ΙΟΥΛΙΑΝΑ : Η ΑΠΟΣΤΑΣΙΑ ΚΑΙ ΤΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ ΠΟΥ ΑΛΛΑΞΑΝ ΤΗ ΡΟΗ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ - ΣΤΟ ΣΠΙΤΙ ΤΟΥ ΜΗΤΣΟΤΑΚΗ ΜΑΓΕΙΡΕΥΤΗΚΕ Η ΑΠΟΣΤΑΣΙΑ

Απόρρητη έκθεση Αμερικανού διπλωμάτη αποκαλύπτει τον ρόλο του σημερινού επιτίμου προέδρου της Ν.Δ. στο πολιτικό παιχνίδι που οδήγησε στη χούντα.

Τι ειπώθηκε σε δείπνο τον Ιούνιο του ΄65 για τον Γ. Παπανδρέου, την κόντρα του με το παλάτι, τον Ανδρέα, το Κυπριακό...

Το καλοκαίρι του 1965, είναι ίσως η σημαντικότερη περίοδος της νεώτερης ελληνικής ιστορίας.
Το καλοκαίρι του 1965 συντελέστηκαν γεγονότα,  που άλλαξαν τη ροή της ιστορίας και διαμόρφωσαν νέες πραγματικότητες.
Με τον όρο Αποστασία ή Ιουλιανά αναφέρεται στη σύγχρονη ιστορία της Ελλάδας η περίοδος πολιτικής ανωμαλίας,  που ακολούθησε την αποπομπή της κυβέρνησης του Γεωργίου Παπανδρέου στις 15 Ιουλίου 1965 , έως την επιβολή της δικτατορίας των συνταγματαρχών,

την 21ηΑπριλίου του 1967.

Η Ένωσης Κέντρου με επικεφαλής τον Γ. Παπανδρέου είχε νικήσει στις βουλευτικές εκλογές του Φεβρουαρίου του 1964,  με ένα από τα υψηλότερα ποσοστά στην ιστορία των ελληνικών εκλογών (52,72%). Και ο Γ. Παπανδρέου είχε σχηματίσει,  για πρώτη φορά,  αυτοδύναμη κυβέρνηση με 171 βουλευτές,

                  
Η 15η Ιουλίου, είναι διπλή μαύρη επέτειος για τον Ελληνισμό. Η πρώτη,  είναι τα  Ιουλιανά του 1965 και ακολουθεί  η  Κυπριακή τραγωδία με αφετηρία το πραξικόπημα κατά του Μακαρίου τον Ιούλιο του 1974,  με άμεσο επακόλουθο την τουρκική στρατιωτική εισβολή στη Μεγαλόνησο. 

Αφορμή για τον εξαναγκασμό σε  παραίτηση  του Γ. Παπανδρέου  από την πρωθυπουργία τον Ιούλιο του 1965,  υπήρξε η διαμάχη του με τον τότε βασιλιά Κωνσταντίνο,  για το πρόσωπο του υπουργού Εθνικής Άμυνας και την αλλαγή του αρχηγού ΓΕΣ. Ο Παπανδρέου επιθυμούσε να αντικαταστήσει τον ως τότε υπουργό Πέτρο Γαρουφαλιά και τον αρχηγό ΓΕΣ στρατηγό Γεννηματά, οι οποίοι κατά την άποψή του,  ελέγχονταν από το παλάτι, με ανθρώπους της εμπιστοσύνης του. Συγκεκριμένα είχε επιλέξει ως νέο υπουργό Άμυνας το γιό του Ανδρέα Παπανδρέου, ο οποίος την ίδια περίοδο εφέρετο αναμεμιγμένος στην πολύκροτη υπόθεση «ΑΣΠΙΔΑ». Ο βασιλιάς αρνούνταν να υπογράψει τα σχετικά διατάγματα, αν δεν ενέκρινε πρώτα τους αντικαταστάτες τους.
Στις 7:00 το απόγευμα της 15ης Ιουλίου πραγματοποιήθηκε στα ανάκτορα (σημερινό Προεδρικό Μέγαρο, στην οδό Ηρώδου Αττικού) η τελευταία συνάντηση του Κωνσταντίνου με τον Παπανδρέου. Η συνάντηση διήρκησε μόνο δέκα λεπτά και επιβεβαίωσε το αδιέξοδο και τη ρήξη του Βασιλιά  με τον Πρωθυπουργό. 

Πενήντα λεπτά αργότερα, ορκίστηκε ο πρώτος «αποστάτης» Πρωθυπουργός, ο τότε πρόεδρος της Βουλής, Γεώργιος Αθανασιάδης-Νόβας, μέλος της Ενώσεως Κέντρου, ο οποίος είχε ήδη ειδοποιηθεί και περίμενε κρυπτόμενος σε ένα διπλανό δωμάτιο.  Επειδή η ορκωμοσία του Νόβα ήταν προφανώς προαποφασισμένη και προσυνεννοημένη με τον βασιλιά, ονομάστηκε και «κατεψυγμένος πρωθυπουργός».

Η κυβέρνηση Νόβα ζήτησε ψήφο εμπιστοσύνης στις 4 Αυγούστου του 1965, αλλά καταψηφίστηκε από τους Βουλευτές.
Στις 18 Αυγούστου εντολή σχηματισμού κυβέρνησης παίρνει ο Ηλίας Τσιριμώκος, πρώην στέλεχος της ΕΔΑ (η κοινοβουλευτική  έκφραση του ΚΚΕ), αλλά και η δική του Κυβέρνηση καταψηφίζεται στη Βουλή.
Για δύο μήνες, ΙΟΥΛΙΟΣ ΚΑΙ ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ του 1965, η Αθήνα συγκλονίζεται από ογκώδεις διαδηλώσεις πολιτών, που αποδοκιμάζουν τους αποστάτες βουλευτές, εκδότες εφημερίδων  και τις ενέργειες του Βασιλιά. Φοβερά επεισόδια, άγριες συμπλοκές διαδηλωτών με την αστυνομία στο κέντρο της Αθήνας.
Τελικά,  δόθηκε εντολή σχηματισμού Κυβέρνηση στο στέλεχος της Ένωσης Κέντρου  Στέφανο   Στεφανόπουλο , που έλαβε ψήφο εμπιστοσύνης από τη Βουλή στις 24 Σεπτεμβρίου,   με 152 ψήφους υπέρ και 148 κατά. Η κυβέρνηση Στεφανόπουλου θα παραμείνει στην εξουσία ως την 21η Δεκεμβρίου 1966, οπότε και θα ανατραπεί,  ύστερα από συμφωνία του βασιλιά, του αρχηγού της ΕΡΕ Π. Κανελλόπουλου και του αρχηγού της Ε.Κ. Γ. Παπανδρέου,  για διορισμό υπηρεσιακής κυβέρνησης και διεξαγωγή εκλογών. Εκλογές , που δεν έγιναν ΠΟΤΕ, διότι τους πρόλαβαν οι Συνταγματάρχες, και την 21 Απριλίου του 1967 επέβαλαν στη χώρα μας καθεστώς στρατιωτικής Δικτατορίας.
Θα πρέπει να επισημάνουμε ότι, η  απέραντη κοινωνική δυσαρέσκεια οδήγησε εκατοντάδες χιλιάδες λαού σε πρωτοφανείς αγώνες διαρκείας, κατά των κατεστημένων κέντρων εξουσίας, που αποφάσιζαν,  αγνοώντας τη βούληση του Λαού.
Ο Ιούλιος του 1965 θα μείνει στην ελληνική ιστορία και λόγω των έντονων αντιδράσεων του Λαού, που χωρίς να καθοδηγούνται από κομματικές ή συνδικαλιστικές ηγεσίες, παρέμειναν για 70 μέρες στους δρόμους και ανέτρεψαν δύο ανακτορικές Κυβερνήσεις.
                    ***************
Όμως,  η πραγματική αιτία της πτώσης της Κυβέρνησης Παπανδρέου ήταν το Κυπριακό. Δεν υπάρχει πλέον καμιά αμφιβολία,  ότι η πτώση της κυβέρνησης Παπανδρέου σχετίζεται και με τις εξελίξεις στο Κυπριακό και με την αποδοχή του σχεδίου ΑΤΣΕΣΟΝ. Ο Έλληνας  πρωθυπουργός είχε αρνηθεί να υποστηρίξει τις αμερικανικές προτάσεις επίλυσης του κυπριακού προβλήματος, επικαλούμενος το Σύνταγμα της Ελλάδας,  που απαγόρευε την παραχώρηση ελληνικού εδάφους. Πίεζαν οι αμερικανοί και βρετανοί διπλωμάτες , για την  παραχώρηση του Καστελόριζου στην Τουρκία, όπου  θα εγκαθιστούσε στρατιωτικές βάσεις, ως αντάλλαγμα, για την Ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα.
                           **********************
ΕΝΕΈΑ χρόνια αργότερα, μετά τα Ιουλιανά του 1965, κατά περίεργη ιστορική συγκυρία,  στις 15 ΙΟΥΛΙΟΥ του 1974, η χούντα των Αθηνών ανατρέπει τον εκλεγμένο πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας Αρχιεπίσκοπο Μακάριο.
Με τον  γνωστό ισχυρισμό του Δικτάτορα Δ.Ιωαννίδη,  «Βγάλτε από τη μέση τον Παπά,  που δεν θέλει την Ένωση», ξεκίνησε το πραξικόπημα κατά του Μακαρίου. Είχε προηγηθεί ,  επιστολή του  Μακάριου  στον «χουντοΠρόεδρο» Γκιζίκη στις   2 Ιουλίου 1974 , με την οποίαν  του ζητούσε, να αποχωρήσουν από την Κύπρο ΟΛΟΙ οι Έλληνες αξιωματικοί.                  
Το καθεστώς του Δικτάτορα  Ιωαννίδη είχε συμφωνήσει από τις αρχές του 1974, με ανθρώπους της αμερικανικής Πρεσβείας,  για το πραξικόπημα και  την ανατροπή του Μακαρίου. Μάλιστα το σχέδιο της πραξικοπηματικής ανατροπής ,  στις κρυπτογραφημένες συνομιλίες αναφερόταν με την κωδική ονομασία «Κόκα- Κόλα»!
Οι Αμερικανοί , που είχαν αντιληφθεί με ποιους συνομιλούσαν, είχαν «αποκοιμίσει»  τη χούντα με τη διαβεβαίωση ότι,  « σε περίπτωση ανατροπής του Μακαρίου, οι Τούρκοι δεν επρόκειτο να εκμεταλλευτούν την κατάσταση, για να εισβάλουν στην Κύπρο».
Σημαντικές ευθύνες προκύπτουν  και για τον  τότε Υπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ  Χένρι   Κίσινγκερ,  που διαχειρίστηκε  από το παρασκήνιο την Κυπριακή τραγωδία,  ως άτυπος πρόεδρος των ΗΠΑ, για την άσκηση εξωτερικής πολιτικής. Έχει αποδειχτεί ότι ο Κίσινγκερ , γνώριζε τα σχέδια ανατροπής του Μακαρίου , ενώ ενθάρρυνε τους Τούρκους για την εισβολή στην Κύπρο,  που ακολούθησε μερικές μέρες αργότερα στις 20 Ιουλίου του 1974.
                                 ****************
Η στρατιωτική χούντα των Αθηνών κατέρρευσε μόλις ανέτρεψε τον Μακάριο προκαλώντας την τουρκική εισβολή και την de facto "επίλυση" του Κυπριακού. Ο τότε Πρωθυπουργός της Τουρκίας Μουλεντ Ετσεβίτ, θα δηλώσει μερικά χρόνια αργότερα, ότι «το Κυπριακό λύθηκε οριστικά το 1974»!
Η Βουλή των Ελλήνων έχει ψηφίσει να μην ανοίξει ο φάκελος της Κύπρου. Έτσι, επί 36 χρόνια, οι υπεύθυνοι  μιας εθνικής τραγωδίας, αν και δακτυλοδεικτούμενοι, παραμένουν ατιμώρητοι. Τον Ιούλιο του 1974 στην Κύπρο διεπράχθη μια από τις απεχθέστερες ΠΡΟΔΟΣΙΕΣ  σε βάρος του Έθνους των Ελλήνων.
Το νήμα της ιστορίας συνδέει, τα Ιουλιανά του 1965, με τα δραματικά γεγονότα του Ιουλίου του 1974 στην Κύπρο.
Α Π Ο Φ Ρ Α Σ  ημερομηνία η 15η Ιουλίου για τον Ελληνισμό.Ειδικότερα στην Κύπρο, η 15η Ιουλίου του 1974 , αποτελεί  το εισιτήριο της αποφράδος 20ής Ιουλίου 1974. Γι’  αυτό ακριβώς , οι  ημερομηνίες αυτές  είναι εφιαλτικές,  λόγω των εγκλημάτων που διαπράχτηκαν σε βάρος της Δημοκρατίας, και σε βάρος του  Ελληνισμού της Κύπρου.
Όμως τα όσα συνέβησαν στην Αθήνα τον Ιούλιο του 1965 και στην Κύπρο τον Ιούλιο του 1974, έχουν και μια άλλη γενεσιουργό αιτία. Είναι τα αποτελέσματα , εμφυλίων παθών κι εμφύλιου διχασμού. ΚΑΙ αυτή η παράμετρος, η διχαστική φύση των Ελλήνων , Αποσιωπάται και Υποβαθμίζεται, ενώ θα έπρεπε να διδάσκεται, σε κάθε εκπαιδευτική δραστηριότητα,  προς παραδειγματισμό,  για την αποφυγήν επαναλήψεως.  Είναι το μάθημα – παρακαταθήκη, μέσα από μια Εθνική τραγωδία, που θα έπρεπε να έχει ως στόχο την βελτίωση της φύσης του χαρακτήρα των Ελλήνων , που ρέπουν στην  πλεονεξία, το φθόνο και τη φιλαρχία. Και αυτό μπορεί  να γίνει,   μόνο μέσω της  Παιδείας και της  δια βίου μάθησης και πνευματικής καλλιέργειας.
           (μεταδόθηκε την Κυριακή 18 Ιουλίου στις 08.10 το πρωί από τον ραδιοφωνικό σταθμό « ΑΘΗΝΑ 984» στο ένθετο «διεθνοπολιτικές προσεγγίσεις»  που επιμελείται και παρουσιάζει ο Χρήστος Καπούτσης).

ΣΤΟ ΣΠΙΤΙ ΤΟΥ ΜΗΤΣΟΤΑΚΗ ΜΑΓΕΙΡΕΥΤΗΚΕ Η ΑΠΟΣΤΑΣΙΑ

Έγκλημα εκ προμελέτης ήταν η Αποστασία. Το αποδεικνύει απόρρητη έκθεση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, όπου καταγράφεται σειρά συναντήσεων Αμερικανού διπλωμάτη με τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη και την «κλίκα του», αρκετές εβδομάδας πριν από την πτώση της κυβέρνησης Γεωργίου Παπανδρέου. Ο Αμερικανός επισκέπτης, στο υπόμνημά του, θεωρεί «ολοφάνερο» ότι ο Μητσοτάκης εμφανιζόταν ως «καλύτερη εναλλακτική λύση για τη θέση του Πρωθυπουργού». 

Το απόρρητο υπόμνημα- με ημερομηνία 28 Ιουνίου 1965- που αποκαλύπτουν «ΤΑ ΝΕΑ», καταρρίπτει πλήρως τους ισχυρισμούς Μητσοτάκη ότι δεν είχε καμία εμπλοκή στην κρίση που οδήγησε σε παραίτηση τον Γεώργιο Παπανδρέου αλλά αναμείχθηκε μετά στις κυβερνήσεις των Αποστατών. Αποκαλυπτικό είναι το υπόμνημα και για το Κυπριακό. Στη συνάντηση με τον Αμερικανό, ο Μητσοτάκης τάσσεται αναφανδόν υπέρ του Σχεδίου Άτσεσον, το οποίο, κατά την άποψή του, έπρεπε να επιβληθεί στον Μακάριο ακόμη και με πραξικόπημα!

Υπενθυμίζουμε εν τάχει τα γεγονότα. Στο τέλος Ιουνίου του 1965, η κυβέρνηση Γεωργίου Παπανδρέου είναι σε τροχιά σύγκρουσης με το Παλάτι. Ο «γέρος της Δημοκρατίας» προωθεί την αντικατάσταση του αρχηγού ΓΕΣ. Όμως ο στρατηγός Γεννηματάς- που έχει παίξει ενεργό ρόλο στη «βία και νοθεία» των εκλογών του 1961- είναι ο τοποτηρητής στο στράτευμα των Ανακτόρων που αντιδρούν. Αντίθετος είναι και ο υπουργός Άμυνας Πέτρος Γαρουφαλιάς, επίσης άνθρωπος του Παλατιού. Ο Παπανδρέου επιμένει και ζητά ψήφο εμπιστοσύνης από τη Βουλή. Το πολιτικό θερμόμετρο ανεβαίνει, ενώ στήνεται σκηνικό κρίσης.

Το δείπνο. Μέσα σε αυτή την ταραγμένη ατμόσφαιρα, τέσσερις επώνυμοι Έλληνες κι ένας Αμερικανός διπλωμάτης δειπνούν μαζί. Το ξέρουμε γιατί ο τελευταίος συνέταξε μνημόνιο για τη συνάντηση αυτή, με ημερομηνία 28 Ιουνίου 1965, κι ένα αντίγραφο υποβάλλεται προς τον Ρίτσαρντ Μπάραμ, υπεύθυνο Ελληνικών Υποθέσεων της Αμερικανικής Πρεσβείας στην Αθήνα.

Οικοδεσπότης στο τραπέζι είναι ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης, υπουργός Οικονομικών τότε της κυβέρνησης Παπανδρέου. Το δείπνο γίνεται, άλλωστε, στο σπίτι του. Συνδαιτυμόνες, πέραν του Αμερικανού διπλωμάτη, είναι ο Πάνος Κόκκας, εκδότης της εφημερίδας «Ελευθερία», ο Γιάννης Τσουδερός, βουλευτής Κρήτης της Ένωσης Κέντρου και ο υποδιευθυντής του ΙΚΑ Νίκος Δεληπέτρος.

Η βραδιά είναι πλούσια σε εκμυστηρεύσεις και αποκαλύψεις.

Η κουβέντα ξεκινά από τον στρατηγό Γεννηματά και μετά περνά στον Ανδρέα Παπανδρέου, με τον οποίο έχει εμμονή ο Μητσοτάκης. Κάποια στιγμή αστειευόμενος λέει πως η καλύτερη ιδέα θα ήταν να τον στείλουν στο εξωτερικό. Ιδιαίτερα απαξιωτικός εμφανίζεται ο Μητσοτάκης για τον Γεώργιο Παπανδρέου. Το Κυπριακό. Ωμός είναι ο Μητσοτάκης και για το Κυπριακό. Τάσσεται υπέρ μιας ελληνο-τουρκικής συμβιβαστικής λύσης, και τοποθετείται υπέρ του σχεδίου Άτσεσον. Ο μυστακοφόρος πρώην υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Ντιν Άτσεσον είχε αναλάβει από τον τότε Πρόεδρο Λίντον Τζόνσον να εκπονήσει ένα σχέδιο επίλυσης του Κυπριακού. Ο Άτσεσον έριξε πρώτος το σπόρο της διχοτόμησης του νησιού, δίνοντας την Καρπασία και κάποιες άλλες περιοχές στους Τούρκους, με αντάλλαγμα την ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα. Ο Μητσοτάκης επιμένει ότι η ελληνική κυβέρνηση θα είχε δεχθεί το σχέδιο το καλοκαίρι του 1964, αν ο Ανδρέας δεν έκανε προσωπικό διάβημα στον πατέρα του Γεώργιο Παπανδρέου. Ο Μητσοτάκης καταλήγει ότι το σχέδιο μπορούσε και έπρεπε να επιβληθεί στον Μακάριο- που το απέρριψε - ακόμη και διά των όπλων.

Η κορύφωση της κρίσης. Οι επόμενες δεκαπέντε μέρες θα είναι ταραγμένες. Ο υπουργός Άμυνας Γαρουφαλιάς παραιτείται, το Παλάτι αρνείται στον Γεώργιο Παπανδρέου το δικαίωμα αντικατάστασής του. Το αδιέξοδο δεν αίρεται ακόμη κι όταν ο Πρωθυπουργός προτείνει να γίνει ο ίδιος και υπουργός Άμυνας. Η πολιτική και Συνταγματική κρίση είναι γνωστή ως «Ιουλιανά». Ακολουθεί η πτώση της κυβέρνησης Παπανδρέου και η «Αποστασία», στην οποία ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης θα είναι αρνητικός πρωταγωνιστής σε έναν ρόλο που θα στιγματίσει την πολιτική του καριέρα.

Η κουβέντα της ελληνο-αμερικανικής παρέας για την Κύπρο δείχνει την μακρά επώαση της ιδέας ότι η αντίσταση του Μακαρίου μπορεί να καμφθεί μόνον με πραξικόπημα. Αυτό θα γίνει τον Ιούλιο του 1974 υποκινημένο από την χούντα Ιωαννίδη στην Αθήνα, ανοίγοντας την πόρτα στον τουρκικό Αττίλα.

Το «Υπόμνημα Συζήτησης» είναι, σύμφωνα με τη διαβάθμιση των διπλωματικών απορρήτων, «εμπιστευτικού χαρακτήρα- ομάδας 3». Υποβαθμίζεται ανά 12 χρόνια, αλλά δεν αποχαρακτηρίζεται αυτόματα. Θα χρειαστεί να περάσουν σαράντα τέσσερα ολόκληρα χρόνια για να έρθει στη δημοσιότητα από «ΤΑ ΝΕΑ». Η ανάγνωσή του φωτίζει μια σκοτεινή πτυχή της νεώτερης πολιτικής Ιστορίας.

Το Υπόμνημα Συζήτησης

Ημερομηνία: 28 Ιουνίου 1965 Θέμα: Πολιτική κατάσταση στην Ελλάδα Συμμετέχοντες: Κωνσταντίνος Μητσοτάκης, υπουργός Οικονομικών Πάνος Κόκκας: Ιδιοκτήτης- εκδότης της καθημερινής εφημερίδας «Ελευθερία» Γιάννης Τσουδερός: Βουλευτής Κρήτης του κόμματος Ένωσης Κέντρου Νίκος Δεληπέτρος: Υποδιευθυντής στο Ίδρυμα Κοινωνικών Ασφαλίσεων (ΙΚΑ)

Αντίγραφα προς: Richard W. Βarham, υπεύθυνο Ελληνικών Υποθέσεων, ΝΕΑ- Αμερικανική Πρεσβεία Αθηνών Κατά τη διάρκεια δείπνου στο σπίτι του υπουργού Οικονομικών κ. Μητσοτάκη, υπήρξα μάρτυς ορισμένων από τις πολιτικές απόψεις των ισχυρών Κόκκα- Μητσοτάκη, μερίδας της Ένωσης Κέντρου. Ο Κόκκας, το πιο δυναμικό μέλος της ομάδας, υπερίσχυσε στη συζήτηση. Ο Μητσοτάκης με ήρεμο αλλά σθεναρό τρόπο επίσης πήρε ενεργό ρόλο στην κουβέντα, με τον Τσουδερό και τον Δεληπέτρο να συμμετέχουν κατά διαστήματα. Τα κυριότερα θέματα που συζητήθηκαν ήταν ο επικεφαλής στρατηγός των χερσαίων δυνάμεων Γεννηματάς, ο Ανδρέας Παπανδρέου, ο Πρωθυπουργός και η Κύπρος. Το θέμα του Ανδρέα Παπανδρέου φαινόταν να είναι εκείνο που το διέκρινε μεγαλύτερος συναισθηματισμός. Προσπάθησα να συνοψίσω παρακάτω τη συζήτηση σύμφωνα με τα θέματα.

Στρατηγός Γεννηματάς.
Ο κ. Κόκκας έκανε μια μακρά αναφορά για τον στρατηγό Γεννηματά, εναντίον του οποίου η εφημερίδα του κ. Κόκκα, «Ελευθερία», είχε αναλάβει μια σταθερά αυξανόμενη εκστρατεία τις τελευταίες εβδομάδες. Ο Κόκκας επισήμανε ότι το πρόβλημα ξεκίνησε με το σχέδιο «Περικλής», στο οποίο ο Γεννηματάς είχε βαθιά αναμειχθεί στη στρατιωτική του περιοχή (Κοζάνη). Ο κ. Κόκκας αναφέρθηκε σε κάποιες από τις πειθαναγκαστικές μεθόδους που χρησιμοποιούσε ο Γεννηματάς και οι υφιστάμενοί του εναντίον όχι μόνον των κομμουνιστών και των συνοδοιπόρων τους, αλλά και εναντίον των υποστηρικτών της Ένωσης Κέντρου στις εκλογές του 1961.

Σύμφωνα με τον Κόκκα, ο Πρωθυπουργός Παπανδρέου δεν ήταν υποχρεωμένος να εμπλακεί σε ένα «δίλημμα» για τον Γεννηματά. Τον Απρίλιο του 1964 ο Παπανδρέου θα μπορούσε να έχει επιλογή μεταξύ του Γεννηματά και του στρατηγού Σιαπκαρά, ενός πιο επιθυμητού στρατιωτικού, ως επικεφαλής του Στρατού. Δυστυχώς, ο Πρωθυπουργός δεν ήταν αποφασιστικός και παρ΄ όλες τις προειδοποιήσεις του Κόκκα και άλλων, επέτρεψε στον Βασιλέα να τον επηρεάσει υπέρ του Γεννηματά. Η «Ελευθερία» ήταν από την αρχή αντίθετη με αυτόν τον διορισμό.

Σε αυτό το σημείο της συζήτησης, ο κ. Τσουδερός επέπληξε τους κυρίους Μητσοτάκη και Κόκκα που διεξήγαν μία τόσο έντονη δημοσιογραφική εκστρατεία εναντίον του Γεννηματά, η οποία, αν συνεχιζόταν, μόνο κακό θα μπορούσε να κάνει στη χώρα. Και οι δύο, Κόκκας και Μητσοτάκης, συμφώνησαν, τονίζοντας ότι για αυτόν τον λόγο επιθυμούσαν να λήξει αυτό το θέμα το συντομότερο δυνατόν.

Προς απάντηση στην ερώτηση γιατί το θέμα αυτό εγείρεται αυτή τη δεδομένη στιγμή, ο Κόκκας έδωσε αρκετούς λόγους τονίζοντας συγκεκριμένα το σχέδιο «Περικλής», τον ρόλο του (στρατηγού) Λουκάκη σ΄ αυτή, την υπόθεση «Ασπίδα» και τις πρόσφατες κατηγορίες για σαμποτάζ στη Μακεδονία.

Ο Κόκκας ανέφερε ότι ο Βασιλεύς δεν εμπιστεύεται τον Πρωθυπουργό και δεν θα του άρεσε μια αλλαγή στο Γενικό Επιτελείο. Παρ΄ όλα αυτά, η Ένωση Κέντρου δεν βλέπει μια εναλλακτική λύση για την απόλυση του Γεννηματά και αυτή η άποψη έχει την ευρύτερη λαϊκή υποστήριξη. Αφού ανατραπεί ο Γεννηματάς, η κατάσταση θα ξεκαθαριστεί και δεν θα υπάρξει περαιτέρω πρόβλημα. Ο Κόκκας είπε πως ήλπιζε ότι ο Βασιλεύς δεν θα ήταν ανυποχώρητος σε αυτό το θέμα, γιατί δεν είναι η κατάλληλη περίπτωση για να αντιμετωπίσουν τον Πρωθυπουργό· θα μπορούσε να κάνει κακό μόνο στον θεσμό της μοναρχίας στην Ελλάδα.

Ανδρέας Παπανδρέου. 
Μέλη της ομάδας προχώρησαν στο θέμα Ανδρέας Παπανδρέου ειρωνευόμενοι το γεγονός ότι κουβαλούσε όπλο για αυτοπροστασία. Ο Κόκκας χαρακτήρισε τον Ανδρέα ως «κακό για την Ελλάδα» και δήλωσε ότι πρέπει να φύγει από τη χώρα. Κανένας δεν τον εμπιστεύεται. Όχι μόνο ασκεί κακή επιρροή προς τον πατέρα του, αλλά επίσης τον χρησιμοποιεί για τους δικούς του σκοπούς. Ο Ανδρέας δεν ενδιαφέρεται για το κόμμα της Ένωσης Κέντρου· ελπίζει να σχηματίσει το δικό του κεντροαριστερό κόμμα. Αυτές οι απόψεις, ελέχθη ότι εκφράστηκαν σε έναν Γερμανό αξιωματούχο με τον οποίο είχε μια κουβέντα ο Ανδρέας κατά τη διάρκεια της επίσκεψής του στη Γερμανία τον προηγούμενο χειμώνα.

Ο Μητσοτάκης τόνισε επίσης τον καταστρεπτικό ρόλο του Ανδρέα στα ελληνικά πολιτικά πράγματα. Πρότεινε αστειευόμενος να ανατεθεί στον Ανδρέα μια πρεσβευτική αποστολή, ίσως στην Ουάσιγκτον, στη Νέα Υόρκη ή στο Παρίσι, ώστε να φύγει από την Ελλάδα.

Ο Πρωθυπουργός Παπανδρέου.
Ο Μητσοτάκης τόνισε ότι παρ΄ όλη την προχωρημένη ηλικία του, ο Πρωθυπουργός βλέπει τα πράγματα καθαρά και ενεργεί προσεκτικά. Εν τούτοις έχει δύο σοβαρά ελαττώματα: (1) είναι ηθικά ελαστικός· γεννήθηκε έτσι και (2) είναι δειλός, με παντελή έλλειψη θάρρους. Ο Μητσοτάκης υπαινίχθηκε επίσης ότι ο Παπανδρέου είναι διπρόσωπος και έχει έλλειψη αποφασιστικότητας. Κανένας δεν μπορεί να τον εμπιστευθεί· άλλα λέει στο Υπουργικό Συμβούλιο και άλλα μάλλον λέει στον Βασιλέα.

Κύπρος. Υποστηριζόμενος από τον Κόκκα, ο Μητσοτάκης εξέφρασε τις απόψεις του σχετικά με το θέμα της Κύπρου: έδωσε έμφαση στη σημασία τής ελληνοτουρκικής συμβιβαστικής λύσης. Μια τέτοια λύση ήταν κοντά το περασμένο καλοκαίρι, όταν το ελληνικό Υπουργικό Συμβούλιο συμφώνησε ομόφωνα σχετικά με το Σχέδιο Αcheson. Ωστόσο, ο Ανδρέας πήγε ο ίδιος στον Πρωθυπουργό και «σαμποτάρισε» την απόφαση, χωρίς ουσιαστικά να δώσει έναν σαφή λόγο. Ο Ανδρέας συνεργάζεται με τον Μακάριο και τους αριστερούς.

Το Σχέδιο Αcheson είναι η καλύτερη λύση· είναι πολύ καλύτερη από την παραχώρηση ελληνικού εδάφους, που καμία ελληνική κυβέρνηση θα ήταν έτοιμη να προτείνει. Όταν ρωτήθηκε σχετικά με την αποδοχή του Μακάριου για τη λύση τύπου Αcheson, ο Μητσοτάκης ισχυρίστηκε ότι θα μπορούσε και θα έπρεπε να επιβληθεί επί του Μακαρίου, με πραξικόπημα, αν χρειαστεί.

Σχόλιο. Αυτή ήταν η δεύτερη επίσκεψή μου στο σπίτι του Μητσοτάκη μέσα σε μία εβδομάδα. Ήταν ολοφάνερο ότι η κλίκα των Κόκκα- Μητσοτάκη προσπαθούσε να κάνει σαφή τη θέση της στον «αμερικανικό παράγοντα», ίσως με έναν υπαινιγμό ότι ο Μητσοτάκης προσέφερε την καλύτερη εναλλακτική λύση για τη θέση του Πρωθυπουργού Παπανδρέου, η διακυβέρνηση του οποίου οδηγούσε την Ελλάδα σε οικονομικό και πολιτικό χάος.

Στη συνέχεια, ο Δεληπέτρος μού είπε κατ΄ ιδίαν ότι θεωρούσε τον Μητσοτάκη ως τον καλύτερο στο Υπουργικό Συμβούλιο. Υπεστήριξε ότι η ομάδα των Στεφανόπουλου- Μητσοτάκη είναι καλύτερη για τον σχηματισμό μιας νέας κυβέρνησης της Ενώσεως Κέντρου- ο Στεφανόπουλος γιατί είχε πολύ λίγους εχθρούς και είναι ευρέως αποδεκτός και ο Μητσοτάκης λόγω δυναμικότητας και της γενικής ικανότητάς του. Εμπιστευτικό Ομάδας 3 Κάθε 12 χρόνια υποβαθμίζεται όχι αυτόματα αποχαρακτηρισμένο