά από περιπέτειες στο Ναύπλιο στις 3 Σεπτεμβρίου 1826, ενώ τα πυροβόλα τους, έφτασαν τον Δεκέμβριο του ίδιου χρόνου. Ήταν ατμοκίνητη αλλά μπορούσε να κινηθεί και ως ιστιοφόρο. Προκάλεσε τεράστια εντύπωση στους Έλληνες, μάλιστα δημιουργήθηκε ένας θρύλος ότι κάποιοι την είδαν να ανεβαίνει στο Ιτς Καλέ του Παλαμηδιού στο Ναύπλιο!

Sphinx

Η "Καρτερία", επέδρασε στην ψυχολογία των αντιπάλων: θετικά στους Έλληνες βέβαια και αρνητικά στους Τούρκους. Η "Καρτερία" είναι το πρώτο ατμόπλοιο στην παγκόσμια ιστορία που χρησιμοποιήθηκε σε πολεμικές επιχειρήσεις και όχι το γαλλικό "Sphinx",όπως ισχυρίζονται κάποιοι. Άλλωστε το "Sphinx" ναυπηγήθηκε το 1829. Το πρώτο ατμοκίνητο πολεμικό που ναυπηγήθηκε ποτέ ήταν το αμερικανικό "USS Demologos", το οποίο μπήκε σε λειτουργία το 1813, είχε 30 πυροβόλα αλλά δεν χρησιμοποιήθηκε ποτέ σε ναυμαχία.

Ο Άστιγξ τραυματίστηκε στο αριστερό χέρι στην πολιορκία του Αιτωλικού (11 Μαΐου 1828). Η μη έγκαιρη ιατρική περίθαλψή του, είχε σαν αποτέλεσμα τον θάνατό του, μέσα σε αφόρητους πόνους, από υψηλό πυρετό και "προσβολή νεύρων" στη Ζάκυνθο όπου είχε μεταφερθεί (20 Μαΐου 1828). Τάφηκε προσωρινά στην Αίγινα, ενώ η κηδεία του έγινε με τιμές και παρουσία του Ιωάννη Καποδίστρια στον Πόρο, στις 20/5/1829. Ας ελπίσουμε ότι ο γενναίους και ανιδιοτελής αυτός φιλέλληνας, θα έχει τη θέση που αξίζει στα νέα βιβλία ιστορίας που, όπως διαβάσαμε, πρόκειται να γραφτούν.

Όσο για τον Ερντογάν; Αν θα κυκλοφορήσει νέο βίντεο με δικό του σπικάζ για τη ναυμαχία της Ιτέας,μπορεί να χρησιμοποιήσει ελεύθερα όσα στοιχεία θέλει από το άρθρο μας.Και καλό είναι όλοι μας να θυμόμαστε ότι η αμετροέπεια και η αλαζονεία,συνήθως πληρώνονται και μάλιστα πολύ ακριβά...

Πηγές: "ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΕΘΝΟΥΣ", τ. ΙΒ, ΕΚΔΟΤΙΚΗ ΑΘΗΝΩΝ
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΙΩΑΝ. ΚΟΛΟΒΟΣ, "Η ΙΤΕΑ ΠΑΡΝΑΣΣΙΔΟΣ - ΧΡΟΝΙΚΟ", ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΕΛΑΣΓΟΣ 2015.
ΣΑΡΑΝΤΟΣ Ι. ΚΑΡΓΑΚΟΣ, "Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ 1821" ΜΕΡΟΣ Δ'.