Πέμπτη 23 Μαΐου 2013

23 ΜΑΙΟΥ 1973, ΤΟ ΚΙΝΗΜΑ ΤΟΥ ΝΑΥΤΙΚΟΥ - 40 ΧΡΟΝΙΑ ΜΕΤΑ...

Ο ταγματάρχης Μουστακλής πέθανε παράλυτος στις 28 Απρίλη 1986, μετά από φριχτά βασανιστήρια που υπέστη κατά τις 47 ημέρες που κρατήθηκε στα κρατητήρια της ΕΑΤ-ΕΣΑ, για τη συμμετοχή του στο αποτυχημένο Κίνημα του Ναυτικού (Μάης 1973) για την ανατροπή της χούντας. 
Κρατήθηκε στα κρατητήρια του ΕΑΤ-ΕΣΑ για 47 ημέρες όπου βασανίστηκε άγρια. Κατά τη διάρκεια των βασανιστηρίων ένα βίαιο χτύπημα στην καρωτίδα προκάλεσε εγκεφαλικό με αποτέλεσμα να διακομιστεί στο ΚΑΤ. Εκεί παρέμεινε δύο χρόνια. Το εγκεφαλικό του προκάλεσε ολική παραλυσία.
Μέχρι να πεθάνει κατέθετε κάθε χρόνο στεφάνι στην επέτειο του Πολυτεχνείου.
<<....Μετά την επιβίβαση κρατουμένων πλεύσατε για μεταφορά και παράδοση στη φρουρά νήσου Γυάρου....>> Το ραδιόφωνο παιανίζει με εκνευριστική επαναληπτικότητα τα ίδια και τα ίδια εμβατήρια που διακόπτονται από θριαμβευτικές ανακοινώσεις......
21 Απριλίου 1967 - Χούντα
Η πολιτική κατάσταση στην Ελλάδα ,
όπως διαμορφώθηκε στο διάστημα από τη λήξη του Εμφυλίου μέχρι τη δεκαετία του ΄60 (1960-1967), ήταν ταραχώδης, με έντονες συγκρούσεις και ζημώσεις. Το μέλλον του τότε πολιτικού κατεστημένου των νικητών του Εμφυλίου, που μονοπώλησαν κυβέρνηση και αντιπολίτευση ως ΕΡΕ(Εθνική Ριζοσπαστική Ενωση) και ΕΚ(Ενωση Κέντρου) αντίστοιχα, διαφαινόταν ασαφές και αβέβαιο. Στο διεθνές πεδίο ο Ψυχρός Πόλεμος μαίνεται (κούβα-Βερολίνο-κεντρική Ευρώπη- ΝΑ Ασία- ανεξαρτητοποιήσεις αποικιών). Τα γενικότερα γεωπολιτικά και γεωστρατηγικά συμφέροντα , σε συνδυασμό με τη διανομή των ΄΄ζωνών επιρροής΄΄ από τις νικήτριες στο Β΄παγκόσμιο Πόλεμο Μεγάλες Δυνάμεις , επέβαλλαν στην Ελλάδα να πάρει θέση σε συγκεκριμένη πλευρά με συγκεκριμένη πολιτική. Με βάση τις επικρατούσες συνθήκες , η στρατιωτική δικτατορία , ως πάγιο σχέδιο ανάγκης θεσμικών και εξωθεσμικών κέντρων εξουσίας από το τέλος του εμφυλίου , ήταν ιστορικά αναμενόμενη και αντικειμενικά αναπόφευκτη. Ετσι την 21η Απριλίου 1967 εκδηλώθηκε το ένα από τα δύο (στρατηγών και συνταγματαρχών) σχεδιασμένα από καιρό πραξικοπήματα, με τους συνταγματάρχες να προλαβαίνουν τους στρατηγούς. Οι πολιτικοί δήθεν έκπληκτοι συνελήφθησαν με τις πυτζάμες τους και παρέδωσαν αμαχητί την εξουσία ...
Το Κίνημα του Ναυτικού
Η πλειονότητα των στελεχών του Πολεμικού Ναυτικού αντέδρασε στην επιβολή της δικτατορίας με τον ίδιο τρόπο που αντέδρασε και η πλειονότητα του υπόλοιπου ελληνικού λαού , με ΄΄μουδιασμένη΄΄ αδιαφορία. Πολύ γρήγορα όμως η αδιαφορία έδωσε τη θέση της σε ολοένα ευρύτερες συζητήσεις στα καρέ των αξιωματικών στα πλοία και στους διαδρόμους των γραφείων....Το Ναυτικό, στρατιωτικό σώμα με φιλελεύθερη παράδοση, δεν έλαβε ενεργά μέρος στο πραξικόπημα της 21ης Απριλίου. Αυτό φάνηκε και από την παραίτηση του αρχηγού του Κωνσταντίνου Εγκολφόπουλου, αμέσως μετά την επικράτηση των συνταγματαρχών. Η πρώτη αντίδραση του Ναυτικού στη Χούντα εκδηλώθηκε στο αποτυχόν κίνημα του Βασιλιά Κωνσταντίνου (13 Δεκεμβρίου 1967), όταν ο Στόλος εξήλθε στο Αιγαίο. Το Πολεμικό Ναυτικό , παρά τον ανύπαρκτο σχεδιασμό του βασιλικού αντικινήματος, έδειξε καθαρά τις προθέσεις του βγαίνοντας στο πέλαγος για να στηρίξει την προσπάθεια ανατροπής της χούντας και την επαναφορά της δημοκρατίας.Όταν ο Βασιλιάς έφυγε με την οικογένειά του και η νεοδιορισμένη ηγεσία του Ναυτικού πιάστηκε και αποστρατεύτηκε, τα πλοία γύρισαν αναγκαστικά στις βάσεις τους. Αμέσως μετά, στελέχη όπως αυτά της Τάξης που μπήκε στη Σχολή Ναυτικών Δοκίμων το ’48, συνομολόγησαν την αντίθεσή τους και ήρθαν σε επαφή με τις πρώτες αντιστασιακές οργανώσεις στην Ελλάδα και με στελέχη της Πολεμικής Αεροπορίας αλλά και του Στρατού Ξηράς. Παράλληλα με τους αξιωματικούς, και υπαξιωματικοί του Ναυτικού άρχισαν να οργανώνονται σε αντιστασιακές οργανώσεις όπως η «Δημοκρατική Άμυνα» και πολλοί από αυτούς συνελήφθησαν και βασανίστηκαν πάνω στο παροπλισμένο καταδρομικό ΕΛΛΗ που η χούντα είχε μετατρέψει σε κολαστήριο.
1973 Ενα Βέλος στην καρδιά της δικτατορίας
Μετά την εξέγερση των φοιτητών στη Νομική Σχολή Θεσσαλονίκης και Αθηνών, το Φεβρουάριο του ΄73 , οι αξιωματικοί του Ναυτικού πήραν το λαικό μήνυμα του <<δεν πάει άλλο>> και αποφάσισαν να δράσουν παρά το ομιχλώδες του ορίζοντα της πολιτικής κάλυψης. Ενδεικτική η παραίνεση γυναίκας πρωτεργάτη του Κινήματος που είπε στον άντρα της "Μα καλά, τα παιδαρέλια ξεσηκώθηκαν ξεβράκωτα κι εσείς που έχετε τα κανόνια και τα καράβια ακόμα κάθεστε;" . Ημερομηνία του κινήματος ορίσθηκε η 23 Μαΐου 1973, παρά την επιμονή των Παππά, Σέκερη, Παπαθανασίου να εκδηλωθεί στις 18 προς 19 όταν τρία αντιτορπιλικά θα απέπλεαν σε προγραμματισμένες ασκήσεις και όλο το Σύνταγμα Πεζοναυτών (με Διοικητή τον διαβόητο Ντερτιλή) θα ήταν επί αρματαγωγών εν πλω για την ίδια άσκηση. Πρότειναν να κυκλώσουν τους πεζοναύτες στη θάλασσα και είτε να τους πάρουν με το μέρος τους είτε να τους χρησιμοποιήσουν ως ομήρους για να εκβιάσουν τη χούντα.
Η πρόταση δεν έγινε δεκτή. Ο Παππάς βιαζόταν γιατί με το πλοίο του, το ΒΕΛΟΣ, απέπλεε στις 18 Μαΐου για να συμμετάσχει σε νατοϊκή άσκηση για ένα μήνα. Και ήθελε να είναι παρών στο συντονισμό που χρειαζόταν για να βγουν όλα τα πλοία από τον Ναύσταθμο, έχοντας την αντίστοιχη εμπειρία του 1967.
Το σχέδιο του κινήματος προέβλεπε αποκλεισμό του Πειραιά και άλλων μεγάλων λιμανιών, κατάληψη της Σύρου (όπου και η Σχολή Εφέδρων Αξιωματικών του Στρατού με Διοικητή τον μυημένο -αείμνηστο- συνταγματάρχη Μουστακλή) και πρόσκληση των πολιτικών όλων των κομμάτων για να σχηματίσουν πολιτική εθνική κυβέρνηση. Την παραμονή της εκδήλωσης του κινήματος, οι μυημένοι αξιωματικοί υποψιάστηκαν ότι το σχέδιό τους έγινε αντιληπτό από τη χούντα και, μετά από δισταγμούς και διαβουλεύσεις, αποφάσισαν την αναβολή του. Μοιραία απόφαση.
Το βράδυ της 22ας Μαΐου 1973 κατέβηκε στον Ναύσταθμο ο τότε Αρχηγός των Ενόπλων Δυνάμεων Οδυσσέας Αγγελής με πολυάριθμες στρατιωτικές μονάδες και περιόρισε όλο το προσωπικό του Στόλου στις εγκαταστάσεις του. Από το πρωί της 23ης Μαΐου αρχίζουν οι συλλήψεις και ανακρίσεις.Συλλαμβάνονται και πέντε αξιωματικοί της Πολεμικής Αεροπορίας και ένας του Στρατού (ο άτυχος Σπύρος Μουστακλής) που είχαν μυηθεί στο κίνημα. Η αποκάλυψη των σχεδίων και η άμεση αντίδραση της χούντας με τη σύλληψη των πρώτων κινηματιών απέτρεψε την εκδήλωση του κινήματος. Δεν απέτρεψε, όμως, την εκπλήρωση του σκοπού του. Η χούντα προσπάθησε να μειώσει την αρχική εντύπωση. Ο εκπρόσωπός της Βύρων Σταματόπουλος ανακοίνωνε μια κίνηση ‘ελάχιστων’ απόστρατων και ένα-δύο εν ενεργεία αξιωματικών του Ναυτικού, μετρημένων στα δάχτυλα του ενός χεριού, μια ‘κίνηση οπερέτα’. Και θα κατόρθωνε να περάσει αυτήν την εντύπωση στην εσωτερική και διεθνή κοινή γνώμη αν, μεταξύ των λίγων πλοίων που βρίσκονταν εν πλω, δεν βρισκόταν και το Α/Τ ΒΕΛΟΣ.
20 Μαΐου 1973.
Το αντιτορπιλικό ΒΕΛΟΣ, ήταν ήδη εκτός Ναυστάθμου και από τις 19, ελλιμενισμένο στο ΗΡΑΚΛΕΙΟ Κρήτης μαζί με άλλα τέσσερα πλοία της Νατοϊκής Ναυτικής Δύναμης (Αμερικανικό, Ιταλικό, Αγγλικό και Τουρκικό) στην οποία συμμετείχε. Η Δύναμη θα απέπλεε το πρωί της 22ας Μαΐου για τη Γένοβα.Στο πλοίο, εκτός από τον Κυβερνήτη, Αντιπλοίαρχο Νίκο Παπά, μυημένοι γνώστες ότι όπου να 'ναι εκδηλώνεται αντιχουντικό κίνημα ήταν μόλις τρείς ακόμη αξιωματικοί από τους μεγαλύτερους στο πλοίο. Όλοι οι άλλοι αγνοούσαν το οτιδήποτε.
Ηράκλειο 21 Μαΐου 1973
Παραμονή της προγραμματισμένης εκδήλωσης του κινήματος του Ναυτικού.
Ο Κυβερνήτης φαίνεται, στους μη μυημένους, να έχει μια αδικαιολόγητη υπερκινητικότητα, γυρνάει όλο το πλοίο, όποιον βλέπει μπροστά του τον ρωτάει «είσαι, ρε, έτοιμος για όλα;»
Το απόγευμα, δέχεται στο πλοίο ένα περίεργο τηλεφώνημα με το συνθηματικό μήνυμα «το παιδί αρρώστησε». Όσοι ήταν κοντά του απόρησαν με την έντονη αντίδρασή του και τον θυμό του που δεν δικαιολογείται από μία τέτοια είδηση. Δεν ήξεραν ότι το μήνυμα σήμαινε ότι το κίνημα προδόθηκε. Δεν ήξεραν καν για το κίνημα.
Πρωί της 22ας Μαΐου 1973
Η Νατοϊκή Μοίρα αποπλέει από την Κρήτη για ασκήσεις στην Κεντρική Μεσόγειο με προορισμό τη ΓΕΝΟΒΑ. Οι ελληνικές συχνότητες στον ασύρματο σιγούν. Το σύνθημα για το κίνημα δεν έρχεται. Ο εκνευρισμός του κυβερνήτη φανερός και ανεξήγητος για τους μη γνωρίζοντες τι συμβαίνει. Σιγά-σιγά, το μυστικό και τα νέα περνούν από τον κυβερνήτη σε όλους τους μεγάλους αξιωματικούς που πηγαινοέρχονται στο δωμάτιό του. Οι μικρότεροι και το πλήρωμα παρακολουθούν αμήχανα την περίεργη ένταση.
Η θάλασσα φουρτουνιασμένη και η ομίχλη πυκνή όταν έρχεται η ώρα να ανεφοδιαστούν τα πλοία με πετρέλαιο ενώ πλέουν Νότια της Πελοποννήσου.
Ο Διοικητής της Μοίρας κρίνει τις συνθήκες απαγορευτικές αλλά ο Παππάς τον πείθει με χίλιες δικαιολογίες και προσεγγίζει το Αγγλικό πετρελαιοφόρο.
Ο ανεφοδιασμός εν πλω αρχίζει με τον κυβερνήτη του Αγγλικού τεράστιου πετρελαιοφόρου να διαμαρτύρεται για τις επικίνδυνες καιρικές συνθήκες και τον Παππά να τον καθησυχάζει «ακόμα λίγο» και «ακόμα λίγο», μέχρι που οι δεξαμενές ξεχείλισαν και το πετρέλαιο άρχισε να χύνεται στη θάλασσα.
Ο Παππάς ήθελε να είναι «γεμάτος» για κάθε ενδεχόμενο.
23 Μαΐου 1973
Το πρωί της 23ης ο Παππάς μπαίνει στον ασύρματο και καλεί όποιον τον ακούει να του απαντήσει. Απαντά ο κυβερνήτης του Α/Τ ΠΑΝΘΗΡ που βρισκόταν εν πλω ανοικτά της Κρήτης. Με συνθηματικά ενημερώνει τον Παππά ότι το κίνημα αναβλήθηκε. Στην πρόταση που Παππά να παραμείνει εν πλω και να συνενωθεί με το ΒΕΛΟΣ αυτός του είπε ότι γυρίζει στον Ναύσταθμο…
24 Μαΐου 1973
'Τι κάνουμε τώρα, κύριε Κυβερνήτα;' ρώτησε ένας Αξιωματικός.
'Έχουμε το πλοίο σε άριστη και ετοιμοπόλεμη κατάσταση. Έχουμε εφόδια για τρεις μήνες. Η πρώτη μου σκέψη είναι να γυρίσουμε στο Αιγαίο και να τους αλλάξουμε την πίστη. Κανένα πλοίο δεν θα έρθει εναντίον μας και κανένα αεροπλάνο. Είμαι σίγουρος γι αυτό. Αλλά υπάρχουν και μερικοί θερμοκέφαλοι πραιτοριανοί που θα μας αναγκάσουν να χρησιμοποιήσουμε τα κανόνια μας. Δεν είναι λύση, όμως η εμφύλια αιματοχυσία. Γι αυτό πήρα την απόφαση να αναλάβω προσωπικά την ευθύνη και, αφού παραδώσω τα καθήκοντά μου στον Ύπαρχο, θα αποβιβαστώ κάπου στην Ιταλία, θα ζητήσω πολιτικό άσυλο και θα πάω στη σύνοδο του ΝΑΤΟ στην Κοπεγχάγη να ξεσκεπάσω τη χούντα. Αλλιώς όλοι θα μείνουν με την πληροφόρηση για κίνημα οπερέτα που προπαγανδίζουν οι συνταγματάρχες.'

25 Μαΐου 1973 - Αναζήτηση πολιτικού ασύλου
Το ΒΕΛΟΣ συνεχίζει κανονικά τις ασκήσεις με τα άλλα Νατοϊκά πλοία. Ο Κυβερνήτης με τους μεγαλύτερους αξιωματικούς δεν συζητάει τώρα στο δωμάτιό του αλλά στο καρέ αξιωματικών, ανοιχτά και με τη συμμετοχή των 'μικρών'. Από τον ασύρματό του εκπέμπει το ακόλουθο σήμα προς τον αρχηγό των Δυνάμεων του ΝΑΤΟ αλλά και στο Διοικητή της Μοίρας των συμπλεόντων:΄΄Πιστοί στη συμμαχία και στον πολιτισμό των λαών μας , ο οποίος έχει θεμελιωθεί επί των αρχών της δημοκρατίας, της προσωπικής ελευθερίας και του σεβασμού των νόμων, όλοι οι Αξιωματικοί και το πλήρωμα (270 άνδρες) του πλοίου μου, ως ένας άνθρωπος , πιστοί στον δοθέντα όρκο μας, με βαθύτατη λύπη εγκαταλείπουμε τις ασκήσεις. Με τη συμπάθεια ολόκληρου του ελεύθερου κόσμου θα παλέψουμε για να επαναφέρουμε τη δημοκρατία στην Ελλάδα. Σας είναι πολύ καλά γνωστό και ιδιαιτέρως στους Αμερικανούς ότι μια συμμορία ιδιοτελών αξιωματικών επέβαλε στην Ελλάδα μια απάνθρωπη και μισητή δικτατορία προ έξη και πλέον ετών. Η σημερινή εξέγερση του Ναυτικού ανταποκρίνεται στα αισθήματα ολόκληρου του λαού της χώρας μας. Ο ελεύθερος κόσμος και ιδιαιτέρως οι χώρες του ΝΑΤΟ πρέπει ν΄ αντιληφθούν και τη διάβρωση και την καταστροφή των ενόπλων δυνάμεων στις οποίες στηρίζεται η άμυνα της νοτιοανατολικής πτέρυγας. Σκεφτείτε ότι αυτή τη στιγμή αξιωματικοί εν ενεργεία έχουν συλληφθεί και υφίστανται ταπεινώσεις και κακομεταχείριση από άλλους αξιωματικούς και στρατιώτες της Στρατιωτικής Αστυνομίας΄΄. Διοικητής της Μοίρας των πλοίων , ο Τούρκος πλοίαρχος Μπιρέν, μόλις πήρε το σήμα απάντησε :΄Good luck Nick΄΄ Καλή τύχη Νίκο. Ο Διοικητής του ΝΑΤΟ βεβαίως δεν απάντησε ποτέ… Το ΒΕΛΟΣ πλέει προς το Φιουμιτσίνο, ένα πολύ μικρό λιμάνι -επίνειο- της Ρώμης. Ενημερώνουν όλα τα διεθνή πρακτορεία ειδήσεων για την κατάσταση στην Ελλάδα. Η χούντα αιφνιδιάζεται. Η πράξη εκείνη προκάλεσε διεθνές ενδιαφέρον . Ο καπετάνιος , έξι Αξιωματικοί και είκοσι πέντε Υπαξιωματικοί παρέμειναν στο εξωτερικό ως πολιτικοί πρόσφυγες. Το υπόλοιπο προσωπικό , ένα μήνα μετά , επέστρεψε στην Ελλάδα με αναπληρωματικό πλήρωμα. Ο αντιπλοίαρχος Παππάς, από τους πρωτεργάτες του Κινήματος, έχοντας και το σύνολο των όρκων στην κατοχή του, σφυροκόπησε με ντοκουμέντα τη Σύνοδο του ΝΑΤΟ στην Κοπεγχάγη. Στη συνέχεια, με συνεχείς συνεντεύξεις και καταιγισμό μηνυμάτων στα ΜΜΕ του εξωτερικού, και με ανάλογη συντονισμένη δραστηριότητα όλων όσων τον ακολούθησαν αξιωματικών και υπαξιωματικών, σε όλο το δεκαπεντάμηνο διάστημα της εξορίας, αποδόμησε τον μύθο ότι οι Ένοπλες Δυνάμεις στηρίζουν την δικτατορία. Εξέθεσε και προβλημάτισε τους ορατούς και αόρατους υποστηρικτές της και αποκάλυψε σε όλη την έκταση –ίσως και σε μεγαλύτερη- το Κίνημα του Ναυτικού.
Το Κίνημα του Ναυτικού και η ανταρσία του ΒΕΛΟΣ δεν ανήκει σε κανέναν μας πια. Ανήκει στην ιστορία της Ελλάδας και στην ιστορία του Πολεμικού Ναυτικού. Το σωστό ή λάθος των ενεργειών μας θα το κρίνει η ιστορία, όταν εμείς εκλείψουμε.
Αντιναύαρχος (ε.α.) Κ. Γκορτζής Π.Ν.(με τη ματιά ενός εικοσάχρονου που έζησε τα γεγονότα ).
Με εκτίμηση
Υποπλοίαρχος (ε.α.)
Ουρανία Πανταζή Π.Ν.

 

Δεν υπάρχουν σχόλια: