ΕΙΝΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΑ ΤΑ ΝΕΑ ΜΕΤΡΑ ; (ΤΟΥ ΣΑΡΑΝΤΗ ΜΙΧΑΛΟΠΟΥΛΟΥ –ΚΑΤΟΙΚΟΥ ΙΤΕΑΣ)

Πριν από λίγες ημέρες διάβασα σε κυριακάτικη εφημερίδα, αναφορικά με τα νέα μέτρα που ανακοίνωσε πρόσφατα η κυβέρνηση, δύο σχεδόν αντιδιαμετρικά αντίθετες απόψεις για το αν αυτά είναι ή όχι αναπτυξιακά. Επειδή η εν λόγω διαφορετική θεώρηση με προβλημάτισε πολύ, παραθέτω τα άρθρα αυτά.

Άρθρο του Λόη Λαμπριανίδη, Γ.Γ. Στρατηγικών και Ιδιωτικών Επενδύσεων, με τίτλο «Διπλή θετική στόχευση».

Τα πρόσφατα μέτρα οικονομικής πολιτικής αναμφίβολα ενισχύουν την ανάπτυξη και την κοινωνική συνοχή. Θυμίζω τα κύρια :

Επαναφορά της ισχύος βασικών αρχών των συλλογικών διαπραγματεύσεων. Αύξηση κατώτατου μισθού, κατάργηση υποκατώτατου. Μείωση του ΕΝΦΙΑ για τις μικρότερες περιουσίες. Ελάφρυνση ασφαλιστικών εισφορών. Ευνοϊκή ρύθμιση 120 δόσεων σε Ταμεία, εφορίες, ΟΤΑ. Μείωση ΦΠΑ σε εστίαση, τρόφιμα, καφέ στο 13% και σε ρεύμα, φυσικό αέριο σε 6%. 13^η σύνταξη. Υπερέκπτωση (υπεραπόσβεση) για νέες επενδύσεις. Επιδότηση ασφαλιστικών εισφορών επιχειρήσεων κατά 80% για εργοδότη και εργαζόμενο για προσλήψεις νέων μέχρι 25 ετών. Σταδιακή μείωση εταιρικού φόρου. Φοροελαφρύνσεις στους νησιώτες. Μείωση κόστους θέρμανσης κατοίκων ορεινών περιοχών. Φορολογική απαλλαγή τόκων στεγαστικών δανείων πρώτης κατοικίας. Μείωση φορολογίας συνεταιρισμών και,

συνεταιρισμένων αγροτών.

Τα μέτρα έχουν διπλή στόχευση : α) οικονομική, ώστε να επέλθει αναπτυξιακή ώθηση και β) κοινωνική, ώστε να αποκατασταθεί μέρος των απωλειών των ασθενέστερων στρωμάτων και να αυξηθεί η κοινωνική συνοχή. Δηλαδή, τα μέτρα αποσκοπούν να τονώσουν τη ζήτηση αλλά και την προσφορά. Θεωρούμε ότι αξιόλογη επενδυτική άνοδος μπορεί να επέλθει μόνο συνδυαστικά, σε αντίθεση με τη Ν.Δ. που εσφαλμένα υποστηρίζει η επενδυτική αύξηση επέρχεται μονομερώς από την πλευρά της προσφοράς.

Συνεπώς, ενισχύοντας την προσφορά μέσω φορολογικών μειώσεων, υπεραπόσβεσης και τονώνοντας τη ζήτηση μέσω της αύξησης του κατώτατου μισθού, 13^ης σύνταξης, κλπ., θα επιτύχουμε τη μετακύλιση της αύξησης του εισοδήματος των μικρομεσαίων στη ζήτηση για εγχώρια ιδίως προϊόντα, με πολλαπλασιαστικά αναπτυξιακά αποτελέσματα, σε αντιδιαστολή προς τα αποτελέσματα των οριζόντιων μειώσεων φόρων που ευαγγελίζεται η Ν.Δ., οι οποίες στη πράξη διοχετεύονται σε ζήτηση για πολυτελή προϊόντα εξωτερικού (ταξίδια, αυτοκίνητα, κλπ.), χωρίς οφέλη για την ελληνική οικονομία.

Η αναπτυξιακή μας οπτική με τη λήψη μέτρων παράλληλης τόνωσης προσφοράς και ζήτησης εντός των δημοσιονομικών περιθωρίων είναι αναπτυξιακά αποτελεσματικότερη και κοινωνικά πιο δίκαιη από την ιστορικά αποτυχημένη λογική της Ν.Δ., ήτοι των οικονομικών της προσφορά – ρεϊγκανόμικς, που οδήγησε σε αύξηση της ανισότητας, αναπτυξιακή στασιμότητα και κοινωνικές κρίσεις.

Άρθρο του Μανόλη Γαλενιάνου, καθηγητή Οικονομικών του Πανεπιστημίου του Λονδίνου, με τίτλο «Αρνητικός αντίκτυπος».

Πριν από λίγες ημέρες η κυβέρνηση ανακοίνωσε μία σειρά από «μέτρα ελάφρυνσης» για το 2019, που θα χρηματοδοτηθούν από το σημαντικό πλεόνασμα που κατέγραψε ο προϋπολογισμός του 2018.

Η μείωση του υπερπλεονάσματος είναι θεμιτή. Τα μεγάλα πλεονάσματα αφαιρούν πόρους αό την αγορά και δρουν ανασταλτικά προς την οικονομική ανάκαμψη.

Για να ενισχύσουν όμως την ανάπτυξη σε βάθος χρόνου, τα μέτρα αυτά πρέπει να πληρούν δύο σημαντικές προϋποθέσεις : πρώτον να διατηρήσουν την οικονομική σταθερότητα και δεύτερον, να ενδυναμώσουν την παραγωγήκαι όχι την κατανάλωση.

Με βάση αυτά τα κριτήρια, τα ανακοινωθέντα μέτρα δεν είναι φιλοαναπτυξιακά.

Η οικονομική σταθερότητα της χώρας δεν είναι δεδομένη επειδή, παρά την τυπική έξοδο από το μνημόνιο, η πρόσβαση στις αγορές παραμένει αβέβαιη  και συνεπώς, η στήριξη από τους ευρωπαίους εταίρους εξακολουθεί να είναι απαραίτητη.

Το μεγάλο κόστος των ανακοινωθέντων μέτρων και η απουσία συνεννόησης με τους δανειστές οδήγησαν σε πολύ αρνητικές αντιδράσεις. Οι μεν εταίροι άρχισαν τις διαρροές για πιθανές κυρώσεις, στις δε αγορές ανέβηκε το σπρεντ των ελληνικών ομολόγων, το οποίο πιθανώς συνέβαλε στην αναβολή της προγραμματισμένης έκδοσης του νέου επταετούς ομολόγου.

Συνεπώς, το κόστος των μέτρων και οι χειρισμοί της κυβέρνησης έπληξαν τη σταθερότητα της οικονομίας.

Όσον αφορά το περιεχόμενό τους, τα μέτρα που θα εφαρμοστούν το 2019 αποτελούνται κυρίως από την αύξηση των συντάξεων (70% του συνολικού κόστους) και με τη μείωση του ΦΠΑ σε τρόφιμα και ενέργεια.

Το βασικό αποτέλεσμά τους είναι η αναδιανομή εισοδήματος από τον μέσο φορολογούμενο προς τους συνταξιούχους και η ενθάρρυνση της κατανάλωσης για κάποιες κατηγορίες προϊόντων.

Πέρα από τα όποια κοινωνικά οφέλη (τα οποία διαχέονται από την ατελή στόχευση των μέτρων), οι πολιτικές αυτές δεν βελτιώνουν τη δυνατότητα της οικονομίας να παράγει, αλλά αντίθετα ενισχύουν την κατανάλωση.

Η κυβέρνηση ανακοίνωσε πάντως κάποια φιλοαναπτυξιακά μέτρα για το 2020, όπως η μείωση ων ασφαλιστικών εισφορών για του νέους, η οποία ενθαρρύνει την εργασία και η αύξηση του συντελεστή απόσβεσης των επενδύσεων, η οποία κινητροδοτεί τις επενδύσεις. Αυτά όμως παραπέμφθηκαν στις ελληνικές καλένδες.

Τα δύο παραπάνω άρθρα, γραμμένα από επώνυμους επιστήμονες, προσωπικά, αντί να με φωτίσουν σαν πολίτη, περισσότερο με έκαναν να ανησυχώ. Διότι, αν γι’ αυτή την περίφημη ανάπτυξη δεν υπάρχει συμφωνία για τον δρόμο που πρέπει να ακολουθήσουμε, τότε εκείνο που μας μένει είναι να περιμένουμε από τα αποτελέσματα να δούμε ποια θεωρία θα δικαιωθεί και ποια όχι. Αλλά τότε κινδυνεύουμε να βρεθούμε μπροστά σε αποτελέσματα σαν αυτά που οδήγησαν, όχι στη δική μας κρίση αλλά την παγκόσμια, και να πούμε εκείνο το λυπηρό «στερνή μου γνώση να σε είχα πρώτα» !