Κυριακή 6 Απριλίου 2014

ΤΑ ΧΩΡΙΑ ΤΗΣ ΦΩΚΙΔΑΣ - ΔΕΣΦΙΝΑ

Η Δεσφίνα είναι κωμόπολη του Νομού Φωκίδας, με πραγματικό πληθυσμό 2.431 κατοίκους (2001). Βρίσκεται στους πρόποδες του βουνού Κίρφυς[2] χτισμένη αμφιθεατρικά σε υψόμετρο 680 m. Διοικητικά ανήκει στο Δήμο Δελφών και στην Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας.


Ιστορία

Η πλατεία της Δεσφίνας (1963)
Η Δεσφίνα κατοικήθηκε από την αρχαιότητα με την ονομασία Εχεδάμεια. Η Εχεδάμεια ήταν αρχαία πόλη η οποία βρισκόταν περίπου στην περιοχή που σήμερα είναι κτισμένος ο οικισμός της Δεσφίνας. 
Συγκεκριμένα από αναφορές αρχαίων περιηγητών (Παυσανίας 2ος μ.Χ. αιώνας) στη θέση μεταξύ "Πλατύ Φρεάρ" έως την "Αγία Ειρήνη" του νομού Φωκίδας,
όπου και βρέθηκαν από μικρές ανασκαφές που πραγματοποιήθηκαν διάφορα πήλινα σκεύη όπως λαξευτοί τάφοι στους βράχους του Προφήτη Ηλία και ένας Μυκηναϊκός τάφος στον οικισμό Συκιά, σημάδι της διαβίωσης ανθρώπων στην περιοχή από τότε. 
Η Εχεδάμεια όπως και άλλες πόλεις της περιοχής (Αντίκυρα, Λιλαία, Δαύλεια κ.α.) καταστράφηκε και ερειπώθηκε από το βασιλιά Φίλιππο της Μακεδονίας 355-346 π.Χ. κατά τον τρίτο Ιερό Πόλεμο επειδή έλαβε μέρος με τις υπόλοιπες Φωκικές Πόλεις στην Ιεροσυλία του Ιερού Ναού του Απόλλωνα στους Δελφούς. Ένας από τους σημαντικότερους επαναστάτες του 1821, Επίσκοπος Σαλώνων Ησαΐας, αγωνίστηκε για την απελευθέρωση της πατρίδας του μέχρι που σκοτώθηκε από τους Τούρκους στις 22 Απριλίου του 1821. Ηταν ο μοναδικός δεσπότης ο οποίος σκοτώθηκε αγωνιζόμενος στο πεδίο της μάχης για την απελευθέρωση της πατρίδας του. Επίσης ο Σαλώνων Ησαΐας ήταν ένας από αυτούς που ενθάρρυναν τον Αθανάσιο Διάκο για τη μάχη της Αλαμάνας και έδωσε το σήμα για την έναρξη της επανάστασης της Στερεάς Ελλάδας στην Πελοπόννησο, από την περιοχή του Προφήτη Δανιήλ. Το σπίτι του βρίσκεται στη Δεσφίνα και έχει μετατραπεί σε μουσείο όπως επίσης και το σπίτι του ζωγράφου Σπύρου Παπαλουκά της γενιάς του '30, ενός από τους σημαντικότερους Έλληνες ζωγράφους.
Στη Δεσφίνα υπάρχει επίσης το Μοναστήρι του Τιμίου Προδρόμου το οποίο διακρίθηκε κατά την επανάσταση του 1821 καθώς και ένα σημαντικό βυζαντινό μνημείο, ο ναός των Ταξιαρχών, δίπλα από την εκκλησία του Αγίου Χαραλάμπου που χρονολογείται από το 12ο αιώνα.

Πρόσωπα

Άποψη της Δεσφίνας

Οι πιο σημαντικές προσωπικότητες που κατάγονται από τη Δεσφίνα είναι:

Πολιτισμός

Υποδομή


Είσοδος Δεσφίνας
Η πόλη έχει πολλά κληροδοτήματα από ευεργέτες που άφησαν την περιουσία τους για διάφορους κοινοφελείς σκοπούς (Ησαΐας, Χηρόπουλος, Μελέτης, Μαναίος). Στην πόλη κατά την διάρκεια ολόκληρου του έτους λειτουργούν:
  • Δημοτική Βιβλιοθήκη
  • Πολιτιστικός Συλλόγος
  • Αθλητικό και Πνευματικό κέντρο
  • Αγροτική Τράπεζα
  • Αγροτικός Συνεταιρισμός
  • Αστυνομικός Σταθμός
  • Ιατρείο
  • Φαρμακείο
Από πλευράς εκπαίδευσης υπάρχουν:
  • Βρεφονηπιακός Σταθμός
  • Νηπιαγωγείο
  • Δημοτικό Σχολείο
  • Γυμνάσιο
  • Ενιαίο Λύκειο
Οι Αθλητικές Εγκαταστάσεις που διαθέτει ο Δήμος Δεσφίνας είναι:
  • Γήπεδο Ποδοσφαίρου
  • Γήπεδο 5x5
  • Τρία Γήπεδα Μπάσκετ
  • Γυμναστήριο
  • Παιδική Χαρά

Ήθη και έθιμα


Κυριακή του Πάσχα. Παραδοσιακό ψήσιμο αρνιού
Οι παραδόσεις, τόσο από τους πρεσβύτερους όσο και από τους νεότερους αποτελούν σημείο αναφοράς για την Δεσφίνα.

Ονομαστική Εορτή

Στις ονομαστικές εορτές, ο εορταζόμενος επισκέπτεται την εκκλησία που φέρει το όνομά του. Αφού τελεστεί η λειτουργία ακολουθεί κέρασμα προς την οικογένεια του και τους φίλους του. Το βράδυ της ίδιας μέρας ο εορταζόμενος παραθέτει τραπέζι προς τιμήν του ονόματός του όπου οι καλεσμένοι του προσφέρουν συμβολικά δώρα.

Πάσχα

Το Πάσχα γιορτάζεται με τον παραδοσιακό ρουμελιώτικο τρόπο στην Δεσφίνα και στα γύρω χωριά, ψήνοντας αρνιά στους δρόμους με συνοδεία λαϊκών οργάνων και κεράσματα στους περαστικούς.

Απόκριες

Την τελευταία Κυριακή της αποκριάς πραγματοποιείται το Καρναβάλι της Δεσφίνας, με παρέλαση αρμάτων και το κάψιμο του καρνάβαλου στην πλατεία, όπου καταλήγει σε λαϊκό γλέντι με χορούς και τραγούδια, τοπικούς μεζέδες και κρασί.

Δεκαπενταύγουστος

Κάθε χρόνο στις 15 Αυγούστου στην γιορτή της Κοίμησης της Θεοτόκου, προς τιμήν της Παναγίας γίνεται παραδοσιακό πανηγύρι που προσελκύει κόσμο από τις γύρω περιοχές. Επώνυμοι καλλιτέχνες οι οποίοι έχουν φιλοξενηθεί για την συγκεκριμένη εκδήλωση είναι οι: Χάρις Αλεξίου, Ελένη Τσαλιγοπούλου, Δημήτρης Μπάσης, Θέμης Αδαμαντίδης, Μάκης Χριστοδουλόπουλος, Άγγελος Διονυσίου, Λευτέρης Πανταζής, Μιχάλης Χατζηγιάννης κα.

Κοντοσούβλι Δεσφίνας

Το κοντοσούβλι αποτελεί τη μακρά παράδοση της Δεσφίνας και είναι φημισμένο τόσο για την ποιότητα όσο και για τον τρόπο που το σερβίρουν οι ταβέρνες. Η ποιότητα επιτυγχάνεται λόγω της ελεύθερης βοσκής σε λιβάδια της Δεσφίνας με αποτέλεσμα τα ζώα να θεωρούνται καλά σιτεμένα. Το σερβίρισμα παλιά γινόταν σε λαδόκολλα όπου συνδυάζονταν με τοπικό κρασί. Λόγω της παράδοσής του έχει θεσπιστεί η γιορτή κοντοσουβλιού που γίνεται κάθε χρόνο το καλοκαίρι ψήνοντας σε μια ενιαία σούβλα 150 μέτρων κοντοσούβλι από αρνί και πρόβατο.

Αξιοθέατα


Παλιά μονή Τιμίου Προδρόμου, Δεσφίνα
Η Δεσφίνα έχει να επιδείξει ιστορικά μνημεία και ναούς όπως επίσης και την κεντρική της πλατεία στην οποία φιλοξενείται ένας πλάτανος από το 19ο αιώνα. Η πλατεία είναι περικυκλωμένη από παραδοσιακά καφενεία και ταβέρνες.
  • Νέα Μονή Τιμίου Προδρόμου
  • Παλιά Μονή Τιμίου Προδρόμου
  • Ναός των Ταξιαρχών
  • Μητροπολιτικός Ναός της Παναγίας (Κοιμήσεως της Θεοτόκου). Είναι κτίσμα του 1896. Ανεγέρθηκε με τη συνδρομή των κατοίκων επί Δημάρχου Γεωργίου Ιερεμία Ιατρού, σε κεντρικό σημείο του χωριού, πλησίον της πλατείας "Ηρώον Ησαϊα". Η εκκλησία γιορτάζει στις 15 Αυγούστου κάθε χρόνο.
  • Ιερός Ναός Αγίου Χαραλάμπου
  • Ιερός Ναός Αγίου Δημητρίου
  • Ιερός Ναός Αγίων Αναργύρων
  • Μυκηναϊκός τάφος
  • Πύργος ή Καστρούλι
  • Σπήλαιο. Πάντοτε ανεξερεύνητο χωρίς να έχουν γίνει σπηλαιολογικές έρευνες. Βρίσκεται ανατολικά της Δεσφίνας και η τοπική παράδοση μιλάει για σπήλαιο με πολλά ενδιαφέροντα. Στην επαναστατική περίοδο, χρησίμευε ως καταφύγιο σωτηρίας-ζωής των κατατρεγμένων, από τους Τούρκους, κατοίκων της Δεσφίνας και έχει την ονομασία "Τυριάς" από παλιά. Μεταπελευθερωτικά διαμορφώθηκε αρκετός χώρος του σε αποθήκη για διαφύλαξη και συντήρηση τοπικών τυροκομικών προϊόντων, λόγω παρουσίας σ' αυτό μόνιμης φυσικής ψύξης. Με την πάροδο του χρόνου το σπήλαιο εγκαταλείφθηκε.
  • Πλάτανος. Επιβλητικός παλαιότερα, λόγω των αυξημένων φυσικών διαστάσεών του, και πλούσιος σε φύλλωμα. Φυτεύτηκε το 1870, 1η Νοεμβρίου από τον Δεσφινιώτη Δημήτριο Αθαν. Σακελάριο. Η τοπική παράδοση λέει ότι φυτεύτηκαν δύο δενδρύλλια πλατάνου και με τα χρόνια της ανάπτυξής τους ενώθηκαν σε ένα δέντρο.
  • Οικία Επισκόπου Ησαΐα
  • Οικία Σπύρου Παπαλουκά

Τουρισμός

Η Δεσφίνα παρουσιάζει αρκετά αξιόλογα μνημεία του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού και των βυζαντινών χρόνων αλλά δεν παρουσιάζει τουριστική ανάπτυξη επειδή δεν υπάρχουν απαραίτητες υποδομές για την υποδοχή και την παραμονή των επισκεπτών και επειδή δεν είναι γνωστή η ύπαρξη των μνημείων αυτών στο κοινό.
Η απόσταση μεταξύ Δεσφίνας - Δελφών είναι 30 χιλιόμετρα και έτσι ένα μικρό μέρος τουρισμού επισκέπτεται την περιοχή. Υπάρχει παλιός δρόμος που συνδέει την Δεσφίνα με τους Δελφούς σε απόσταση λιγότερη των 20 χλμ αλλά ο δρόμος αυτός δεν ανακατασκευάζεται λόγω Δελφικού τοπίου.
Η Δεσφίνα απέχει 175 χιλιόμετρα από την Αθήνα, 35 χιλιόμετρα από την Λιβαδειά, 16 χιλιόμετρα από την Αντίκυρα, 30 χιλιόμετρα από την Άμφισσα, 18 χιλιόμετρα από την Ιτέα και 30 χιλιόμετρα από τους Δελφούς και την Αράχωβα.

Ιστορικός Πληθυσμός

Στοιχεία απογραφής πληθυσμού
ΜόνιμοςΠραγματικόςΜόνιμοςΠραγματικός
Απογραφή2001200119911991
Δ.δ. Δεσφίνας2.1152.4311.9552.389
Δεσφίνα1.8312.0241.7722.080
Δ.δ. ΔεσφίναςΔεσφίνα
Μόνιμος ΠληθυσμόςΑπογραφή 2001Απογραφή 2001
Άρρενες1.090905
Θήλεις1.025926
Σύνολο2.1151.831

Ο καιρός στην Δεσφίνα

Κλιματολογικά δεδομένα
ΜήναςΙανΦεβΜαρΑπρMαιΙουνΙουλΑυγΣεπΟκτΝοεΔεκ
Μέση μέγιστη11°C11,2°C14,12°C19,50°C24,92°C28,03°C29,34°C29,40°C24,12°C19,85°C14,67°C11,82°C
Μέση ελάχιστη4,7°C4,32°C5,29°C10,77°C13,96°C16,71°C18,11°C19,29°C19,23°C12,80°C9,03°C5,39°C
Υετός8,3 Ημ.7,8 Ημ.7,7 Ημ.6,9 Ημ.5,0 Ημ.1,6 Ημ.0,9 Ημ.1,3 Ημ.2,5 Ημ.5,2 Ημ.8,1 Ημ.9,6 Ημ.

Προϊόντα

Τα προϊόντα που παράγονται στην περιοχή είναι τα εξής:
  • Αρτοσκευάσματα
  • Ελιές και Λάδι
  • Σταφύλια και Κρασί
  • Κρέατα
  • Τυροκομικά προϊόντα
  • Μέλι

Οικονομία

Η οικονομία της Δεσφίνας είναι βασισμένη στη γνωστή βιομηχανία Αλουμίνιο της Ελλάδος, στις δημόσιες υπηρεσίες και στον αγροτικό τομέα. Τα παλιά χρόνια, όταν το εργοστάσιο του Αλουμινίου της Ελλάδος δεν είχε ακόμη δημιουργηθεί, οι άνθρωποι της περιοχής είχαν ως κύρια ασχολία την εκτροφή ζώων. Ξεκινούσαν από το χωριό με κάποια χρήματα τα οποία είχαν μαζέψει και ο προορισμός τους ήταν να βρουν ζώα (κυρίως πρόβατα, γίδια, μοσχάρια) έτσι ώστε να μπορέσουν να τα αγοράσουν. Ο σκοπός τους ήταν να τα θρέψουν και να τα ξαναπουλήσουν. Αυτή ήταν η κύρια ασχολία των ανθρώπων που ζούσαν στην περιοχή, πριν από τουλάχιστον 60 χρόνια. Έπειτα, με την δημιουργία του εργοστασίου το 1960, προσφέρθηκαν αρκετές θέσεις εργασίας σε άτομα από τη Δεσφίνα και οι περισσότεροι από αυτούς προτίμησαν να ασχοληθούν με το εργοστάσιο, έχοντας ένα σίγουρο μηνιαίο εισόδημα.

Σύλλογοι

Πολιτιστικός Σύλλογος Δεσφίνας

Ο Πολιτιστικός Σύλλογος Δεσφίνας με την ονομασία "Η Πρόοδος" ιδρύθηκε στις 6 Ιουλίου του 1979 και απαρτίζεται από 200 μέλη. Ο σκοπός του πολιτιστικού συλλόγου ήταν και είναι η πνευματική ανάπτυξη και ηθική καλλιέργεια, η προώθηση του πνεύματος του πολιτισμού και του ανθρωπιστικού δεσμού μεταξύ των μελών του καθώς και η συμβολή του στη διαμόρφωση του περιβάλλοντος. Ακόμη ο πολιτιστικός σύλλογος είναι υπεύθυνος για τις εκδηλώσεις που δημιουργούνται κατά καιρούς στην περιοχή με στόχο την καλύτερη δυνατή διοργάνωσή τους.

Αθλητικό και Πνευματικό Κέντρο

  • Το 1973 ιδρύθηκε η ιστορική ομάδα της Δεσφίνας με την ονομασία "Ο Ησαΐας".
  • Το 1986 ιδρύθηκε η δεύτερη ομάδα που αντιπροσωπεύει την περιοχή με την ονομασία "Δόξα Δεσφίνας".
  • Το 1999 ιδρύθηκε η Δημοτική Χορωδία Δεσφίνας η οποία περιλαμβάνει δύο τμήματα, το τμήμα των μεγάλων όπου αποτελείται από 42 χορωδούς και το παιδικό τμήμα το οποίο αποτελείται από 20 παιδιά.
  • Το 1999 κατασκευάστηκε ένα νέο γήπεδο μπάσκετ - βόλεϊ
  • Το 2005 κατασκευάστηκε ενα πλήρες και σύγχρονο γυμναστήριο

Αγροτικός Συνεταιρισμός

Ο Αγροτικός συνεταιρισμός Δεσφίνας ιδρύθηκε πριν από πολλά χρόνια για την εξυπηρέτηση των αγροτικών υπηρεσιών του Δήμου. Κύριος στόχος του είναι η παραγωγή και προώθηση αγροτικών προϊόντων.

Αθλητικός Όμιλος "Ο Ησαΐας"

Α.Σ. Ησαΐας Δεσφίνας
Πρώτη εμφάνιση
Δεύτερη εμφάνιση
Η ομάδα της Δεσφίνας Ησαίας ιδρύθηκε το 1973 και είναι αντιπρόσωπος του Δήμου Δεσφίνας στο χώρο του Φθιωτιδοφωκικού παλαιότερα και Φωκικού μετέπειτα πρωταθλήματος.
Ο Α.Σ. Ησαΐας Δεσφίνας είναι ποδοσφαιρικός σύλλογος της Δεσφίνας που ιδρύθηκε το 1973.
Από το 1973 έως και το 1985 συμμετείχε στο Πρωτάθλημα Φθιωτιδοφωκίδας όπου κατέκτησε 2 πρωταθλήματα. Το ένα το 1976 ανεβαίνοντας από την Γ΄ στην Β΄ κατηγορία και το άλλο το 1978 ανεβαίνοντας από την Β΄ στην Α΄ κατηγορία.
Από το 1985 μέχρι σήμερα συμμετέχει στο πρωτάθλημα της Ε.Π.Σ. Φωκίδας. Κυπελλούχος της Ε.Π.Σ. Φωκίδας το 1991, ενώ έχει φτάσει ακόμη πέντε φορές στον τελικό, χωρίς να διπλασιάσει τις επιτυχίες του (1987, 1989, 1992, 2003 και 2005). Το 1987 ανακηρύχθηκε Πρωταθλητής Α΄ Κατηγορίας, αλλά έχασε την άνοδο στην Δ΄ Εθνική στα μπαράζ. Το 1991 έχοντας δαπανήσει αρκετά χρήματα για μεταγραφές ξανακέρδισε το πρωτάθλημα και κατάφερε να ανέβει τελικά στην Δ΄Εθνική, με προπονητή το Δημήτρη Ντάσκα.[6]

Αθλητικός Όμιλος "Δόξα Δεσφίνας"

Α.Σ. Δόξα Δεσφίνας
Πρώτη εμφάνιση
Ο Α.Σ. Δόξα Δεσφίνας ιδρύθηκε το 1986 με σκοπό να αποτελέσει το φυτώριο της ισχυρότερης ομάδας της Δεσφίνας, του Ησαΐα.
Σπουδαιότερη πορεία της ανά το χρόνο στο ερασιτεχνικό πρωτάθλημα όπου αγωνίζεται, η πενταετία 1998-2003 όταν κατέκτησε 2 πρωταθλήματα, από την Γ΄ στην Β΄ κατηγορία και από την Β΄ στην Α΄ κατηγορία. Την αγωνιστική περίοδο 2003-2004 έδωσε δυναμικό παρόν στην Α΄ κατηγορία, κατακτώντας την 6η θέση (32 βαθμοί και γκολ 40 υπέρ - 42 κατά). Έχει τιμηθεί με βραβεία ήθους (χωρίς τιμωρία ή αποβολή κανείς παίκτης της για μια ολόκληρη αγωνιστική περίοδο).

Οικισμοί


Παραλία Αγίου Μηνά, Δεσφίνα
Στον παρακάτω πίνακα αναφέρονται οι οικισμοί του Δήμου Δεσφίνας καθώς και ο μόνιμος πληθυσμός κατά την απογραφή του 2001.
Ονομασία οικισμού
Άγιος Αντρέας (14)Κεραντριάς
Άγιος ΒλάσιοςΜακριά Μαλλιά (30)
Άγιος ΓεώργιοςΝέα Μονή Τίμιου Προδρόμου (40)
Άγιος Ιωάννης ΘεολόγοςΠαλιά Μονή Τίμιου Προδρόμου
Άγιος Μηνάς (73)Παναγιά
Άγιος Νικόλαος (22)Ποταμοί (18)
Άγιος ΣυμεώνΠρόσακος (27)
Άγιος ΤρύφωναςΣτενός (5)
Βάλτοι (18)Συκιά (37)
Δεσφίνα (1.831)Σύνολο: 2.115 κάτοικοι

Δήμαρχοι Δεσφίνας (1987 - 2010)

Χρονική ΠερίοδοςΔήμαρχοι
1983 - 1986Χρήστος Γ. Χηρόπουλος
1987 - 1990Ευστάθιος Γ. Μαντζώρος
1991 - 1994Ευστάθιος Γ. Μαντζώρος
1995 - 1998Αχιλλέας Ηλ. Μακρής
1999 - 2002Ευστάθιος Γ. Μαντζώρος
2003 - 2006Παναγιώτα Α. Καμπαφλή
2007 - 2010Ευστάθιος Γ. Μαντζώρος

Υποσημειώσεις

  1. Jump up Υπάρχουν πολλές παραδοχές για τον τρόπο που προήλθε η σημερινή ονομασία της περιοχής και του οικισμού της Δεσφίνας. Άλλοι υποστηρίζουν πως προέρχεται από την Κίρφη, δηλαδή Ξεροβούνι. Βέβαια τα γειτονικά χωριά την αναφέρουν ως Τζεσφίνα ή Ντεσφίνα (Μακρυγιάννης) αλλά αυτό οφείλεται μάλλον στις φωνητικές αλλοιώσεις που δημιούργησε ο πολύ έντονος τσιτακισμός της περιοχής. Υπάρχει ακόμα η άποψη από ένα έγγραφο της 3ης Αυγούστου 1366 που μιλάει για τον πύργο Κιφίνα ή Κιττίνα που ανήκε στους Καταλανούς ή από το CISTINA = άδενδρη περιοχή βουνού. Ίσως η πιο σωστή άποψη και η μόνη επιστημονικά αποδεκτή προέρχεται από τον αξιόλογο φιλόλογο και γυμνασιάρχη Δημήτριο Ι. Ληξουργιώτη (κάτοικος Δεσφίνας), κατά τον οποίο η ονομασία Δεσφίνα προέρχεται από το ρήμα κεύθω = κρύβω σύμφωνα με την λογική επειδή η πόλη δεν διακρίνεται από πουθενά και είναι αθέατη είναι μια κρυμμένη πόλη ή κρυψώνας = κεύθος = Κευθίνα = Κεφθίνα ή Κεσθίνα ( με τσιτακισμό ) Ντεσφίνα = Τζεσφίνα = Δεσφίνα.
  2. Jump up Πολλοί ιστορικοί στις αναφορές τους για την Δεσφίνα υποστηρίζουν πως η ονομασία "Κίρφυς" προέρχεται από την Κίρφη, δηλαδή Ξεροβούνι
  3. Jump up Στη μάχη στη Χαλκωμάτα ο πολυάριθμος κι εμπειροπόλεμος στρατός του Βρυώνη κατατρόπωσε τους λιγοστούς Έλληνες αγωνιστές. Εκεί σκοτώθηκε ο Ησαΐας. Πηγή: fokidanet.com.
  4. Jump up Τα στοιχεία αφορούν την απογραφή της Δεσφίνας την περίοδο 1991 και 2001 και είναι συγκεντρωμένα από την επίσημη ιστοσελίδα της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας της Ελλάδος (Ε.Σ.Υ.Ε).
  5. Jump up Τα στοιχεία αναφέρονται για την περίοδο 2006 από τον μετεωρολογικό σταθμό της Δεσφίνας.
  6. Jump up Ανδρέας Μπόμης, "Αλμανάκ ποδοσφαίρου 1991, έκδοση περιοδικού "ΕΙΚΟΝΕΣ", σελ. 92







Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

2 σχόλια:

Ανώνυμος είπε...

ΕΠΙΜΥΘΙΟΝ:Ο ΘΑΝΑΤΟΣ ΤΗΣ ΟΠΩΣ ΚΑΙ ΤΩΝ ΤΡΙΩΝ ΑΛΛΩΝ ΟΜΟΡΩΝ ΔΗΜΩΝ(ΙΤΕΑΣ ΓΑΛΑΞΕΙΔΙΟΥ ΚΑΙ ΔΕΛΦΩΝ)ΕΠΗΛΘΕ ΧΑΡΗ ΣΤΟ ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΙΚΟ ΕΞΑΜΒΛΩΜΑ.ΠΡΩΤΕΡΓΑΤΕΣ:Η ΑΦΡΟΔΙΤΗ,Ο ΝΙΚΟΛΑΣ ΚΙ Ο ΓΜΑΡΟΚΕΦΑΛΟΣ ΑΠΟ ΚΟΝΤΑ, ΚΑΘ ΥΠΟΔΕΙΞΗ ΤΩΝ ΚΟΜΜΑΤΩΝ ΤΟΥΣ ΤΟΥΣ,ΜΕ ΤΙΣ ΥΓΕΙΕΣ ΜΑΣ.ΝΕΚΡΑΝΑΣΤΑΣΕΙΣ ΑΠΑΓΟΡΕΥΟΝΤΑΙ.

Ανώνυμος είπε...

ΣΩΣΤΟΣ Ο ΠΑΡΑΠΑΝΩ
ΚΑΙ ΤΩΡΑ ΤΙ ΚΑΝΟΥΜΕ?