Τετάρτη 3 Σεπτεμβρίου 2014

3η ΣΕΠΤΕΜΒΡΗ: ΑΠΟ ΤΟ ΠΑΣΟΚ ΤΟΥ ΑΝΔΡΕΑ ΣΤΗ ΣΦΑΓΗ ΤΩΝ ΕΠΙΓΟΝΩΝ

3η Σεπτέμβρη, 40 χρόνια μετά: Η άνοδος και η πτώση του Κινήματος που θεμελίωσε ο Ανδρέας Παπανδρέου είναι το πιο συναρπαστικό πολιτικό αφήγημα της νεώτερης Ιστορίας.
Η άνοδος και η πτώση του Κινήματος που θεμελίωσε ο Ανδρέας Παπανδρέου είναι το πιο συναρπαστικό πολιτικό αφήγημα της νεώτερης ελληνικής Ιστορίας. Έχει από όλα: πολιτική δράση, κομματικές ίντριγκες, ανθρώπινα πάθη, σκάνδαλα και επιτυχίες, θριάμβους και τραγωδίες.
Άλλαξε τη ροή της πολιτικής στην Ελλάδα. Άλλαξε επίσης τέσσερις αρχηγούς εντελώς διαφορετικούς μεταξύ τους, ως προς τις ιδέες, την προσωπικότητα και το ύφος δημόσιας παρουσίας και κυρίως ως προς τη σχέση με τους πολίτες . Ότι οι δυο από αυτούς προέρχονται από την ίδια οικογένεια μπορεί να ήταν μοιραίο...


 
«Το κόμμα που ίδρυσε ένας Παπανδρέου μόνο ένας άλλος Παπανδρέου μπορεί να το αλλάξει», είπε η Άννα Διαμαντοπούλου το 2004, όταν ανέλαβε την ηγεσία του ΠΑΣΟΚ ο Γιώργος Παπανδρέου. Κάτι περισσότερο από μια δεκαετία από τότε, η Διαμαντοπούλου είναι εκτός πολιτικής, ο Παπανδρέου άφαντος βουλευτής Αχαΐας και το ΠΑΣΟΚ αντί να αλλάξει διαλύεται.
Υπήρξε για τρεις δεκαετίες το μεγαλύτερο σοσιαλιστικό κόμμα της Ευρώπης, αλλά σήμερα κατατάσσεται στα μικρότερα και δεν είναι ακριβώς σοσιαλιστικό. Το τελευταίο εκλογικό ποσοστό του είναι το χαμηλότερο της ιστορίας του και στο τιμόνι του βρίσκεται κάποιος ο οποίος κατά την ίδρυση του ήταν εναντίον του .

Μεσημέρι 3ης Σεπτέμβρη του 74, στο King's Palace

Αποτελεί κοινή παραδοχή ότι αυτή καθ εαυτή η ιδρυτική πράξη γέννησης του ΠΑΣΟΚ συνιστά τομή στη νεώτερη πολιτική ιστορία και είναι συνυφασμένη με τη γέννηση της Γ' Ελληνικής Δημοκρατίας την οποία επηρέασε περισσότερο και από τον θεμελιωτή της…
Η ιδρυτική πράξη γέννησης του ΠΑΣΟΚ συνιστά τομή στη νεώτερη πολιτική ιστορία και είναι συνυφασμένη με τη γέννηση της Γ' Ελληνικής Δημοκρατίας
Αυτό δεν μπορούσαν να το φανταστούν - το μεσημέρι της 3ης Σεπτεμβρίου 1974 - οι πολιτικοί συντάκτες των εφημερίδων της εποχής, που περίμεναν τον Ανδρέα Παπανδρέου στην αίθουσα συνεδρίων του ξενοδοχείου «Κινγκς Παλλάς» στην πλατεία Συντάγματος.
Περίμεναν απλώς να ανοίξει τα χαρτιά του ο γιός του Γέρου της Δημοκρατίας, δεκαοκτώ ημέρες μετά την καθυστερημένη επιστροφή του στην Ελλάδα. Είχε απορρίψει την ιδέα να ηγηθεί της Ένωσης Κέντρου και σκόπευε να ιδρύσει νέο πολιτικό φορέα. Αλλά οι πληροφορίες από τις διασταυρούμενες επαφές που είχε στο Καστρί από τις 16 Αυγούστου που επέστρεψε ήταν συγκεχυμένες.

 
Η πτώση της δικτατορίας τον βρήκε στο Τορόντο του Καναδά. Από εκεί πήγε στο Λονδίνο για να συναντήσει τον Α. Τσοχατζόπουλο που ήλθε από το Μόναχο. Δυό μέρες αργότερα πήραν το αεροπλάνο για την Γερμανία, όπου ο Ανδρέας ανακοίνωσε στα ηγετικά στελέχη του ΠΑΚ - Κ. Σημίτη, Ι. Τσεκούρα, Γ. Τσουγιόπουλο, Δαμ. Βασιλειάδη, Μιχ. Χαραλαμπίδη κ.α.- ότι «θα μετεξελιχθούμε σε πολιτικό κόμμα». Στις 6 Αυγούστου στο Βίντερτουρ της Ελβετίας το Εθνικό Συμβούλιο του ΠΑΚ, αποφάσισε κατά πλειοψηφία την αυτοδιάλυσή του, αλλά δεν το ανακοίνωσε.
Οσοι τον υποδέχθηκαν στην Αθήνα δέκα μέρες αργότερα πίστευαν ότι θα διεκδικήσει την κληρονομιά του Γεωργίου Παπανδρέου. Ειδικά όταν πήγε στο Α' Νεκροταφείο και προσκύνησε στον τάφο του , θεώρησαν ότι τελικά θα εμφανιστεί ως διάδοχός του στην ηγεσία της Ένωσης Κέντρου. Ο ίδιος όμως θα ξεκινήσει ατέλειωτες συναντήσεις στο Καστρί, με στελέχη της αντίστασης, παλαιούς πολιτευτές της Ένωσης Κέντρου και νεολαίους που είχαν κάνει ήδη την εμφάνιση τους στα αμφιθέατρα μετά το Πολυτεχνείο, ως «φοιτητές που εκφράζουν τις ιδέες του Α. Παπανδρέου». Ανάμεσα τους οι Κ. Λαλιώτης, Θαν. Τσούρας, Στεφ. Τζουμάκας, Δημ. Τζουβάνος, κ.α.

O Γιάννης Αλευράς, το «όχι» των Κεντρώων και οι συνάξεις στη «Σόνια»

Πρώτος ο Γιάννης Αλευράς προσπάθησε να τον αποκόψει από τους αχτένιστους νεαρούς που μάζευε κάθε βράδυ στο Καστρί: «Αυτοί δεν έχουν ούτε ψήφο», του έλεγε.. Η ιδέα για νέο κόμμα με σοσιαλιστικό προσανατολισμό τον έβγαζε από τα ρούχα του: «Ανδρέα, εδώ έχουμε έτοιμο κόμμα, πειράματα θα κάνουμε;»

 
Οι κεντρώοι προσπάθησαν να αποτρέψουν την ίδρυση του ΠΑΣΟΚ, ή τουλάχιστον να επηρεάσουν τη φυσιογνωμία του, εως την τελευταία στιγμή. Την παραμονή της Διακήρυξης, στελέχη της Νεολαίας συγκεντρώθηκαν στη "Σόνια", το παλιό ζαχαροπλαστείο στη λεωφόρο Αλεξάνδρας. Ο K. Λαλιώτης, ο I. Τζώρτζης, ο Οδ. Λαμπρόπουλος, ο Στ. Μανίκας, ο N. Δημόπουλος, η Μένη Μαλλιώρη, ο N. Παπασμπίρης, η Χριστίνα Κούρτη, η Κατερίνα Φιλίππου, η Μαρία Οικονομοπούλου, ο Μηνάς Σταυρακάκης, ο Γ. Κίρκος, ο Τάσος Λαμπρόπουλος, ο Μιχάλης Τσιγκρής, ο Θανάσης Αλεξόπουλος και ο Θόδωρος Χριστοδουλιάς, συζητούσαν εως τα ξημερώματα για την αναμενόμενη πρωτοβουλία του Ανδρέα Παπανδρέου.
Ο Ανδρέας Παπανδρέου αρνήθηκε την προσχώρηση στελεχών όπως ο Θανάσης Κανελλόπουλος και ο Μιχάλης Παπακωνσταντίνου
Εκεί τους επισκέφθηκαν ο Αντ. Λιβάνης, ο Γιάννης Χαραλαμπόπουλος, ο Τάκης Τουλούπας, ο Νίκος Βγενόπουλος και τους ζήτησαν να τον μεταπείσουν με το επιχείρημα ότι «θα πληγεί η δημοκρατική παράταξη αν προχωρήσει σε νέο κόμμα»...
Ο Ανδρέας Παπανδρέου όμως ήταν αποφασισμένος και για την κίνησή του και για το χαρακτήρα της. Τις προηγούμενες ημέρες είχε αρνηθεί την προσχώρηση στελεχών που θα την συνέδεαν με το παρελθόν, όπως ο Θανάσης Κανελλόπουλος και ο Μιχάλης Παπακωνσταντίνου.
Όλα αυτά τροφοδοτούσαν το ενδιαφέρον των δημοσιογράφων που τον περίμεναν εκείνο το μεσημέρι, κυρίως για να διαπιστώσουν ποιοι τελικά θα τον ακολουθούσαν.

Οι 149 «σωματοφύλακες» της 3ης Σεπτέμβρη και του Ανδρέα Παπανδρέου

Έφτασε με αρκετή καθυστέρηση στο ξενοδοχείο. Ήταν ένας διαφορετικός Ανδρέας Παπανδρέου. Μαύρο δερμάτινο σακάκι, άσπρο πουκάμισο χωρίς γραβάτα, φαρδιά δερμάτινη ζώνη. Είχε φαβορίτες και ήταν πιο αδύνατος, από ό,τι τον ήξεραν εφτά χρόνια πριν. Εγκαταστάθηκε σε ένα δωμάτιο και ζήτησε από τον Πέτρο Λάμπρου και τον Θανάση Τσούρα να τον ειδοποιήσουν όταν θα έλθουν όλοι και κυρίως ο Γιάννης Αλευράς, που όμως τελικά απουσίασε.

 
Είχε συντάξει μια λίστα 149 ατόμων που προσκλήθηκαν ατομικά. Λίγοι δεν ανταποκρίθηκαν, ενώ πήγαν και πολλοί που δεν είχαν προσκληθεί. Δεν ήταν μεγάλα ονόματα της πολιτικής, αλλά ήταν μαζί του. Αυτοί θεμελίωσαν ένα πολιτικό εγχείρημα που έμελλε να αλλάξει τον πολιτικό χάρτη της χώρας και εν τέλει την πορεία της.
Οι «149» της 3ης Σεπτέμβρη θεμελίωσαν ένα πολιτικό εγχείρημα που έμελλε να αλλάξει τον πολιτικό χάρτη της χώρας και εν τέλει την πορεία της
Σύμφωνα με τα αρχεία του ΠΑΣΟΚ οι προσκληθέντες ήταν οι εξής; Λαμπρόπουλος Οδ., Κόκκινος Θεοδ., Αρχάκης Αλέξανδρος, Γιώτας Στάθης, Λουκάκης Χαράλαμπος, Λάμπρου Πέτρος, Παπαναγιώτου Θάνος, Τσιγαρίδας Κων., Καβαλιώτου Χριστίνα, Τσούρας Θανάσης, Μιχαλόπουλος Νίκος, Μπουρναζάκης Νικ., Δημόπουλος Νίκος, Αλεξόπουλος Θανάσης, Τζώρτζης Γιάννης, Λαλιώτης Κώστας, Φιλίππου Κατερίνα, Χαραλαμπόπουλος Γιώργος, Θωμίδου Σούλα, Μίχα Μαρία, Κούρτη Χριστίνα, Χαραλαμπόπουλος Γιάννης, Τουλούπας Τάκης, Μαντούβαλος Ηλίας, Βγενόπουλος Νίκος, Κορωναίος Γιάννης, Πελοποννήσιος Φώντας, Πρόκος Απόστολος, Κουτσόγιωργας Μένιος, Λιβάνης Αντώνης, Σκουλάς Θανάσης, Κοκκόλα Αγγέλα, Βαρδάνης Μιχάλης, Ελευθεριάδης Γεώργιος, Κουτσογιάννης Γιάννης, Μανδηλαρά Ασπα, Σημίτης Κώστας, Ελευθεριάδης Δημήτριος, Κορωναίος Πάνος, Σακελλαρόπουλος Αλέξ., Ντίνου Εύη, Φραγκιάς Ανδρέας, Φλέμιγκ Αμαλία, Ακρίτα Σύλβα, Τριαρίδης N., Δροσογιάννης Αντώνης, Γεωργιάδης Σεραφ., Κατσιφάρας Γεώργιος, Σκουλαρίκης Γιάννης, Νικολάου Κώστας, Απανωμεριτάκης, Βερυβάκης Λευτέρης, Κρητικός Παναγιώτης, Ανδρουτσόπουλος Κώστας, Κασιμάτης Γρηγόρης, Καμπάνης Σταμάτης, Παπαστρατής Γιώργος, Φαρμάκης Νίκος, Κανελλόπουλος Κώστας, Καβουνίδης Σπύρος, Λέκκας Δημήτριος, Ζερβόπουλος Γιάννης, Χαραλαμπόπουλος Χρήστος, Πρασανάκης Γεώργιος, Βασιλακόπουλος Λεωνίδας, Μπουλούκος Αριστόδ., Μπουλούκος Διονύσης, Πανταζόπουλος Στέλιος, Παπαδονικολάκης Γιάννης, Βαλασέλης Ζάνος, Κούτσικας Φοίβος, Κακλαμάνης Απόστολος, Τόμπρας Φάνης, Δαμβουνέλης Αριστ., Δέας Κώστας, , Παπασπύρου Γιάννης, Παπαδημητρίου Γεώργιος, Κουτσοχέρας Ιωάννης, Κεφαλληνός Τάλμποτ, Σακελλαρίου Γιάννης, Νικολόπουλος Βασίλειος, Παπανίκος Δημήτριος, Σπηλιόπουλος Σπύρος, Χρυσάφης Γιάννης, Κύργιος, Τσιρίδης Χαράλαμπος, Καρανάσης Χρήστος, Βούλγαρη Ελένη, Αναστασιάδης Σπύρος, Μάζης Ιων., Τσιμπούκης Αθ., Μαρασλής Αλέκος, Κούκος Ιωάνν., Παππάς Αλέξανδρος, Τσαγανάς Ιωάνν., Τζούβαλης Κων., Μίχας Αθανάσιος, Σπηλιοτακάρα Ρία, Ασημακόπουλος Γεώργιος, Κωστούρος Γεώργιος, Κόλλιας Δημ., Κακουρόπουλος Ανδρ., Καραζέρης Γεώργιος, Κεζήλος Νίκος, Κόης Δημ., Γιαννόπουλος Σωτήριος, Μουστάκης Γεώργιος, Σόκαρης Σπυρ., Φούκας Τάσος, Τσαφούλιας Γεώργ., Κατραβάς Σωτ., Κουτσόγιωργας Τέλης, Μπαλάσης Αθ., Κουμανιώτης Κωστ., Μπίτσος Αθ., Λαμπρόπουλος Τάσος, Χριστοδουλιάς Θεόδ., Αλεξόπουλος Κώστας, Παπαγιαννόπουλος Τάκης, Πανούτσος Ιωάνν., Παπαγιωργόπουλος Τάκης, Ζυγογιάννης Γιώργος, Βαλυράκης, Παπαθανασίου Χρήστος, Ζουμπογιώργος, Κουρής Χαράλαμπος, Μωραΐτου Μαίρη, Γρίμηλα, Γιαννόπουλος, Λιβάνη Κατίνα, Λιάνης Γ, Τσεκούρας Γ., Κουρής Α. Παπανδρέου Βάσω, Παπασταύρου, Ζιάγκας Μιχάλης, Κουλούρης Κ, Ζαφειρόπουλος Γ, Δαμιανός, Κίσσονας, Οικονομίδης Π, Μπαρμπαγιάννη, Β. Βουρνάς Πάνος, Παπαδήμας Τόλης, Χατζημιχελάκης Νίκος, Σάλας Μιχάλης, Γιαννακάκης Μιχαήλ, Πολυχρονόπουλος Γιάννης.

 
Ο Ανδρέας Παπανδρέου παρουσίασε τη «Διακήρυξη Αρχών του Πανελληνίου Σοσιαλιστικού Κινήματος». Στη συνέχεια την διάβασε ολόκληρη ο Κ. Νικολάου , ενώ την μοίρασε στους δημοσιογράφους ως εκπρόσωπος Τύπου ο Γ. Κατσιφάρας. Αυτό το ιστορικό κείμενο είχε πάρει την οριστική μορφή του μόλις το προηγούμενο βράδυ, στο Καστρί..
Ο τίτλος «Πανελλήνιο Σοσιαλιστικό Κίνημα» ενοχλούσε τους κεντρώους που ήθελαν να αντικατασταθεί ο όρος «σοσιαλιστικό» με τον όρο «δημοκρατικό», αλλά ο Ανδρέας Παπανδρέου δεν το δέχθηκε. Κατά λάθος στην κατάθεση του τίτλου στον Άρειο Πάγο αναφερόταν ως «Πανελλήνιο Σοσιαλιστικό Κόμμα» για να τροποποιηθεί σε «Κίνημα» δυο μέρες αργότερα, με συμπληρωματική δήλωση.

Το δυάρι της Ακαδημίας, ο Λαλιώτης και το καφενείο στα Εξάρχεια

Τα πρώτα γραφεία του ΠΑΣΟΚ ήταν σε ένα δυάρι στην οδό Ακαδημίας 28, που τους παραχώρησε ο Γ. Μυλωνάς, αλλά τα περισσότερα στελέχη συνέχισαν να συναντώνται στα παλιά στέκια τους στην αρχή. Π.χ. οι Κ. Λαλιώτης, Αθ. Τσούρας και ο Ι. Τζώρτζης, συνέχισαν να γράφουν πολιτικά κείμενα σε ένα καφενείο στα Εξάρχεια! Σε 15 ημέρες μεταγκατασταθηκαν σε δυο ορόφους στην οδό Πανεπιστημίου 57, όπου θα έχει την έδρα του και το πρώτο Εκτελεστικό Γραφείο: Α. Τσοχατζόπουλος, Κ. Σημίτης - που συνήθως κρατούσε τα... πρακτικά - Σ. Καράγιωργας, Β. Φίλιας, Α. Στάγκος, Κ. Μανωλκίδης, Ασπα Μανδηλαρά, Αθ. Τσούρας και η νεαρή φοιτήτρια από το ΠΑΚ Αγγλίας Βάσω Παπανδρέου.

 

Η διακήρυξη της 3ης Σεπτέμβρη δεν ενθουσίασε τα ΜΜΕ της εποχή και η κρατική ραδιοτηλεόραση αγνόησε τον Ανδρέα Παπανδρέου
Η Διακήρυξη της 3ης Σεπτέμβρη δεν ενθουσίασε τα ΜΜΕ της εποχής. Οι δημοκρατικές εφημερίδες υποστήριζαν ήδη την Ένωσης Κέντρου του Γεωργίου Μαύρου στην οποία προστέθηκαν και άλλοι πολιτικοί με τον τίτλο Νέες Δυνάμεις, ενώ η κρατική ραδιοτηλεόραση αγνόησε τις δραστηριότητες του Ανδρέα Παπανδρέου.
Έτσι στις 15 Σεπτεμβρίου κάλεσε όσους πίστευαν στις πολιτικές αρχές και τις διακηρύξεις του, να αυτοοργανωθουν και να δημιουργήσουν τοπικές κομματικές οργανώσεις με δική τους πρωτοβουλία. Ήταν η πραγματική ιδρυτική πράξη του ΠΑΣΟΚ.

Ο «μάγος του μπαλκονιού» στις εκλογές του 1974

Λίγο μετά την ίδρυση του Κινήματος, άρχισε και η προεκλογική καμπάνια του. Η παρουσία του Ανδρέα Παπανδρέου είναι θυελλώδης. Οι αφίσες με το δερμάτινο μπουφάν, το ζιβάγκο και τα ανοικτά χέρια γεμίζουν τους τοίχους της επικράτειας.

 
Είναι ο μάγος των μπαλκονιού και των λέξεων. «Εθνική Κυριαρχία. Λαϊκή Κυριαρχία, Κοινωνική Απελευθέρωση», «Η Ελλάδα ανήκει στους Έλληνες», «Όχι στην εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο». Ωστόσο το αποτέλεσμα ήταν απογοητευτικό : μόλις 13,58% και 12 έδρες -συν μια από το Εκλογοδικείο αργότερα.
Ακολουθεί μια ταραγμένη εσωκομματική περίοδος με συγκρούσεις, διαγραφές και μάχες επικράτησης τις οποίες κερδίζει ο Ανδρέας Παπανδρέου. Αλλά η εικόνα του κόμματος είναι αντιφατική. Στη Βουλή υπάρχουν μόνο οι παλαιοί κεντρώοι. Και στο Κίνημα μόνο νεολαίοι με μαρξιστικούς προβληματισμούς, στελέχη του ΠΑΚ και αδημονούντες σοσιαλιστές.
Ο ιδρυτής του ΠΑΣΟΚ λίγο πριν προκηρυχτούν οι πρόωρες εκλογές του 1977 συγκαλεί στην Πανελλαδική Συνδιάσκεψη του κόμματος στην οποία εξηγεί στα κομματικά στελέχη ότι πρέπει να εγκαταλείψουν τις πρακτικές του κινήματος διαμαρτυρίας και να ενστερνιστούν τη λογική του κόμματος εξουσίας. Με κεντρώους στα ψηφοδέλτια του στις εκλογές του 1977 το ΠΑΣΟΚ σχεδόν διπλασιάζει τη δύναμή του και γίνεται αξιωματική αντιπολίτευση με 25,34% και 93 έδρες.
Ο δρόμος για την ανάληψη της διακυβέρνησης ανοίγει. Ο Ανδρέας Παπανδρέου γίνεται περισσότερο κοινοβουλευτικός, εκκαθαρίζει τις «αριστερές» εστίες στην οργάνωση του κόμματος και υποδέχεται τον έναν μετά τον άλλον παλαιούς Κεντρώους, αλλά και παλαιούς ΕΔΑίτες.

Η «Αλλαγή» και το ΠΑΣΟΚ στην εξουσία

Το σύνθημα «ΠΑΣΟΚ για Αλλαγή» διαπερνά την κοινωνία. Στις 18 Οκτώβριου 1981- με τον Γεώργιο Ράλλη ως αντίπαλο από τη ΝΔ, αφού τον προηγούμενο χρόνο ο Κωνσταντίνος Καραμανλής έχει μετακινηθεί στην προεδρία της Δημοκρατίας - παίρνει 48,07% και 172 έδρες. Ο Ανδρέας Παπανδρέου μετέχει στο κλαμπ των Ευρωπαίων ηγετών της εποχής με τον Μιτεράν, τον Πάλμε, τον Γκονζάλες , τον Κράξι, τον Μωρουά…
Ένα μεγάλο τμήμα του λάου αισθάνεται ότι βγαίνει από το περιθώριο. Ο «Πρωθυπουργός της Αλλαγής» αίρει την άρνηση του στην ΕΟΚ, χειρίζεται με μαεστρία της ελληνοαμερικανικές σχέσεις και το ΝΑΤΟ, ενισχύει από τον κρατικό προϋπολογισμό τα λαϊκά εισοδήματα και προχωράει σε μεγάλες θεσμικές αλλαγές με το σύνθημα «ο αγώνας τώρα δικαιώνεται»...

 
Στις ευρωεκλογές του 1984 αναγκάζει τον Ευάγγελο Αβέρωφ - που είχε διαδεχτεί τον Γεώργιο Ράλλη στην ηγεσία της ΝΔ - σε παραίτηση. Ο Κ. Μητσοτάκης που τον διαδέχεται είναι αποφασισμένος – αλλά και ικανός – να εκκαθαρίσει τους προδικτατορικούς λογαριασμούς τους.
Πριν τις εκλογές του 1985 ο Ανδρέας Παπανδρέου στερεί από τον Κωνσταντίνο Καραμανλή μια δεύτερη θητεία στο προεδρικό μέγαρο, αναθεωρεί το Σύνταγμα και προβάλει το σύνθημα : «Για ακόμη καλύτερες μέρες». Σε συνθήκες ακραίας πόλωσης, το ΠΑΣΟΚ επικρατεί με 45,82% και 161 έδρες.
Η πόλωση κορυφώθηκες προς το τέλος της τετραετίας με το σκάνδαλο Κοσκωτά
Η πόλωση κορυφώθηκες προς το τέλος της τετραετίας με το σκάνδαλο Κοσκωτά. Το προφίλ του Ανδρέα Παπανδρέου, επιβαρύνεται από το ειδύλλιο του με την αεροσυνοδό Δήμητρα Λιάνη. Το ΠΑΣΟΚ έχασε τις εκλογές του 1989 αλλά κρατήθηκε στο 39,15 % , ενώ ο Κ Μητσοτάκης δεν κατάφερε να πάρει αυτοδυναμία. Η ΝΔ και η τότε Αριστερά συνέπτυξαν «κυβέρνηση κάθαρσης» υπό τον Τζανή Τζανετάκη και η Βουλή παρέπεμψε τον Ανδρέα Παπανδρέου και τρεις υπουργούς του στο Ειδικό Δικαστήριο. Στις εκλογές που έγιναν το Νοέμβριο του ίδιου έτους το ΠΑΣΟΚ με το σύνθημα «Μεταρρύθμιση παντού», ηττάται μεν πάλι, άλλα ...αυξάνει τη δύναμή του σε 40,67% και 128 έδρες, με τη ΝΔ πάλι χωρίς αυτοδυναμία.

Η μεγάλη επιστροφή, το τέλος και το «δαχτυλίδι» στον Σημίτη

Θα χρειαστεί τρίτη εκλογική αναμέτρηση τον Απρίλιο του 1990 για να γίνει πρωθυπουργός ο Κ. Μητσοτάκης με 150 έδρες – συν δυο που απέσπασε στη συνέχεια. Αλλά το ΠΑΣΟΚ διατηρεί το 38,61% και 123 έδρες. Ο Ανδρέας Παπανδρέου είναι «πολύ σκληρός για να πεθάνει».
Το 1991 θα κλείσει τις προσωπικές εκκρεμότητες με τον τρίτο γάμο του και θα αθωωθεί στο Ειδικό Δικαστήριο. Θα ασκήσει σκληρή αντιπολίτευση, και στις εκλογές του 1993 το ΠΑΣΟΚ επιστρέφει στη νίκες με 46,88% και170 έδρες . Έχει όμως αρχίσει η προσωπική κατάρρευση. Μπαινοβγαίνει στα νοσοκομεία, γύρω του συνωστίζεται ένας κύκλος απίθανων προσώπων και τελικά ο ασθενής οργανισμός του τον προδίδει. Μπαίνει στο «Ωνάσειο» το Νοέμβριο του 1995 από όπου θα βγει σε 123 μέρες.

 
Εν τω μεταξύ παραδίδει την Πρωθυπουργία στον Κώστα Σημίτη, που θα γίνει και πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ με το θάνατο του ιδρυτή του, τον Ιούνιο του 1996. Ο Σημίτης με συνθήματα υπέρ του εκσυγχρονισμού προκηρύσσει πρόωρες εκλογές για το Σεπτέμβριο της ίδιας χρονιάς και τις κερδίζει με 41,49% και 162 έδρες, έχοντας αντίπαλο τον Μιλτιάδη Έβερτ πλέον από την πλευρά της ΝΔ.
Η περίοδος που ακολουθεί οριοθετείται κυρίως από την προσπάθεια να ενταθεί η χώρα στην Ευρωζώνη και με αυτό το ατού ο Σημίτης κερδίζει τις εκλογές του 2000 με 43,8 %και 158 έδρες. Αντίπαλός του αυτή τη φορά θα είναι ο Κώστας Καραμανλής που ανέλαβε την ηγεσία της ΝΔ σε ηλικία μόλις 40 ετών. Έχει αρχίσει όμως και η φθορά του Σημίτη.
Το ΠΑΣΟΚ, θα πάει στις εκλογές του 2004 έχοντας στην ηγεσία στον Γιώργο Παπανδρέου. Με σύνθημα «Άλλαξε τα όλα» ο γιός του ιδρυτή του ΠΑΣΟΚ δεν μπορεί να συναγωνιστεί τον Καραμανλή και το ΠΑΣΟΚ θα χάσει με 40,6% και 117 έδρες. Θα ακολουθήσει νέα ήττα στις ευρωεκλογές εκείνης της χρονιάς με δέκα μονάδες διαφορά και το ΠΑΣΟΚ θα παραμείνει στον αστερισμό των χαμένων και το 2007 , όταν παίρνει 38,10% και 102 έδρες.

Από τον Ανδρέα στον Γιώργο Παπανδρέου και τον Βαγγέλη Βενιζέλο

Στην εσωκομματική αναμέτρηση που ακολουθεί ο Γ. Παπανδρέου, με αντιπάλους τον Βαγγέλη Βενιζέλο και τον Κώστα Σκανδαλίδη, διατηρεί την ηγεσία. Το 2009 με σύνθημα «Ή αλλάζουμε ή βουλιάζουμε» και τη διαβεβαίωση «λεφτά υπάρχουν» κερδίζει στις πρόωρες εκλογές του 2009 με έντεκα μονάδες διάφορες τον αντίπαλο του, παίρνοντας 43,92% και 160 έδρες.

 

Σαράντα χρόνια από την ίδρυση του, το Κίνημα που θεμελίωσε ο Ανδρέας Παπανδρέου δείχνει να καταρρέει από τους χειρισμούς και τις έριδες των διαδόχων τους
Όσα θα ακολουθούσουν δεν θα μπορούσε να τα προβλέψει ούτε η πιο καλπάζουσα φαντασία. Η νέα κυβέρνηση παγιδευμένη στην προεκλογική ρητορική της δεν παίρνει αμέσως μέτρα αντιμετώπιση της κρίσης και τελικά ο Γ. Παπανδρέου οδηγεί την χώρα στο ΔΝΤ. Ο ίδιος δεν θα αντέξει περισσότερο από 18 μήνες. Τον Νοέμβριο του 2011 θα αναγκαστεί να αποχωρήσει από την Πρωθυπουργία για να πάρει τη θέση του ο Λουκάς Παπαδήμος - με τη στήριξη και της ΝΔ - και εν συνεχεία να παραδώσει και την ηγεσία του ΠΑΣΟΚ, στον πρώην εσωκομματικό του αντίπαλο...
Από εκεί και πέρα οι εξελίξεις έτρεξαν δραματικά. Το εκλογικό εκκρεμές της Μεταπολίτευσης δεν λειτούργησε στις εκλογές της 6ης Μαΐου και της 17ης Ιουνίου 2012. Το ΠΑΣΟΚ υπό τον Βαγ. Βενιζέλο καταποντίστηκε και στη συνέχεια στήριξε κυβέρνηση υπό τον Αντώνη Σαμαρά για την υλοποίηση του Μνημονίου. Στις ευρωεκλογές του 2014 ουσιαστικά το ΠΑΣΟΚ αυτοκαταργήθηκε και πήρε μόλις 8%. Σαράντα χρόνια από την ίδρυση του, το Κίνημα που θεμελίωσε ο Ανδρέας Παπανδρέου και του οποίου την κυριαρχία διατήρησε ο Κ. Σημίτης, δείχνει να καταρρέει από τους χειρισμούς και τις έριδες των διαδόχων τους.

Δεν υπάρχουν σχόλια: