ΠΟΙΟΣ ΗΤΑΝ Ο ΤΣΙΡΙΜΩΚΟΣ KAI O "ΒΡΥΚΟΛΑΚΑΣ"

Ο Αύγουστος του 1965, όπως και ο φετινός, ήταν μήνας μεστός από πολιτικές εξελίξεις, αλλά, σε αντίθεση με τον φετινόν Αύγουστο, ήταν πολύ πιο ταραγμένος, καθώς το ιουλιανό παλατιανό πραξικόπημα με τον εξαναγκασμό σε παραίτηση του εκλεγμένου πρωθυπουργού είχε πυροδοτήσει μια χωρίς προηγούμενο (και χωρίς επόμενο, ίσως) λαϊκή κινητοποίηση, που εκφράστηκε με καθημερινές μαχητικές διαδηλώσεις επί εβδομήντα συναπτές ημέρες, από τις 15 Ιουλίου έως τα τέλη Σεπτεμβρίου.
Η κυβέρνηση Νόβα, με το πρώτο κύμα αποστατών, δεν

κατάφερε να πάρει ψήφο εμπιστοσύνης στη Βουλή (πήρε 131 ψήφους υπέρ: 98 της ΕΡΕ, 8 από τους Προοδευτικούς του Μαρκεζίνη και 25 «αποστάτες» του Κέντρου). 
Αυτό έγινε τις πρωινές ώρες της 5ης Αυγούστου 1965. Στη συνέχεια, ο βασιλιάς ξεκίνησε σειρά ακροάσεων με τους πολιτικούς αρχηγούς,
θέλοντας να κερδίσει χρόνο ενώ στο παρασκήνιο μεθοδευόταν το επόμενο βήμα. Τελικά, στις 14 Αυγούστου ο Ηλίας Τσιριμώκος και ο Στέφανος Στεφανόπουλος δήλωσαν ότι ανεξαρτητοποιούνται από την Ένωση Κέντρου και στις 17 του μηνός δόθηκε εντολή σχηματισμού κυβέρνησης στον Τσιριμώκο.
Το παραπάνω σκίτσο δημοσιεύτηκε στην Αυγή στις 29 Αυγούστου 1965, μία μέρα μετά την καταψήφιση της κυβέρνησης Τσιριμώκου στη Βουλή, η οποία κατάφερε να προσελκύσει μόνο 11 νέους αποστάτες κι έτσι συγκέντρωσε 135 ψήφους υπέρ. Τη χαριστική βολή στις ελπίδες του Τσιριμώκου την είχε δώσει λίγες μέρες νωρίτερα ο πάντοτε απρόβλεπτος Σπ. Μαρκεζίνης, ηγέτης του κόμματος Προοδευτικών, που είχε 8 βουλευτές, ο οποίος αρνήθηκε να στηρίξει την κυβέρνηση Τσιριμώκου, θεωρώντας ότι έπρεπε να σχηματιστεί κυβέρνηση ευρύτατης ενότητας. Ο Παπαπολίτης και η ομάδα βουλευτών της ΕΚ που πρόσκεινταν σ’ αυτόν, αρνήθηκαν επίσης να ψηφίσουν τον Τσιριμώκο.
Επειδή ο Τσιριμώκος σε ομιλία του λίγες εβδομάδες νωρίτερα είχε υποστηρίξει ότι «δεν υπάρχουν στις αποθήκες των Ανακτόρων άλλοι κατεψυγμένοι πρωθυπουργοί», μόλις μεταστράφηκε και πήρε την εντολή κέρδισε το παρατσούκλι «κατεψυγμένος» .
Ο τίτλος του σκίτσου, Βασιλείς των οραίων, ούτε ορέων ούτε ωραίων, είναι διπλό λογοπαίγνιο αφενός με το γνωστό έργο του Εδμόνδου Αμπού «Οι βασιλείς των ορέων», επειδή ο Τσιριμώκος διατελέσει «υπουργός του βουνού» στην κυβέρνηση της ΠΕΕΑ το 1944 και αφετέρου με τους ωραίους, επειδή ο Μαρκεζίνης ήταν εντυπωσιακά άσχημος.

Ο Τσιριμώκος (1907-1968) ήταν της αριστεράς πτέρυγας του Κέντρου. Παλιός σοσιαλιστής, του κόμματος ΕΛΔ, στέλεχος του ΕΑΜ, συμμετείχε στις διαπραγματεύσεις για τη συμφωνία της Βάρκιζας (όπου πολλοί του καταλογίζουν ευθύνες), είχε συνεργαστεί και το 1958 με την ΕΔΑ πριν την εγκαταλείψει για να συμμετάσχει στην ίδρυση της Ένωσης Κέντρου. Ήταν όντως αντιπρόεδρος της Διεθνούς Εταιρείας Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (από την οποία διαγράφτηκε εξαιτίας της στάσης του στα Ιουλιανά). Πράγματι έπασχε από καρδιά -άλλωστε δεν επρόκειτο να ζήσει πολλά χρόνια ακόμα και το ήξερε. Τότε είχε πει και τη φράση «τι ψυχή θα παραδώσουμε», που την επαναλαμβάνει στο σκίτσο.
Ο Σπύρος Μαρκεζίνης παριστάνεται «θερμός» επειδή ήταν γενικά νευρώδης αλλά και ως καταγόμενος από την ηφαιστειογενή Σαντορίνη. Φυσικά δεν ήταν «νέος άνευ πείρας»: αυτό είναι σπόντα (που είχε ειπωθεί εκείνες τις μέρες) για τον βασιλιά Κωνσταντίνο. Η δύσκολη ώρα του Μαρκεζίνη επρόκειτο να έλθει το 1973, όταν δέχτηκε να γίνει πρωθυπουργός της χούντας.
                                                        --------------------------------------

Τον Αττίλα γέννησε το πραξικόπημα κατά του Μακαρίου, το πραξικόπημα το γέννησε ο Ιωαννίδης, τον Ιωαννίδη τον γέννησε η δικτατορία του Παπαδόπουλου, την δικτατορία του Παπαδόπουλου την γέννησε η Αποστασία του 1965-67, την Αποστασία την γέννησε το βασιλικό πραξικόπημα της 15.7.1965...

Η 15η Ιουλίου ή Ιουλιανά όπως καθιερώθηκαν, είναι μια μαύρη μέρα της νεότερης πολιτικής και εθνικής ιστορίας μας. Ας μην κάνουν πως δεν θυμούνται και η Δεξιά και ο Μητσοτάκης (θα μου πείτε τι είναι ο Μητσοτάκης - είναι ιδιαίτερη περίπτωση που δεν εντάσσεται πουθενά). Τότε μεγάλο ρόλο στις εξελίξεις έπαιξε και η δημαγωγία της Δεξιάς που έσπερνε τη διχόνοια, μιλούσε για κομμουνιστικό κίνδυνο και ψευδολογούσε ασύστολα.

Η περιβόητη ΑΠΟΣΤΑΣΙΑ που μαγειρεύτηκε το 1965 στο παλάτι με αρχιμάγειρα τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη, ήταν η απαρχή δεινών που τα νιώσαμε οι Έλληνες στο πετσί μας και στην ψυχή μας. Γιατί μήπως και σήμερα δεν μας ταλαιπωρούν όσα τότε συνέβησαν; Μπορεί οι πολιτικοί να πουν ότι η δημοκρατία μας λειτουργεί καλά και δεν φοβάται κ.λπ., ωστόσο όταν νιώθει κανείς την παρουσία του βρικόλακα που κάνει εμφανίσεις στα μέσα ενημέρωσης για να μας θυμίσει την ύπαρξή του (άραγε, πεθαίνουν οι βρικόλακες;), θεωρεί ότι όλα μπορεί να συμβούν. Ο Βρικόλακας έχει μιλήσει επανειλημμένως για την ΑΠΟΣΤΑΣΙΑ, αλλά πιστεύει ότι ο καιρός ξεπλένει. Αμ δεν ξεπλένει, κύριε βρικόλακα!

Γνωρίζει πολύ καλά ότι δεν υπάρχει περίπτωση λήθης και συγγνώμης. Κι αυτό δεν έχει σχέση με κακότητα ή εκδικητικότητα. Βγαίνει από μια αίσθηση δικαίου και αυτοάμυνας: Η ιστορία έχει αποδείξει ότι οι λαοί που σβήνουν το παρελθόν και ξεχνούν και -κατά χριστιανικό τρόπο- συγχωρούν τους έχει επιβληθεί η καταδικαστική ποινή να ξαναπάθουν τα ίδια!

Αγαπητοί αναγνώστες, βρίσκω την ευκαιρία να παραθέσω ένα απόσπασμα από το βιβλίο μου"Καλύτερα τύψεις παρά απωθημένα" (εκδόσεις "Άγκυρα") που αναφέρεται σ' εκείνη την περίοδο:

...Αλλά ο Γρατσουνιάς προερχόταν από έντονα πολιτικοποιημένη οικογένεια. Ο πατέρας του ήταν παπανδρεϊκός. Διάβαζε όλες τις φημοκρατικές εφημερίδες: τα "Νέα", το "Έθνος", την "Αθηναϊκή" και, κλάπου-κάπου, την "Ελευθερία", μέχρι που κάτι πήγε στραβά με την αποστασία. Εκείνη την περίοδο ο πατέρας του τον έπαιρνε στις διαδηλώσεις. Δεν είχαν χάσει καμιά από τις κινητοποιήσεις του Γέρου. Και στην πλατεία Κλαυθμώνος, και στην πορεία από το Καστρί. 

Σε μια από τις εθνικές γιορτές που οι επίσημοι πήγανε στη δοξολογία της Μητρόπολης, ο κόσμος είχε παραταχθεί στις δυο πλευρές της Μητροπόλεως, στις παρόδους, και φυσικά στην πλατεία Συντάγματος. Ωστόσο, παντού βρίσκονταν αστυνομικοί, δεκάδες αστυνομικοί, άλλοι βλοσυροί, άλλοι σαν χαμένοι, οι περισσότεροι κρατούσαν το γκλομπ στο χέρι και γάβγιζαν για να μην περνάει ο κόσμος το σχοινί, ώστε να είναι ελεύθερος ο δρόμος. Τα αυτοκίνητα των αποστατών περνούσαν τρέχοντας δαιμονισμένα γιατί ο κόσμος ούρλιαζε με συνθήματα εναντίον τους. Ο Νόβας ο γαργάλατας, ο Τσιριμώκος ο προδότης, ο μπέρτας ο Αποστολάκος, ο ναύαρχος Τούμπας... Να κι ο Στεφανόπουλος. 

"Ντροπή σου, ρε!" του φώναξε ο πατέρας του Γρατσουνιά, που τον γνώριζε αλλά είχε παλιότερα μια πιο στενή φιλική σχέση με τον Βάσο Στεφανόπουλο, τον αδελφό του Στέφανου.

Η φιλία του πατέρα Γρατσουνιά με τον Βάσο άρχισε πριν από τον πόλεμο, όταν τον διόρισε υπάλληλο στην εταιρία λιπασμάτων, στη Δραπετσώνα. Τότε, εκείνη την περίοδο στη Δραπετσώνα γεννήθηκε και ο γιος του Γρατσουνιά... Ο Γρατσουνιάς ο κοντός. 

Κάποια στιγμή πέρασε και το αυτοκίνητο με τον Μητσοτάκη. Τότε ο Γρατσουνιάς είδε τον Μητσοτάκη σε απόσταση αναπνοής. Και φώναζε, όπως κι ο πατέρας του, όπως κι όλος ο κόσμος, με προτεταμένο, σε γροθιά, το δεξί χέρι και ρυθμικά: 

"Μη-τσο-τά-κη κάθαρμα, Μη-τσο-τά-κη κάθαρμα, Μη-τσο-τά-κη κάθαρμα..." 

Βούιζε η Μητροπόλεως κι όλο το Σύνταγμα. Μικροεπεισόδια έγιναν μετά τη δοξολογία. Τα συνήθη για εκείνη την περίοδο επεισόδια. Κυνηγητό της αστυνομίας, ξύλο, συλλήψεις, οι κλούβες, η ασφάλεια. Αλλά σαν να τα ήθελαν όλα αυτά οι αποστάτες, αφού μετά τη δοξολογία, πήγαν και στο μνημείο του άγνωστου στρατιώτη για την κατάθεση στεφάνων, οπότε η κατάσταση είχε πάρει φωτιά για τα καλά...