Πέμπτη 9 Αυγούστου 2018

ΛΕΩΝΙΔΑΣ ΒΑΣΙΛΙΚΟΠΟΥΛΟΣ: “ΑΠΟ ΤΗ ΔΕΚΑΕΤΙΑ ΤΟΥ ’50 ΤΟ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΟ ΠΑΡΑΚΡΑΤΟΣ ΕΤΟΙΜΑΖΕ ΤΗ ΧΟΥΝΤΑ ΜΕΣΩ ΕΠΕΤΗΡΙΔΑΣ”

Ο Αντώνης Κακαράς, απόστρατος Αξιωματικός του ΠΝ και συγγραφέας δεν είναι πια μαζί μας. Το συγγραφικό του έργο όμως παραμένει ζωντανό και ποπλύτιμο. Οι συνεντεύξεις-συζητήσεις που είχε κάνει με πλήθος στρατιωτικών πρωταγωνιστών μεγάλων ιστορικών γεγονότων, είναι ανεκτίμητης αξίας. Με αφορμή την μαύρη επέτειο της εισβολής στην Κύπρο ,όσα προηγήθηκαν και όσα ακολούθησαν , θα δημοσιεύσουμε μια σειρά κειμένων του που περιέχουν συγκλονιστικά στοιχεία για εξαιρετικά ταραγμένες ιστορικές περιόδους της χώρας.
Αρχή με την συνέντευξη-συζήτηση με μια μεγάλη προσωπικότητα των ελληνικών ΕΔ και του Πολεμικού Ναυτικού. Ο Ναύαρχος Λεωνίδας Βασιλικόπουλος μιλά για όλα στον Αντώνη Κακαρά. Σήμερα το πρώτο μέρος της εκτενέστατης συζήτησης -στην οποία παρεμβαίνει και η σύζυγός του Νότα-  και αύριο θα ακολουθήσει το δεύτερο. Η συζήτηση έγινε το 2014…
Ένας τέως Αρχηγός ΓΕΝ και ΚΥΠ μιλάει γα όλα
(Μέρος πρώτο)
Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1932. Στη Σχολή Ναυτικών Δοκίμων φοίτησε στο διάστημα 1950-1954 και υπηρέτησε το ΠΝ μέχρι τον Ιούνιο 1989.
Από 1985-86 είναι ο Αρχηγός του Στόλου και στη συνέχεια του Ναυτικού μέχρι το 1989 που παραιτήθηκε από Α/ΓΕΝ και του απονεμήθηκε ο βαθμός του Ναυάρχου και ο τίτλος του Επιτίμου Αρχηγού ΓΕΝ.
Από τον Οκτώβρη 1993 αναλαμβάνει Διοικητής ΕΥΠ απ’ όπου επίσης παραιτήθηκε την 1η Φεβρουαρίου 1996.
Υπέβαλλε τρεις παραιτήσεις από ισάριθμες θέσεις τα χρόνια αυτά. Το 1966 ως υποπλοίαρχος,
το 1989 ως Αρχηγός του Ναυτικού και το 1993 από Διοικητής της ΕΥΠ. Και οι τρεις είχαν ως αιτία ΄΄λόγους αρχής΄΄. Αυτές οι ΄΄αρχές΄΄ κάνουν τον Βασιλικόπουλο, στέλεχος προερχόμενο από τις μεταπολεμικές Ένοπλες Δυνάμεις, να δραστηριοποιείται κατά της δικτατορίας 1967-74 χωρίς ανάπαυλα.
Είναι ιδρυτικό μέλος του Συνδέσμου Φυλακισθέντων και Εξορισθέντων Αντιστασιακών (ΣΦΕΑ) περιόδου 1967-1974 του οποίου υπήρξε Πρόεδρος την περίοδο 1992-93.
Το κείμενο που παρουσιάζεται εδώ δεν αφορά σε ολόκληρη τη συνέντευξη λόγω όγκου. Σε ορισμένα σημεία παρεμβάλλεται η σύζυγός του Νότα (κόρη του Σταύρου Ηλιόπουλου) παρέχοντας διάφορα στοιχεία και διευκρινίσεις.
Ο Βασιλικόπουλος απεβίωσε στις 29 Μαΐου 2014.
(20 Φεβρουαρίου και 9 Σεπτεμβρίου 2002)
……………..
Β. Ο πατέρας μου ήταν αξιωματικός… Και υπασπιστής του Δαμασκηνού.. η σχέση του με τον Δαμασκηνό ξεκίνησε από την κατοχή. Γιατί ήταν σε μια οργάνωση εδώ, αντιστασιακή, που ήταν μπλεγμένος και ο Υψηλάντης σε αυτήν.
.- Σε τι περιβάλλον διαμορφώθηκες σαν αξιωματικός; Πως διαμορφώθηκες; Επέδρασε αυτό το περιβάλλον επάνω σου ή όχι;
Β. Κοίταξε το περιβάλλον… όχι δεν επέδρασε. …Κοίταξε να δεις. …Άνετα μπορεί να χαρακτηριστεί ότι η πορεία του μέχρις ενός σημείου, είναι παράλληλη …, ήταν Παπαναστασιακός, άρα Βενιζελικός… Στον ίδιο γενικό άξονα εκινείτο η οικογένεια της Νότας, από τον πατέρα της εννοώ, με την οικογένεια τη δική μου από τον πατέρα μου. Κατάλαβες; …Όταν, μετά τον εμφύλιο φύγανε οι προοδευτικές δυνάμεις και εμείς ας πούμε, θεωρούμαστε συνοδοιπόροι, έτσι; Όταν οι προοδευτικές δυνάμεις ασφυκτιούν κάτω από τον βρόγχο της δεξιάς, μαζεύονται και λένε «Πώς θα εκπροσωπηθούμε στο …, έγινε το λάθος με τον Δεκέμβρη και τα λοιπά, από εδώ και πέρα πως θα χρησιμοποιηθούμε κοινοβουλευτικά.» Και μαζεύονται όλοι, εμείς και ο Ηλιόπουλος, ο οποίος ήταν του σοσιαλιστικού κόμματος …… του Πασσαλίδη …… και γίνεται η Ε.Δ.Α. …
.- Δεν ξέρουμε αξιωματικούς των Ενόπλων Δυνάμεων να έχουν σχέσεις και να παντρεύονται στη συνέχεια, όπως εσύ με την Νότα;
Β. {εκείνος που} παντρεύτηκε την κόρη του Τσιριμώκου… Εκεί τους δώσανε άδεια…. Πάμε τώρα λοιπόν στην χούντα. Πάμε στη χούντα.
.- Είσαι απόστρατος στη δικτατορία, είσαι παντρεμένος, η Νότα είναι έγκυος …… ο Σταύρος Ηλιόπουλος, ο πατέρας σου Νότα έχει συλληφθεί … Και ο Λεωνίδας αρχίζει να ασχολείται με τη δικτατορία.
Β. Είχα αρχίσει ήδη να ασχολούμαι…
.- Λεωνίδα, το Ισραήλ έπαιξε ρόλο στην επιβολή της δικτατορίας ή όχι; Το γεγονός ότι τον Μάιο του ‘67 έχουμε τον πόλεμο των έξι ημερών;
Β. Ναι. Το θίγω …
.- Παπαδόπουλος και Ι.Δ.Ε.Α. έχουν σχέση;
Β. Βεβαίως …. Λοιπόν εδώ τα λέω αναλυτικά. «Τα θεμέλια για την αμυντική εκτροπή άρχισαν να μπαίνουν πολύ νωρίς. Από την δεκαετία του ’50. Μεθοδικά και υπομονετικά ένα στρατιωτικό παρακράτος άρχισε τότε να υφαίνει το δίχτυ της συνωμοσίας, εκμεταλλευόμενο κυρίως τους εξής παράγοντες.Πρώτον, τη στείρα αντικομουνιστική υστερία των πρώτων χρόνων της μετεμφυλιακής περιόδου που αποτέλεσε και την κυρίαρχη ιδεολογία και πολιτική της τότε πολιτικής ηγεσίας στην Ελλάδα. Δεύτερον, τη διαβρωτική εξάπλωση του Ι.Δ.Ε.Α. στο Σώμα των Ελλήνων αξιωματικών. Κάτω από τη σκέπη της παραστρατιωτικής αυτής οργάνωσης εκκολάφθηκαν και αναπτύχθηκαν οι περισσότεροι των πρωταγωνιστών της χούντας του ’67. Τρίτον, την ενσυνείδητη υποκίνηση και υποστήριξη που αφειδώς τους προσφέρθηκε από κάποιους ανάξιους πολιτικούς που στόχευαν στη διαιώνισή τους στην εξουσία περιφρονώντας τη λαϊκή βούληση, που ήταν αντίθετη. Τέταρτον, την προώθηση στις ηγετικές θέσεις των Ενόπλων Δυνάμεων ανάξιων στρατιωτικών ηγητόρων, που ανέχθηκαν, επέτρεψαν και υπέθαλψαν παραστρατιωτικά κυκλώματα μέσα στους κόλπους αυτού του χώρου. Κυκλώματα που κατέλυσαν κάθε έννοια πειθαρχίας, αποδιάρθρωσαν τη συνοχή του και τον εξέτρεψαν από την αποστολή του. Πέμπτον, τη νοσηρή σχέση που είχε καθιδρυθεί ανάμεσα στο βασιλιά και σε μεγάλη μερίδα των αξιωματικών των Ενόπλων Δυνάμεων πάνω στην απαράδεκτη αρχή ‘’Μου ανήκετε, σας ανήκω’’ αντί της ορθής ‘’Ανήκετε στο έθνος΄΄. Έκτον, το πρόβλημα της επετηρίδας που υπέβοσκε στις Ένοπλες Δυνάμεις και καθιστούσε ευεπίφορους σε κάθε είδους συνωμοτική προσέγγιση τους αξιωματικούς και ιδιαίτερα τους κατωτέρους και τέλος, την ανάμιξη του ξένου παράγοντα που αποτελεί τη μόνιμη επωδό σε κάθε άτυχη έκβαση μιας εθνικής μας υπόθεσης, χωρίς όμως πάντοτε να έχει τις διαστάσεις που της αποδίδονται και που αρκετές φορές έχει χρησιμοποιηθεί για να προσφέρει άλλοθι και να καλύψει ντόπιες ενοχές.»
.- Για πρώτη φορά … Είναι πολύ ωραίο. Για πρώτη φορά βλέπω γραμμένη την πάγια επωδό σε ξένα πραξικοπήματα, που είναι η επετηρίδα. Τα υπόλοιπα … είναι διαπιστώσεις …, είναι θεμελιωμένες θέσεις και απόψεις, τις οποίες δεν τις ακούει κανείς από αξιωματικούς συχνά και έτσι μαζεμένες.
Β. Μα εγώ εδώ …υποστηρίζω τις ένοπλες δυνάμεις. Η ομιλία είναι για να υποστηρίξω τις ένοπλες …
.- Άρα νομίζεις ότι η επετηρίδα έπαιξε ρόλο στην… στην 21 Απριλίου;
Β. Βεβαίως. Και ιδίως έπαιξε ρόλο στον στρατό της ξηράς.
.- Και αν όχι στους συνωμότες, έπαιξε ρόλο στους υποστηρικτές;
Β. Βεβαίως και έπαιξε. Βεβαίως.
.- Εσύ είσαι απόστρατος στις 21 Απριλίου, στη συνέχεια αρχίζεις δραστηριότητες;
Β. Λοιπόν, στη συνέχεια τι γίνεται; Στη συνέχεια εγώ ψάχνω πλέον να δω… Εγώ ως στρατιωτικός δεν έχω, όπως λέει και η Νότα, επαφές με πολιτικά πρόσωπα τότε, για να ενταχθώ δηλαδή, όπως έγινε η Δημοκρατική Άμυνα…. Μετά έχω την καχυποψία των αριστερών, ως αξιωματικός, και έχω την καχυποψία…
.- Οι αριστεροί δηλαδή σε βλέπουν καχύποπτα γιατί ήσουν αξιωματικός;
Β. Και οι δεξιοί με βλέπουν καχύποπτα διότι αριστερίζω και επομένως είμαι πλέον ένα απομονωμένο άτομο. Έχω βέβαια …, εξού και έχει πλάκα εδώ. Την πρώτη μου λοιπόν συζήτηση, την κάνω με ένα φίλο μου δικηγόρο, ο οποίος ήταν πολιτευτής …, τον Άγγελο τον Καλκάκη, ο οποίος ήταν πολιτευτής της Ενώσεως Κέντρου, αλλά με ρίζες… Το σύγαμπρο του Λέοντα του Αυδή… Δώσαμε ένα ραντεβού στο Θησείο σε ένα καφενείο, «Τι γίνεται ρε Άγγελε;», «Τι γίνεται ρε Λεωνίδα, τι κάνουμε …» και τα λοιπά. Και μου λέει τότε ο Άγγελος, ο οποίος είχε, λόγω του ότι ήταν βουλευτής για ένα πολύ μικρό χρονικό διάστημα με την Ένωση Κέντρου, μου λέει «Ξέρεις έμαθα ότι γίνεται μία οργάνωση, Δ.Ε.Κ.Α. τη λένε.» η πρώτη οργάνωση … Εκεί πρέπει να ήταν και ο Κακλαμάνης.
.- Δ.Ε.Κ.Α., τα αρχικά τι σημαίνουν;
Β. Δημοκρατικό …, ξέρω ‘γω, Κίνημα, δεν το ήξερα καν. Μόνο που … Ήταν και ο Βερυβάκης απ’ ότι ξέρω και τα λοιπά. Εγώ τότε όμως δεν τους ξέρω αυτούς, ούτε καν τον Κακλαμάνη ξέρω, ούτε τον Βερυβάκη, ούτε κανέναν. Και του λέω, «Καλά ρε Άγγελε με συγχωρείς, τι είναι αυτή η οργάνωση, ποιος είναι ο αρχηγός;» Μου λέει «Ξέρεις κάτι …», μου λέει, άκου τώρα να δεις την πλάκα, «… έμαθα ότι αρχηγός είναι ένας εισπράκτορας λεωφορείων» ήταν ο Αντώνης ο Λιβάνης … κάπου δούλευε στα Κ.Τ.Ε.Λ.. Του λέω «Στάσου ρε Άγγελε τώρα, χωρίς να ξέρουμε τον αρχηγό, άμα μου λες τώρα ότι αρχηγός είναι εισπράκτορας των λεωφορείων, εγώ δεν ανακατεύομαι σ’ αυτά τα πράγματα.»
.- Αν ήταν δηλαδή πολιτικοποιημένο πρόσωπο ας ήταν και εισπράκτορας;
Β. Μα δεν τον ξέραμε. Εγώ ήμουνα παρθένος ακόμη. Λοιπόν, τι κάνουμε; Μαζευόμαστε πέντε φίλοι άσχετοι, όχι άσχετοι, ήμασταν συγγενείς. Ήταν δηλαδή άντρας της πρώτης εξαδέλφης της Νότας.
.- Όνομα;
Β. Ράλλης. Πέθανε νέος. Αυτός ήταν αναμεμειγμένος με τη νεολαία της Ε.Ρ.Ε.Ν., τότε της Ε.Ρ.Ε.Ν.. Αλλά δημοκρατικό παιδί. «Ρε Χρήστο τι γίνεται …» και τα λοιπά, του λέω «Κάτι πρέπει να κάνουμε.», «Ναι …» μου λέει, «… κάτι πρέπει να κάνουμε.» … Τον Σάκη τον Κούκη, τον Γεραρή το Θανάση, που είναι αδελφός του τωρινού προέδρου του Συμβουλίου Επικρατείας, μικρότερος ο Θανάσης, φοιτητές τότε αυτοί και με έναν Aught Couture τότε …ράφτη, το Νίκο τον Καρατζά που πήγε στο ΠΑ.ΣΟ.Κ., και κάνουμε τον πυρήνα της ΄΄Φιλικής Εταιρείας΄΄… Ο Σάκης έχει το Αθηνόραμα. Κάνουμε τον πυρήνα της Φιλικής Εταιρείας και αρχίζουμε με αυτοσχέδια μέσα, αλλά πια Μάιο Ιούνιο πλέον του ’67. Πλησιάζω τον Καλκάκη, του λέω «Άγγελε φτιάξαμε έναν πυρήνα, θα κάνουμε προκηρύξεις …» τότε αυτό ήτανε. Προκηρύξεις, θα γράφουμε στους τοίχους και τέτοια πράγματα.
.- Αυτά ήταν Λεωνίδα. Δεν ήταν ένοπλος ο αγώνας. Και αξίζει να πει κανείς, γιατί δεν ήταν; Γιατί δεν έγινε;
Β. Θα σου πω, θα σου πω. Προκηρύξεις, το ένα το άλλο. Μου λέει «Κοίτα να δεις, εγώ δεν θέλω να ανακατευτώ οργανωτικά, αλλά θέλω να βοηθάω ότι μπορώ.» Ο Άγγελος είχε χόμπι να φτιάχνει πράγματα, εργαστήριο ας πούμε.
.- Να κατασκευάζει. Σαν τον Τάσο τον Μήνη. Ο Τάσος ο Μήνης φτιάχνει πράγματα από βόμβες μέχρι και …
Β. Είχε και φωτογραφικό …, εμφάνιζε φωτογραφίες, μεγέθυνε φωτογραφίες, είχε δηλαδή τέτοια πράγματα. Και ήταν και δικηγόρος. Λοιπόν, του λέω «Εντάξει, τότε εσύ θα μας βοηθήσεις με τέτοια πράγματα.» Λέει, «Ευχαρίστως.» Του λέω «Θέλουμε έναν πολύγραφο.» … Μου φτιάχνει τον πολύγραφο, ο οποίος ήταν και χειροκίνητος. Δηλαδή έβαζες την μεμβράνη, άνοιγες ένα καπάκι, έβαζες την κόλλα το χαρτί, το πέρναγες με τη …, ένα πράγμα σαν πινέλο … Ναι τον κύλινδρο, τάκα τάκα και έβγαζες. Αλλά έβγαζες ας πούμε …, ξέρεις τώρα.
.- Κείμενα; Γράψατε κανένα κείμενο;
Β. Πολλά, ναι.
.- Σαν Φιλική Εταιρεία;
Β. Πρώτα πρώτα, βγάζουμε εφημερίδα. Το πρώτο τεύχος, δεν έχω κανένα. (…) με συλλάβανε. Βγάζουμε με τον θάνατο του Γεώργιου Παπανδρέου, βγάζουμε το πρώτο …, δύο τρία φύλλα βγάλαμε γιατί μετά μας πιάσανε.
.- Βγαίνανε Λεωνίδα; Ποιος τα έβγαζε; Εσύ τα έγραφες;
Β. Εγώ.
.- Εσύ τα έγραφες, εσύ είχες τον πολύγραφο …
Β. Συντάκτης …Πρέπει να γραφτώ στην Ε.Σ.Η.Ε.Α. Θυμάμαι και το πώς άρχιζα για τον Παπανδρέου τον Γεώργιο. «Νόμιζαν ότι ήταν νεκρός ». Στην κηδεία. «Τι λάθος!» και τα λοιπά και μετά δεν ξέρω πως τα προχώραγα στη συνέχεια.
.- Δηλαδή τρεις προκηρύξεις; Τρεις; Δεν έχεις καμία από αυτές;
Β. Μόνον τρεις; Προκηρύξεις πολλές. Δεν έχω, τα κάψαν όλα. Διότι τα είχα στης μάνας μου το σπίτι, η οποία μόλις με πιάσανε, η γυναίκα έπιασε και τα …
– Εσένα σε πιάσανε πώς και γιατί;
Β. Θα σου πω περίμενε τώρα… Η πλάκα είναι η εξής. Την εφημερίδα μας την είχαμε βαφτίσει «Ο Ελεύθερος Έλλην» Πρόσεχε τώρα. Και μάλιστα από κάτω είχαμε το αυτό ότι «Ο Ελληνικός λαός δεν κάνει επιλογή τυράννων, αρνείται την τυραννία» του Παπανδρέου του Γεωργίου το ρητό, το λογότυπο, πώς το λένε, από κάτω. ‘Ο Ελεύθερος Έλλην’. Μετά προσχωρούν στην οργάνωση οι Ελεύθεροι Έλληνες….
.- ‘67 με ‘69 λειτουργεί η Φιλική Εταιρεία και βγάζει ανακοινώσεις … Πανό με πανιά τα οποία γίνονταν στο σπίτι σου;
Β. Καλά υπήρχαν και κωμικοτραγικά. Δηλαδή, όταν έγινε το πρώτο δημοψήφισμα …, το πρώτο δημοψήφισμα του Παπαδόπουλου, πότε έγινε, το ’68, ..το καλοκαίρι του ’68 έγινε το πρώτο δημοψήφισμα. Τότε εγώ με τον Γεραλή πήγαμε … Η Φιλική Εταιρεία, πήγαμε στο Λαιμό της Βουλιαγμένης, στην πλαζ, το βράδυ, που δεν λειτουργούσε ήταν κλειστή πλαζ. Καλοκαίρι όμως. Και πέσαμε κολυμπώντας από απέναντι και περάσαμε με σπρέι και μπογιές και βάψαμε όλες τις πλωτές εξέδρες, ‘’ Όχι στο Σύνταγμα της Χούντας’’, ‘’Κάτω ο Παπαδόπουλος’’ και ήταν Σάββατο βράδυ. Πρόσεχε, έχει πλάκα τώρα. Τσιλιαδόρο είχαμε αφήσει το Χρήστο το Ράλλη απέξω. Είχαμε υπολογίσει τη διαδρομή, να πάμε να βάψουμε τις εξέδρες, να βγούμε για να γυρίσουμε πίσω στην Αθήνα. Εάν ο μη γένοιτο μας συμβεί κάτι, εμείς στη Φιλική Εταιρεία, είχαμε πει το εξής. Ότι εάν συλληφθεί ένα μέλος, υποχρέωση του είναι να αντέξει, ανεξάρτητα τι θα υποστεί, 48 ώρες … ώστε να προλάβουν οι άλλοι να φύγουν. Και από εκεί και πέρα όπου τον πάνε οι δυνάμεις του εν πάση περιπτώσει. …
Ναι πέντε άτομα. Στο τέλος είχε προστεθεί και ο Χαμπίμπης ο Μπάμπης. Που ήταν στην ΄΄Άμυνα… πέφτουμε λοιπόν εγώ με τον Μπάμπη με μαγιό, καλοκαίρι ήτανε, είχαμε και μία μάσκα εν πάση περιπτώσει … 68 καλοκαίρι, τις παραμονές του δημοψηφίσματος. Πέφτουμε στη θάλασσα, περνάμε από κάτω να πούμε και βγαίνουμε μέσα στο χώρο στην πλαζ με τις πέντε πλωτές εξέδρες, όπου την επομένη θα γεμίζανε διότι πήγαινε ο κόσμος για μπάνιο βεβαίως. Πάμε στη πλώρη, βγαίνουμε απάνω, φσσσ με το σπρέι και τα λοιπά …. ‘’Όχι στο Σύνταγμα της χούντας’’, ‘’Κάτω ο Παπαδόπουλος’’. Αλλά τα είχαμε έτοιμα, δηλαδή μήτρα και αυτά. Ακουμπάγαμε τη μήτρα κάτω και με το σπρέι κάναμε φσσσ ρίχναμε. Η μήτρα ήταν από φορμάικα. Ήταν γραμμένα χαραγμένα. Πάμε στη δεύτερη, κάνουμε το ίδιο. Από την δεύτερη προς την τρίτη, όπως πηγαίναμε, βράδυ ήταν να πούμε, δεν είχε φεγγάρι … Κολυμπώντας από εξέδρα σε εξέδρα. Βλέπουμε να έρχεται κάθετα μία βάρκα. Δεν βλέπαμε καλά τι ήταν στη βάρκα μέσα. Ψυλλιαζόμαστε και σταματάμε αμέσως, του λέω «Θανάση, μήπως είναι του Λιμενικού;» Και τραβάμε ένα μακροβούτι και βγαίνουμε από κάτω από την εξέδρα, ξέρεις εκεί που είναι το κενό με τα βαρέλια.
.- Τα υλικά, το σπρέι;
Β. Τα πήραμε όλα μαζί μας, τα είχαμε στο χέρι. Βγαίνουμε από κάτω και περιμένουμε να δούμε τι θα γίνει. Σταματάει η βάρκα και ήταν ένα ζευγαράκι. Ανεβαίνει στην εξέδρα και αρχίζει δουλειά. Τώρα εμείς με νοήματα πάντα, αν φεύγαμε θα φωνάζανε αυτοί ΄΄δράκος΄΄ ξέρω ‘γω, ΄΄μπανιστηριτζήδες΄΄, κάτι τέτοιο θα φωνάζανε και …
.- Και μείνατε …, μέχρι πότε θα μένατε;
Β. Περίμενε, δεν μπορούσαμε να μιλήσουμε κιόλας, με νοήματα. Λέμε να περιμένουμε λίγο, και την τρώμε την τσόντα στη μάπα ολόκληρη …… ακουστικά, από την αρχή μέχρι το τέλος. Τελειώνουνε σε μια στιγμή αυτοί και λέμε, τώρα εάν πάνε για επανάληψη; Τι γίνεται; Ευτυχώς, λοιπόν, δεν πάνε για επανάληψη. Ξαναμπαίνουνε στη βάρκα και φεύγουνε, αλλά ο τσιλιαδόρος, που ήταν έξω, είχε περάσει η ώρα που είχαμε δώσει, οπότε φεύγει και τηλεφωνάει στους υπολοίπους, εκ των οποίων ο ένας είχε διαβατήριο θεωρημένο για το εξωτερικό … Όχι δεν έφυγε. Ο Σάκης ήτανε.
.- Ποιος Σάκης; Επώνυμο;
Β. Κούκης. Στο αεροδρόμιο τον σταματήσανε. (…).Τελικά, κάποια στιγμή, (…) να μένεις μέσα στο νερό ακίνητος, βράδυ, όσο και να είναι καλοκαίρι και τα λοιπά, παγώνεις. Βγαίνουμε έξω, ερχόμαστε απάνω τσάτρα-πάτρα και τα λοιπά και πάμε την άλλη μέρα πλέον να δούμε τους κόπους μας ρε παιδί μου … ως κολυμβητές, ως πελάτες, στην πλαζ. Λοιπόν γινόταν το εξής, για να μπεις στο πνεύμα της αυτής. Είμαστε όλοι στην αμμουδιά. Στον Λαιμό της Βουλιαγμένης. Πέφτανε οι κολυμβηταράδες μέσα, πηγαίνανε προς την εξέδρα. Μόλις ανέβαιναν στην εξέδρα και βλέπανε αυτά, αυτομάτως φεύγανε. Διαδόθηκε και μετά από λίγο, ενώ οι εξέδρες αυτές ήτανε μάντζο, είχανε μείνει έρημες …Ήρθε μία βενζινάκατος τις ρυμούλκησε και τις πήρε. Τις πήγανε έξω, ξεβάψανε και τις ξαναβάλανε την άλλη μέρα.
.- Κόσμος πάντως τα είδε;
Β. Ασφαλώς τα είδε. Η άλλη πλάκα ήταν η εξής με την Μπούμπα στον κινηματογράφο με τα αυτοκόλλητα. Με το καζανάκι … Που είχε δει η Μπούμπα τέσσερις φορές το έργο. Του Χρήστου του Ράλλη γυναίκα ήτανε.
.- Ο Χρήστος ο Ράλλη είπαμε, μέλος της Φιλικής Εταιρείας.
Β. Τα αυτοκόλλητα στα οποία γράφαμε συνθήματα από πάνω. Μπαίναμε στον κινηματογράφο όταν το έργο παιζόταν, που ήταν σκοτεινά. Τα κολλάγαμε, μετά αλλάζαμε σειρά, πηγαίναμε στην πίσω και τα λοιπά και στο διάλειμμα βρίσκανε το αυτοκόλλητο. Το τρίτο το ωραιότερο βέβαια, αλλά αυτό ήτανε με τα χαρτιά της τουαλέτας…
.- Η Φιλική Εταιρεία από Απρίλιο, Μάιο του ’67, έως …;
Β. Έως αρκετά θα έλεγα μέχρι τέλους 68.
.- Οργανωμένοι, Βασιλικόπουλος, …;
Β. Ο Ράλλης, ο Κούκης, ο Καρατζάς ο Νίκος, ο Γεραρής ο αδερφός ο μικρός του νυν προέδρου Συμβουλίου Επικρατείας. Τώρα κοίταξε να δεις εδώ αρχίζει το μπέρδεμα, διότι ο πατέρας του Γεραρή και αυτό φάνηκε όταν μας συνέλαβαν, … τελικά ο Γεραρής δεν δικάστηκε. Τίποτα. Τον άφησαν.
.- Για να κλείσουμε το θέμα της Φιλικής Εταιρείας, πότε σας πιάσανε;
Ν. 2 Αυγούστου του 1969. Ο Λεωνίδας εν τω μεταξύ είχε δικτυωθεί και με τους ΄΄Ελεύθερους Έλληνες΄΄.
Β. Πρόσεξε, εγώ λοιπόν τώρα …Όχι μόνο είχα δικτυωθεί, εξ ου και είχα λίγο ησυχάσει, ότι δεν απειλούμεθα τότε. Θα σου πω. Αν και βέβαια εκείνοι συνεχίσανε. Την άνοιξη του ‘69 πλησιάζομαι από τους Ελεύθερους Έλληνες …
.- Οι οποίοι ήτανε; Απόστρατοι μόνο;
Β. Πρόσεξε να δεις. Οι Ελεύθεροι Έλληνες είχανε και ένα πολιτικό κομμάτι …, ήτανε όλοι …, η μεγάλη πλειοψηφία ήταν στρατιωτικοί, του στρατού ξηράς. Λοιπόν, με πλησιάζουνε …Ο Χαμπίμπης τελικά με πλησίασε. Από την μεριά, ας πούμε του Υψηλάντη και με τον οποίον είμαστε και φίλοι, δηλαδή φίλοι συμφοιτητές, τον ήξερα είχαμε αμοιβαία εμπιστοσύνη… Ο Υψηλάντης ήταν αδελφός του Υψηλάντη που ήταν βουλευτής της Ενώσεως Κέντρου, αλλά από τους πολύ προοδευτικούς. Της εποχής του Βενιζέλου, μεγάλης ηλικίας… Και βλέπω ότι υπάρχει μία μεγάλη οργάνωση πλέον και λέω το εξής. Τι να καθόμαστε τώρα με τη Φιλική Εταιρεία να γράφουμε χαρτάκια και να κολλάμε χαρτάκια …Βέβαια εδώ είχαμε και μία φάση εκρηκτικών, την οποία εγώ πλήρωσα πολύ στη συνέχεια, τέλος πάντων. Ο Γεραρής … είχε επαφή με Κουβελάκη. Που έκανε και υπουργός Δικαιοσύνης επί ΠΑ.ΣΟ.Κ.. Ο Κουβελάκης ήταν βασικό στέλεχος της Δημοκρατικής Άμυνας … και είχαν βόμβες τότε, οι άλλοι, Καράγιωργας και τα λοιπά, εξού και τους πιάσανε με την έκρηξη της βόμβας. Λοιπόν μας λέει ο Γεραρής, «Έχω κάποιον, αλλά δεν μπορώ να σας πω ούτε σε ποια οργάνωση είναι, ούτε το όνομά του …» και τα λοιπά, «… εγώ τον ξέρω, αλλά δεν μπορώ να σας τον πω.», «Σεβαστό εντάξει.» του είπαμε, «Ο οποίος μπορεί να μας δώσει βόμβα να την βάλουμε.»
.- Λέει στην Φιλική Εταιρεία.
Β. Λέει σε μας τους πέντε εκεί πέρα. Μαζευόμαστε κάθε τόσο και λέγαμε τι θα κάνουμε. Του λέμε «Πάρτη.» Την παίρνει λοιπόν τη φέρνει. Ήταν μια πρωτόγονη βόμβα, επικίνδυνη να πάθεις ό,τι έπαθε και ο Καράγιωργας, να σου σκάσει στα χέρια να πούμε. Εν πάση περιπτώσει. Την είχαμε τη βόμβα, εμείς βέβαια ξέραμε τώρα και τι ισχύος ήταν αυτή και τα λοιπά και δεν θέλαμε σε καμιά περίπτωση να χτυπήσουμε άνθρωπο και ειδικά αθώο, αλλά ούτε και ένοχο, δεν είχαμε στα πλάνα μας τέτοια πράγματα. Προβληματιζόμαστε πού να την βάλουμε, τι να την κάνουμε, το ένα, το άλλο … Και τότε υπήρχε ένα γκαράζ υπαίθριο στην οδό Ομήρου, το οποίο τώρα έχει γίνει γκαράζ μεγάλο, τότε ήταν οικόπεδο, αλλά οικόπεδο με φύλακα στο κέντρο της Αθήνας. Λοιπόν λέγαμε να την βάλουμε εκεί για να γίνει ντόρος σε μια ώρα που είναι κλειστό, αυτό το βράδυ έκλεινε, δηλαδή έκλεινε αλλά ο χώρος ήταν ανοιχτός, αλλά έκλεινε με μια σιδερένια πόρτα απέξω, καγκελόπορτα δηλαδή και … έφευγε ο φύλακας. Ήταν άδειο, με αυτοκίνητα όμως μέσα τα οποία διανυκτέρευαν. Εκεί είχαμε σταμπάρει και ένα αμερικάνικο, με αμερικάνικες πινακίδες, δεν ξέρω από κάπου εκεί. Εντάξει να τη βάλουμε εκεί. Να την βάλουμε βράδυ, ούτως ώστε να μην πάθει κανείς τίποτα, αλλά θα γίνει μέσα στο κέντρο της Αθήνας, θα γίνει ντόρος. Και λέμε να ρίξουμε κλήρο ποιος θα την βάλει, και ο κλήρος πέφτει σε εμένα. Στην αρχή της Ομήρου. Γωνία Ομήρου και Πανεπιστημίου… Και ήταν μαλακία που έκανα, αυτό θυμάμαι. Απεδείχθη ότι ήταν και …Στάσου δεν παίρνω τη βόμβα και πάω στην Ομήρου με τη βόμβα, ήθελε ρύθμιση προηγουμένως. Δεν μπορούσες να τη βάλεις …, έπρεπε να τη ρυθμίσεις, γιατί είχε ένα ρολόι από αυτά που ήταν από μπρελόκ κλειδιών, δεν ξέρω εάν τα θυμάσαι, έπρεπε λοιπόν να τη ρυθμίσεις, να την βάλεις και να τη ρυθμίσεις. Και επειδή αν την έβαζα στην Ομήρου …, ήταν και μεγαλούτσικη, ήτανε τόση, θα με βλέπανε προφανώς … ψυλλιαζόσουνα τότε, πάω και πίνω έναν καφέ, χωρίς να έχει ρυθμιστεί η βόμβα, στο Κολωνάκι.
.- Μα τη βόμβα μαζί;
Β. Ναι. Ήταν και καλοκαίρι και δεν είχα ούτε καν σακάκι, είχα ένα πουλόβερ. Και εν συνεχεία …, άνοιξη ήτανε, εν συνεχεία μπαίνω στην τουαλέτα, την οπλίζω για μετά από μια ώρα, την τυλίγω με το …, δηλαδή ακουγότανε αυτή, έκανε τακ – τακ, τη τυλίγω με το πουλόβερ, την παίρνω υπό μάλης ο μαλάκας και κατεβαίνω για την οδό Ομήρου…. Δεν θυμάμαι τις ημερομηνίες, εν πάση περιπτώσει και αν δηλαδή έσκαγε εκείνη την ώρα που πήγαινα εγώ, διότι από Κολωνάκι μέχρι Ομήρου είναι μια διαδρομή, θα με είχε κάνει κομμάτια βέβαια. Εν πάση περιπτώσει, πάω εκεί, φθάνω, σαλτάρω την πόρτα να πούμε, τη βάζω στο κωλοαυτοκίνητο αυτό και φεύγω. Φεύγω …, είχα τσιλιαδόρους βέβαια τους άλλους δύο στις δύο γωνίες, που μου λέγανε αν είναι ελεύθερη η πρόσβαση και φεύγουμε όλοι και πάμε και παίρνουμε το αυτοκίνητο … για να αρχίσουμε πλέον να κυκλοφορούμε στην περιοχή … να ακούσουμε το μπαμ και να χαρούμε τους κόπους μας. Περνάει η μία ώρα που την είχα ρυθμίσει, δεν σκάει, περνάει η δεύτερη, δεν σκάει, περνάει η τρίτη, δεν σκάει. Λέμε τώρα τι κάνουμε; Αν την αφήσουμε και πάει ο φύλακας το πρωί και σκάσει με τον φύλακα μέσα … και τα λοιπά, … χέσε μέσα. Και τότε πάω σε έναν τηλεφωνικό θάλαμο, παίρνω το 100 και λέω «Βόμβα εκεί πηγαίνετε πάρτε τη.» Αυτοί μου λένε «Ποιος τηλεφωνεί;» Του λέω «Βρε άντε γαμήσου ρε μαλάκα.» Τη βρήκανε τη βόμβα βέβαια και τη σκάσανε και τώρα να δεις τι πλάκα έγινε εκεί.
.– Κλείνει η Φιλική Εταιρεία το ‘69 μου είπες, δηλαδή κράτησε δυόμισι χρόνια.
Β. Ναι, και με προκηρύξεις … και που γράφαμε στους τοίχους.
.– Γράφατε στους τοίχους, κολλάγατε στίκερς στους κινηματογράφους, είχατε σπρέι στις πλαζ και..ανοίγετε πανό …
Β. Σε γιαπιά έγινε, σε γιαπιά. Τότε που …
.- Άρα είχατε δραστηριότητες. Οι Ελεύθεροι Έλληνες πότε ξεκινάνε;
Β. Λοιπόν όταν τον Μάρτιο …, πάντως πρώτη Μαΐου και θα σου πω γιατί την πατήσαμε βεβαίως. Και έτσι νόμιζα ότι ξεκίνησε και το ξύλο κατά την γνώμη μου, τέλος πάντων. Μου λένε λοιπόν οι ΄΄Ελεύθεροι Έλληνες΄΄ … Κατ’ αρχήν λέω «Τι θα κάνω;» Μου λέει «Θα ειδοποιηθείς να παραλάβεις μία ποσότητα …» πάλι με εκρηκτικά βεβαίως και εκεί με είχανε ψιλοδεμένο, «… μια ποσότητα εκρηκτικών από κάποιο χιλιόμετρο της λεωφόρου Αθηνών-Σουνίου και θα το κρύψεις κάπου μέχρι να στο ζητήσουμε.» Πρώτη αποστολή αυτή. «Εντάξει;», «Εντάξει.» Λέω θα το πάω στης μάνας μου, όχι στο δικό μου το σπίτι. Ζούσε η μάνα μου τότε. Και μετά θα τα βάλω στο πατάρι απάνω και εντάξει. Η πρώτη. Η δεύτερη ήτανε τότε …
.- Δηλαδή πήγες και παρέλαβες …
Β. Δεν τα παρέλαβα. Περίμενα να με φωνάξουν. Μου είχαν πει το συνθηματικό που θα δείχνανε, που θα ανταλλάσσαμε με κάποιον, ο οποίος θα με πλησίαζε και με το αυτοκίνητο θα γινόταν η ανταλλαγή. Και το δεύτερο ήταν τότε …, υπήρχε προσέγγιση ΄΄Ελευθέρων Ελλήνων΄΄ και Ναυτικού, είναι η περίφημη υπόθεση «Κρήτη», μιλάμε για το ‘69. Περίπου ό,τι έγινε το ‘73, τότε όμως πρωταγωνιστούν αρκετοί, ήταν μέσα …
.- Στους Ελεύθερους Έλληνες;
Β. Όχι, στο ναυτικό. Αλλά το ναυτικό είχε συνεννόηση με τους ΄΄Ελεύθερους Έλληνες΄΄. Γιατί την ίδια στιγμή οι Ελεύθεροι Έλληνες είχαν αρχίσει να διεισδύουν στο χώρο του στρατού Ξηράς. Το ’69. Τι είχαν πει λοιπόν. Ότι κάποια πλοία του Ναυτικού θα φεύγανε για την Κρήτη … Θα φεύγαμε για την Κρήτη την οποία θα κατελάμβαναν, όχι τίποτα ενδιάμεσο. Κρήτη κατευθείαν. Και οι Ελεύθεροι Έλληνες θα κινητοποιούσαν μονάδες της Μακεδον…, Βόρειας Ελλάδας. Τώρα μέσα ήταν ο Τζανετής, ήτανε ο … Ήτανε όλοι που είχανε διωχτεί τον Δεκέμβρη του ’67, ήτανε ο Περίδης και τα λοιπά. Μου είχαν πει τότε, λοιπόν, ότι σε μια τέτοια περίπτωση, ενδεχομένως να επιβούμε σε ένα πλοίο που έκανε …, ένα εμπορικό πλοίο …και τα λοιπά και μόλις βγαίναμε από τον Πειραιά να το καταλαμβάναμε …Το εμπορικό. Το επιβατικό.
.- Γκαλβάο δηλαδή. Ότι είχε γίνει …, γιατί ήταν πρόσφατη τότε η υπόθεση του Πορτογάλου.
Β. Ίσως για να χρησιμοποιηθεί για δευτερεύουσες ξέρεις, μεταφορές και τα λοιπά. Και εγώ να είμαι στο πλοίο αυτό που θα καταλαμβάναμε … σαν κυβερνήτης, δεν υπήρχε του ναυτικού στην οργάνωση αυτή… Δεν ήταν ο Τζανετάκης. Το αποποιείται αυτό, δεν ξέρω γιατί. Λοιπόν εν πάση περιπτώσει. «Εντάξει;», «Εντάξει.» Όταν λοιπόν εγώ βλέπω ότι υπάρχουν τέτοιου είδους αποστολές, λέω ΄΄Στάσου τώρα, μη μας πιάσουνε για αυτοκόλλητα.΄΄ Από την άλλη μεριά όμως δεν ανακοινώνω στους άλλους ποιος ο λόγος, τους φωνάζω βεβαίως και λέω «Για έναν πολύ σοβαρό λόγο θέλω …», της Φιλικής Εταιρείας. «Για ένα πολύ σοβαρό λόγο θέλω να απενεργοποιηθώ, για ένα μεγάλο διάστημα να μην κάνω τίποτα.». Εντάξει συμφωνήσανε οι άνθρωποι, αλλά είχα την εντύπωση ότι θα σταματήσουν και αυτοί. Αυτοί συνεχίσανε… Τώρα από τους Ελεύθερους Έλληνες, στις 21 Μαΐου του ‘69 ήταν η τελευταία φορά που υπήρχε βασιλιάς ακόμη… δηλαδή εορτάζανε την γιορτή του βασιλέως. Στη Μητρόπολη τη γιορτάζανε του Αγίου Κωνσταντίνου. Και λένε «να μαζευτούμε έξω από το χώρο της Μητροπόλεως τα μέλη των Ελευθέρων Ελλήνων …» εγώ με την ηγεσία δεν είχα επαφή τότε καμία, εμένα μου ερχότανε η γραμμή, για να χειροκροτήσουμε, να φωνάξουμε ζήτω ο βασιλιάς, ας πούμε.
.- Σαν αντιστασιακή, αντιχουντική, ενέργεια.
Β. Μπράβο.
.- Όχι ότι όσοι ήταν στους Ελεύθερους Έλληνες ήταν βασιλόφρονες, έτσι;
Β. Όχι βέβαια. Ως ενσυνείδητο μέλος της οργανώσεως πηγαίνω λοιπόν στον περίβολο της εκκλησίας εκεί, της Μητροπόλεως και βλέπω, δεν θυμάμαι τώρα ποιους του Ναυτικού είδα και από εκεί κατάλαβα ότι θα ήταν και πολλοί του στρατού ξηράς, οι οποίοι μετράγανε και μας παίρνανε μέτρα. Τώρα …
.- Τι εννοείς δηλαδή; Ότι υπήρχε περιφρούρηση; Τι;
Β. Μας γράφανε. Μας γράφανε… Της χούντας, αυτό λέω.
.- Αξιωματικοί εν ενεργεία, οι οποίοι καταγράφανε αυτούς οι οποίοι πηγαίνανε στη Μητρόπολη.
Β. Τώρα τι γίνεται; Η οργάνωση των Ελευθέρων Ελλήνων είχε και ένα παρακλάδι με φοιτητές. Οι οποίοι κάνανε την αντίστοιχη …, γράφανε προκηρύξεις και τέτοια. Και είχαν επικεφαλής κάποιον, δεν τον ήξερα εγώ τότε, το έχω το όνομα του, κάποιον αξιωματικό του στρατού ξηράς. Και βεβαίως ένα βράδυ βουτάνε τρεις φοιτητές και από εκεί και πέρα … αρχίζει το ξήλωμα.
.- Επικεφαλής στους Ελεύθερους Έλληνες ποιοι ήταν; Έτσι για την ιστορία. Ο Τζανετής …
Β. Ο Τζανετής ο Σοφοκλής. Λοιπόν, με βουτάνε … κοίταξε … Γεμίζουν το πρώτο ξενοδοχείο της Βαρυμπόμπης και αυτές οι συλλήψεις αρχίσανε μετά τον Μάιο, μετά τη γιορτή του βασιλιά δηλαδή. Γεμίζει το πρώτο ξενοδοχείο της Βαρυμπόμπης και εν συνεχεία νοικιάζουν ξενοδοχείο στη Δροσιά για τη δεύτερη φουρνιά.
.- Αυτά είναι γνωστά. Η πρώτη σου λοιπόν σύλληψη είναι το ’69 … τον Αύγουστο εξαιτίας των Ελευθέρων Ελλήνων. Η Φιλική Εταιρεία δεν γίνεται γνωστή.
Β. Όχι, η Φιλική Εταιρεία γίνεται γνωστή, διότι κοίταξε να δεις εκεί αρχίζει κάποιο μυστήριο. Στη συνέχεια τους πιάσανε τους άλλους. Πιάσανε τον Θάνο, δηλαδή τον σύνδεσμο … Εμένα στη δίκη των βασανιστών σηκώθηκε ο Θεοφιλογιαννάκος και μου είπε «Θέλεις να σου πω ποιοι σε καρφώσανε;» και του λέω «Δεν έχω καμία ανάγκη να μου πεις», στη δίκη, στο ακροατήριο δηλαδή, γιατί ήξερα ότι κάποιον θα εκθέσει προφανώς και του λέω «Εξάλλου μη μου λες ότι ποιοι με καρφώσανε, διότι αν τους έβαλες στη μέγγενη και τους έστυβες τρεις μέρες, ενδεχομένως κάποιος …» …Οπότε πιάσανε αυτόν και … μαρτύρησε και τη Φιλική Εταιρεία… Λοιπόν εν πάση περιπτώσει …
.– Πώς αντέχονται τα βασανιστήρια, λίγοι, ελάχιστοι αντέχουν και οι πιο πολλοί μαρτυρούν αυτά που πρέπει να μαρτυρήσουν. Σε κρατάνε πόσο διάστημα και πότε σε βασανίζουν Λεωνίδα; Εσύ είσαι από αυτούς οι οποίοι βασανίστηκαν.
Β. Κοίταξε εγώ μένω …σαράντα μέρες Ε.Α.Τ. Ε.Σ.Α., ανακριτικό τμήμα… ο Θεοφιλογιαννάκος, Χατζηζήσης δηλαδή, Κούτρας διοικητής, αλλά δεν ανακατευότανε σε αυτά ο Κούτρας βεβαίως. Ήταν οι δύο ταγματάρχες τότε, ο Θεοφιλογιαννάκος και ο Χατζηζήσης.
.- Σε βασανίσανε και σε χτυπήσανε;
Β. Εντάξει …
Ν. Όταν τον είδα εγώ …, δεν ξέρω, δεν θυμάμαι μετά από πόσες μέρες, μια βδομάδα κάπου … Τον έψαχνα στην ασφάλεια, από την ασφάλεια στην Ε.Σ.Α. …
Β.Η μια εβδομάδα ήτανε για εκβιασμούς, για λόγους εκβιασμών. Την εκβιάζανε πρώτον …
Ν.Πρώτα απ’ όλα με πήγαν και εμένα στην Ε.Σ.Α., τέλος πάντων …Ήρθαν και μάλιστα …Έξι ώρα το πρωί, «Ποιος είναι;», «Αστυνομία. Ανοίξτε.» Ήρθαν πήραν τον Λεωνίδα, έφυγα και εγώ … 2 Αυγούστου ‘69. Ο πατέρας μου είχε απολυθεί από το νοσοκομείο φυλακών Αβέρωφ, εκεί που πηγαίναμε με την Βάλια …Εκεί γνώρισα τη σύζυγο σου… Στα πλατύσκαλο και κάναμε …. Ο πατέρας μου είχε μεταφερθεί με φορείο από τη Λέρο εκεί …. Τον πατέρα μου τον είχαν φέρει από τη Λέρο με φορείο το Οκτώβριο του 1968 και έμεινε στο νοσοκομείο των φυλακών Αβέρωφ, στον Άγιο Παύλο, δεν υπάρχει πια όλο το συγκρότημα … μέχρι τον Ιούλιο του ‘69, όπου τον απολύσανε για λόγους υγείας. Βγήκε λοιπόν από εκεί ερείπιο και αυτά γίναν τον Ιούλιο του ’69, στις 2 Αυγούστου πιάσανε τον Λεωνίδα. Δηλαδή ούτε δέκα μέρες.
.- Είμαστε στους Ελεύθερους Έλληνες, σε πιάνουν, πόσο κάθισες μέσα; Γιατί πρέπει να δούμε και τη μετέπειτα δραστηριότητά σου.
Β. Λοιπόν κάθομαι μέχρι τις 4 Σεπτεμβρίου στο Ε.Α.Τ. Ε.Σ.Α. με τη μεταχείριση τη γνωστή.
.- Σαράντα μέρες δηλαδή.
Β. Σαράντα μέρες μπράβο. Εν συνεχεία, από ότι μπορώ να θυμηθώ γιατί ήμουνα βέβαια υπό συνθήκες …, μην το συζητάς τι τραβάγαμε δηλαδή εκεί μέσα. Στο Ε.Α.Τ. Ε.Σ.Α.
.- Εκεί σε βασανίσανε και αυτό που είχε κυκλοφορήσει τότε και εγώ πρωτοάκουσα είναι ότι σε κουβαλούσανε σε πόρτα, μια πόρτα ξύλινη πάνω.
Β. Σε πόρτα, γιατί με είχαν κουβαλήσει σηκωτό κατά κάποιον τρόπο, γιατί η αιτία ήταν η εξής. Δεν υπήρχε ανάκριση με τα γνωστά θέματα, δηλαδή σε αφήνανε σε ένα δωμάτιο, σε ένα δωματιάκι δύο επί δύο, με δύο οπλίτες να σε φυλάνε, δεν υπήρχαν έπιπλα εκεί μέσα, ήσουνα όρθιος και σου είπαν τι θα κάνεις. «Δεν θα κάτσεις κάτω στο πάτωμα καθόλου» και σου είχαν πει «γράψε μας σε ένα χαρτί τι ξέρεις», δηλαδή το στυλ ήταν το εξής. «Εμείς τα ξέρουμε όλα για σένα και θέλουμε να διασταυρώσουμε εάν είσαι ειλικρινής ή δεν είσαι. Γράψε.» Δεν έγραφες βεβαίως και άρχιζε το …… κοπάνημα έτσι. Εγώ σε αυτό το διάστημα των σαράντα … Βέβαια ήταν και πόσο αντέχει ο καθένας, στο διάστημα των σαράντα ημερών πέρασα σαν δοκιμασία ας πούμε δύο επταήμερα. Και ήταν επταήμερα διότι στο τέλος της έβδομης ημέρας κατέρρεες. Δηλαδή δεν υπήρχε περίπτωση να αντέξεις τον βασανισμό διότι λιποθύμαγες. Οπότε μεταφερόσουνα σηκωτός στο κελί το άλλο, που υποτίθεται σου αναλογούσε, εκεί που ήμουνα εγώ ήταν ένας χώρος χωρισμένος στη μέση. Εκεί λοιπόν σε πετάγανε και σε αφήνανε, γιατί τα πόδια σου ήτανε …, δεν μπορούσες, ήσουνα ένα πράγμα, πράγμα. (…) σωματικά ηττημένος, όταν με πήρανε και δεν ήλεγχα…
Ν. Εγώ όταν τον είδα τον Λεωνίδα, δεν έβλεπα τίποτα. Αδύνατος. Άλλο λέω. Και κοιτάω έτσι, δεν ήξερα τι να …, τον έπιανα έτσι λίγο από εδώ και μετά ρίχνω μια ματιά τυχαία … Α όχι, μου λέει «Φέρε παντόφλες. Παντόφλες. Παντόφλες μαλακές.» Ήταν Αύγουστος, είχε παντόφλες, κάτι του είχα πάει και ρίχνω μια ματιά στα πόδια του και ήταν τόσο … Πως είναι το προζύμη που ξεχειλίζει όταν το βάζεις να ψηθεί …
Β. Ξέρεις η ορθοστασία έχει το εξής … γι’ αυτό η πλύση εγκεφάλου. Διότι δεν αιματώνεται ο εγκέφαλος, το Σώμα πρέπει να ξαπλώνει και κάποια στιγμή …Δεν αιματώνεται ο εγκέφαλος και εκεί έχεις παραισθήσεις.. Και μπορεί να λες ό,τι μαλακίες θέλεις. Εν πάση περιπτώσει, όσοι είμαστε εκεί, τα κελιά θυμάμαι ήταν γεμάτα. Θυμάμαι ότι στο διπλανό μου κελί είχα δει από μια χαραμάδα να μεταφέρουνε και αυτόν σε κακή κατάσταση, το συνταγματάρχη Παπανικολάου, τον Νίκο Παπανικολάου… ήταν ως επί το πλείστον Ελεύθεροι Έλληνες εκεί πέρα. Και στις 4 Σεπτεμβρίου λοιπόν, από το πρωί άρχισε μία κίνηση περίεργη. Δηλαδή άκουγα πόρτες κελιών να ανοίγουνε και μετά είχε αρχίσει να επικρατεί μία ησυχία και όταν σουρούπωσε, είχα την αίσθηση ότι υπήρχε ένα κενό εκεί μέσα. Γιατί συνήθως ακουγόντουσαν, κραυγές, φωνές, το ένα το άλλο. Οπότε μου ανοίγουνε και μένα την πόρτα και μου λένε «Ετοιμάσου, φεύγεις.» Κοιτάω όλες οι πόρτες, τα κελιά ανοιχτά, τα κελιά αδειανά πλέον. Ήμουν ο τελευταίος δηλαδή της φουρνιάς εκείνης. Προφανώς ήθελαν να φέρουνε καινούργια δόση. Με βάζουνε σε ένα τζιπ και με πάνε στη Δροσιά. Εγώ δεν ήξερα, απλά εκείνο που θυμήθηκα ήταν το εξής. Α! Η συνοδεία μου που ήταν τρεις Εσατζήδες, εκ των οποίων ο ένας, ο επικεφαλής της μεταφοράς, ένας αρχιλοχίας, ένας κοντός …με το μουστακάκι …ο οποίος μου έκανε υποτίθεται τον καλό, και μάλιστα ερχότανε κάθε τόσο εκεί που με βασανίζανε και μου έλεγε «Μα γιατί δεν τα λέτε, πέστε τα για να τελειώνετε, γιατί δεν μπορώ να σας βλέπω…» και τα λοιπά τα γνωστά εν πάση περιπτώσει …ναι, ήταν και ο Μήνης, Νίκος Μήνης, ο δικηγόρος, ο μόνος που με βοήθησε πραγματικά και πρέπει να μνημονεύσουμε το όνομά του, γιατί το είχε κάνει και σε πολλούς άλλους. Ήταν ΕΣΑτζής, αλλά το παιδί ήταν ΕΣΑτζής παρά τη θέλησή του, δεν βασάνιζε, απλά ερχότανε καμιά φορά…… ήταν ασκούμενος δικηγόρος. «Κάντε κουράγιο κύριε …» …Φοιτητής ήτανε. «Κάντε κουράγιο κύριε Βασιλικόπουλε, κάντε κουράγιο.» μου είχε πασάρει και ένα τσιγάρο μια φορά. Έκανε εκείνο που μπορούσε και όχι για να μου εκμαιεύσει. Γιατί και ο άλλος έκανε αυτό και έλεγε «Πες τα.» Αυτός δεν μου έλεγε «Πες τα.», «Κάντε κουράγιο.» μου έλεγε … «Είσαστε ήρωας.» μου έλεγε, τέτοια πράγματα να πούμε. «Είσαστε ήρωας.» και δηλαδή …, σε εκείνη τη …Νίκος Μήνης. Είναι φίλος μου πλέον, δικηγόρος… Και ήταν και μάρτυρας κατηγορίας των βασανιστών στη δίκη που τους κάνανε μετά. Λοιπόν, εν πάση περιπτώσει, με βάζουν στο τζιπ μέσα και βλέπω … και βγαίνουμε από εκεί και παίρνουμε τη λεωφόρο Κηφισίας προς τα πάνω, και να σου πω την αλήθεια ανησύχησα, διότι άκουσα ότι υπάρχει ένα άλλο κέντρο βασανιστηρίων …Στο Διόνυσο. Είδα λοιπόν ότι είχαμε πάρει κατεύθυνση προς τα εκεί. Δεν μίλαγα όμως, δεν μίλαγα. Ήταν και βράδυ, είχε βραδιάσει κιόλας, ήμουνα ο τελευταίος. Μου λέει ο αρχιλοχίας, «Απόψε …» μου λέει «… θα το ευχαριστηθείτε.» Λέω «Με δουλεύει αυτός, ποιος ξέρει που με πηγαίνουν.» Να σου πω και την άλλη πλάκα, αλλά αυτά δεν θα τα γράφονται. Αυτά δεν θα γράφονται, έτσι; … Εν πάση περιπτώσει … Από εκεί και πέρα λοιπόν, αρχίζει το εξής … Αρχίζει … Πραγματικά κάνω το μπάνιο μου, «Για στάσου …» λέω, «… εδώ είναι καλά.» Σε σύγκριση με το προηγούμενο, έτσι; Κάνω το μπάνιο μου διαβάζω τον ΄΄Ελεύθερο Κόσμο΄΄, το Σάββα τον Κωνσταντόπουλο, ενημερώνομαι, εντάξει, σαν καλά είναι εδώ. Σε σύγκριση … Αλλά τώρα έβλεπες …, είμαι εδώ μέσα, κλειδωμένος, είναι ένα ξενοδοχείο, δεν ακούς τσιμουδιά, τίποτα, φωνή. Άκουγες τους πεζοναύτες που κάνουνε γυμναστική απ’ έξω και λένε «Πα-πα-δό-που-λος.» τροχάδην. Τρέχανε ας πούμε και λέγανε «Πα-πα-δό-που-λος.» Δεν μπορούσα να καταλάβω τι γίνεται. Την πρώτη βδομάδα ήμουνα τελείως κλεισμένος, δεν είχε τίποτα δηλαδή που να …
.- Πόσο μείνατε Λεωνίδα εκεί;… 4 Σεπτεμβρίου ‘69 με Πάσχα του ‘70. Ένα χρόνο σχεδόν. Έντεκα μήνες… Σας είχανε όλους εκεί, τους Ελεύθερους Έλληνες;
Β. Στη συνέχεια, προοδευτικά αρχίζαμε πλέον με μέσα φυλακής να επικοινωνούμε. Και επί ένα χρόνο δηλαδή μιλάγαμε, χωρίς ποτέ να έχουμε ειδωθεί ο ένας με τον άλλο… Επί ένα χρόνο λοιπόν γινόταν το εξής. Ο κάθε όροφος του ξενοδοχείου έχει ένα διάδρομο, που είναι τα δωμάτια. Μετά την πρώτη εβδομάδα, κάθε μέρα, έκανες μία δεκάλεπτη βόλτα στο διάδρομο, αλλά μόνος σου. Δηλαδή, τελείωνε η βόλτα η δική σου σε κλειδώνανε μέσα και έβγαινε ο άλλος. …. Επίσης, το φαΐ το πλήρωνες. Φαΐ δεν υπήρχε. Παράγγελνες στο εστιατόριο ή μια μακαρονάδα ή ένα πεϊνιρλί, γιατί τέτοια έκανε αυτός εκεί πέρα και στο φέρνανε επάνω και στο δίνανε. Έτσι; Ή έναν καφέ. Λοιπόν τώρα αρχίζει η επικοινωνία μεταξύ μας. Και αυτό είχε πλάκα, η επικοινωνία. Κατ’ αρχήν η επικοινωνία ξεκίνησε από τους φωταγωγούς. Δηλαδή οι τουαλέτες βλέπανε σε ένα φωταγωγό και εκεί είχες να επικοινωνήσεις με τους δύο από πάνω από σένα, με τον απέναντί σου και με τους δύο από κάτω από σένα. Και εγώ έκανα μια ευρεσιτεχνία στη συνέχεια, επειδή τα παράθυρα ήταν κλειστά, είχα μαζέψει χαρτόνια, μάζευα σιγά-σιγά χαρτόνια και τα κόλλαγα και είχα κάνει ας πούμε έναν πήχη, όσο απείχε το ένα μπαλκόνι από το άλλο και του έβαζα ένα σημείωμα στην άκρη, και το έβγαζα από το κενό που αφήνει το μπαλκόνι …Και πήγαινε ζυγισμένο στο διπλανό μου.
.- Λεωνίδα, ούτε στο μπαλκόνι βγαίνατε έξω;
Β. Όχι. Τίποτα. Και αυτή η ιστορία …Καλά στον Κορυδαλλό ήταν καλά. Εκεί λοιπόν περνάμε ένα χρόνο, κάνα δυο την ψωνίσανε, τρελαθήκανε …Όχι, ο Βάρσος από εκεί ξεκίνησε νομίζω η ιστορία … … πήγε να δραπετεύσει και έπεσε και έσπασε το πόδι του να πούμε.
.- Ο Βάρσος που τυλίχτηκε με το καλώδιο;
Β. Μετά. Πολύ μετά. Πήγαμε εξορία μετά. Εκεί ήμαστε περίπου 50-55 αξιωματικοί, αλλά φέρανε παράλληλα και ορισμένους της ΄΄Δημοκρατικής Άμυνας΄΄. Δηλαδή φέρανε τον Γκονάρη, φέρανε τον Ιορδανίδη το στρατηγό, φέρανε κάποιους άλλους …, Επίσης και τον Βαρβιτσιώτη για ένα μικρό χρονικό διάστημα, τα έχω τα ονόματα όλα γραμμένα.
.- Δίκη δεν έγινε;
Β. Ποτέ. Κοίταξε να δεις, όπως δεν έγινε δίκη και για τους αξιωματικούς του Ναυτικού. Γιατί; Σκέφτεσαι τι θα γινότανε, εάν το ‘69 και όχι το ’73 πηγαίναμε σε μία δίκη με 60 – 70 αποστράτους αξιωματικούς; Τιναζότανε η χούντα στον αέρα με την έννοια ότι αυτοί λέγανε ότι όλος ο στρατός είναι μαζί τους. Εν συνεχεία ξεχωρίζουν από τους κρατουμένους τριάντα. Μας χωρίζουν στα δύο, δεκαπέντε και δεκαπέντε, και πηγαίνουμε οι μεν στη Σαμοθράκη οι δε στα Κύθηρα …Ένα χρόνο. Ένα χρόνο ακόμα. Μέχρι το Πάσχα του 71. Βρίσκω ένα παιδί …Το παιδί το είχα δει και στη Δροσιά, μου το φέρανε μια φορά. Και στον Κορυδαλλό. Γυρίζω το ’71. Πρόσεξε τώρα να δεις τι γίνεται. Και κάθομαι …, πόσο κάθομαι;
Ν. Κάθεσαι μέχρι την κηδεία του Σεφέρη. Μέχρι την επομένη της κηδείας του Σεφέρη. Μέχρι τον Σεπτέμβριο του ’71. Την επομένη της κηδείας του Σεφέρη τον ξαναπιάσανε.
Β. Πρόσεξε να δεις. 1971 γυρίζω πίσω από την εξορία της Σαμοθράκης και κάθομαι, όπως λέει η Νότα, μέχρι το ’71… πρώτον καλούμαι από τον Γκιζίκη. Ο Γκιζίκης ήτανε διοικητή της Σ.Δ.Α. …Στρατιωτικός Διοικητής Αθηνών. Και ΑΠΑΕΣΑ. Καλούμαι λοιπόν ένα πρωί, πηγαίνω, ήταν ευγενέστατος, μου λέει «Κοιτάξτε να δείτε είναι γνωστή η δραστηριότητά σας και η δράση σας …» και τα λοιπά, «… τώρα είστε ελεύθερος. Ένα σας λέω, ότι εάν δεν κάνετε κάτι άλλο, δεν πρόκειται να σας ενοχλήσει κανείς. Εντάξει;», «Εντάξει.», «Χαίρεται.», «Χαίρεται.» Το ίδιο μου είπαν και στην Ασφάλεια. Με φωνάξανε και στην Ασφάλεια …Δεν θυμάμαι τώρα ποιος.
.- Επαφή με το Ναυτικό είχες;
Β. Όχι, θα σου πω.
Ν. Ναι πώς δεν είχες; Τον Μιχαήλ τον καλέσανε σε απολογία …… τον Θάνο τον Τριανταφυλλίδη τον καλέσανε σε απολογία … Τον Πεζόπουλο τον καλέσανε σε απολογία.
Β. Εκεί σταμάτησε η επαφή μου με το ναυτικό. Θα σου πω πως σταμάτησε. Και στην κηδεία της μάνας μου να μην πάει κανείς…Δεν διετάχθησαν, όχι… Ρώτησαν τον Νικολόπουλο, γιατί τότε είχε βγει μια διαταγή, είχε βγει μια διαταγή …, πρόσεξε εσύ τώρα το θυμάσαι;
.- Ναι.
Β. Είχε βγει μια διαταγή να μην πηγαίνουνε σε μέρη που πάμε … … σε κοινωνικές εκδηλώσεις. Και όταν είπανε του Νικολόπουλου, ότι «Εδώ είναι κηδεία, δεν είναι κοινωνική …» τους είπε «Δεν ξέρω, κάντε ότι θέλετε. Πάντως εκδήλωση είναι.» Άστα αυτά δεν είναι να γράφονται.
.- Αυτά είναι γνωστά Λεωνίδα. Γράφονται … Το έχω το χαρτί αυτό.
Β. Θα σου πω, θα σου πω όμως τι έγινε με τους τρεις συμμαθητές μου. Κατ’ αρχήν με τον Τριανταφυλλίδη και μάλιστα εκεί παραλίγο … και με παρεξήγησε τζάμπα μετά ο Τριανταφυλλίδης, διότι ο Τριανταφυλλίδης με είχε καλέσει στο γάμο του …Όταν δεν είχα συλληφθεί… Πριν, πριν συλληφθώ, Πριν συλληφθώ… Ο Ταπίνης ήτανε λόγω της 13ης Δεκεμβρίου. Εγώ δεν είχα με 13η Δεκεμβρίου καμία …Σεσημασμένος ήμουνα. Στο γάμο του Τάσου είχε καλέσει εμένα και είχε καλέσει και τον Σπύρο τον Ταπίνη. Ήταν ο Γιώργος ο Ροζάκης, ο Βλαστός ο Γιώργος …, όπως ο γάμος γινόταν και τα λοιπά, σε μια στιγμή επειδή βάσταγε πολύ, βγήκα να καπνίσω έξω από την εκκλησία και με πλησιάζει ο Ροζάκης και άρχισε να καταφέρεται κατά της δικτατορίας και του είπα «Έχεις δίκιο ρε Γιώργο …» και τα λοιπά, ξέρεις όμως χωρίς να ανοίγομαι ούτε και αυτός να πολυανοίγεται και εκείνη τη στιγμή βγαίνει έξω ο Πίτερ ο Νικολόπουλος, ο οποίος ως συμμαθητής ήταν και αυτός καλεσμένος. «Γεια σου Παναγιώτη» του λέω, «γεια σου Λεωνίδα» και τα λοιπά, και όπως κάνει να φύγει ο Νικολόπουλος, ο Γιώργος ο Ροζάκης, αλλά ο Νικολόπουλος δεν είχε φύγει, δηλαδή για να το ακούσει, λέει «Αυτού μην του μιλάς είναι μαλάκας» μου λέει ο Ροζάκης.
.- Ο Ροζάκης κάτω από εσένα ή συμμαθητής σου;
Β. Όχι, νεότερος πολύ. Τέσσερα χρόνια, κάπου εκεί. Λοιπόν εντάξει. Εγώ δεν έδωσα σημασία. Μετά μαθαίνω …, μετά μαθαίνω ότι ο Τριανταφυλλίδης τιμωρήθηκε διότι κάλεσε εμένα και τον Ταπίνη στο γάμο του. Και στενοχωρήθηκα πολύ σε σημείο που όταν μετά συναντ…, για να τον προστατέψω, περισσότερο να προστατέψω τον Τριανταφυλλίδη, όταν μετά συναντηθήκαμε στον Ορφέα …του γύρισα την πλάτη, πήγε να μου μιλήσει και μου παρήγγειλε «Γιατί τι έχει μαζί μου ο Λεωνίδας;» Και μετά την χούντα του είπα τι είχα μαζί του. Δεν είχα τίποτα μαζί του. Αλλά λέω να μην τους μπερδεύω τους ανθρώπους. Πώς μπερδεύτηκαν τώρα οι άλλοι; Όταν γύρισα από την εξορία πήρα τον Κρίτωνα …και πήγαμε σε μία παιδική χαρά. Παιδάκι μικρό ήτανε, εκεί ήταν ο Μιχαήλ με το γιο του και ο Πεζόπουλος με την κόρη του. Τυχαίο, όχι ότι είχαμε δώσει ραντεβού. Παίζανε τα παιδιά, μιλάγαμε, λέγαμε άσχετα πράγματα εμείς, και μετά λέει ο Μιχαήλ «Δεν ερχόσαστε για καφέ στο σπίτι;» ήταν εκεί κοντά το σπίτι του. Λοιπόν, τώρα πως περιήλθε εις γνώση του Γενικού Επιτελείου; Δεν το ξέρουμε. Το θέμα είναι ότι την επομένη καλούνται σε απολογία ο Πεζόπουλος και ο Μιχαήλ. Και μου τηλεφωνεί ο Πεζόπουλος σπίτι και αφήνει παραγγελία, «Πέστε στο Λεωνίδα να βγει να με πάρει από έναν τηλεφωνικό θάλαμο.» Μου έκανε εντύπωση. Βγαίνω, «Τι είναι ρε Νίκο;» του λέω, λέει «Κοίτα να δεις …» το και το μου λέει, «… έχει υπόψη σου ότι εμείς θα πούμε …» και μου λέει τι θα λέγανε.
.- Για την παιδική χαρά αυτά;
Β. Ναι. «Να το έχεις υπόψη σου μην ερωτηθείς και εσύ. Εντάξει;», «Εντάξει.» Μετά λοιπόν από αυτό, εγώ άρχισα να τους αποφεύγω μην τους πάρω στο λαιμό μου, όχι τίποτα άλλο δηλαδή. Γυρίζοντας τώρα από την αυτήν …, αυτό είναι παρένθεση… γυρίζοντας από την εξορία και είναι λεπτό το γεγονός, εν συνεχεία γίνεται μία κίνηση και μάλιστα η κίνηση έγινε στην κηδεία της μητέρας του Ζαρκάδα …Είχε ξεκινήσει μια κίνηση, όχι μόνο από εμάς αλλά από άλλους και απέξω, για να κάνουμε μία διαμαρτυρία όσοι γυρίσανε από την εξορία για να αφήσουνε ελεύθερους και όσους είχαν μείνει στην εξορία. Έτσι; Και κυκλοφορούσε ένα κείμενο και βάζαμε υπογραφές.
Ν. Το οποίο πρέπει να ομολογήσω ότι ξεκίνησε από τον Μπουλούκο. Οι Μπουλούκοι ξεκινάγανε όλα τα κείμενα. Πρέπει να το παραδεχθούμε.
Β. Ναι, είχε υπογράψει και ο Κονοφάος, μιλάμε για το ‘71.. Το έχω το κείμενο εδώ στα δικά μου τα χαρτιά και ποιοι είχαν υπογράψει. Και λέγαμε ότι «Εμείς οι οποίοι πήγαμε στην εξορία και γυρίσαμε …» και τα λοιπά και τα λοιπά και το δημοσιεύει το ‘’Βήμα’’ και ‘’Τα Νέα’’. Και με τα ονόματα βεβαίως. Μα είμαστε όλοι από εξορία. Δεν ήταν κανείς που δεν πήγε εξορία. Δεν μας λένε τίποτα γι’ αυτό. Και μετά από λίγο πεθαίνει ο Σεφέρης. Και γίνεται η κηδεία του Σεφέρη που ήταν λίγο …, δεν ήταν σαν τη κηδεία του Γεώργιου του Παπανδρέου αλλά ήτανε… Ο Γιάννης ο Χαραλαμπόπουλος …Και εγώ και τα λοιπά. Την επομένη λοιπόν, ίσως με αφορμή αυτές τις δύο εκδηλώσεις. Χτυπάει το κουδούνι, «Αστυνομία ανοίξτε.». Αυτήν την ώρα με πάνε κατευθείαν σε τακτικό ανακριτή στο στρατοδικείο και μου διαβάζει όλα όσα υπήρχαν στην πρώτη, τίποτα το καινούργιο. Δηλαδή σαν να αναζωπυρωνόταν η οργάνωση των ΄΄Ελευθέρων Ελλήνων΄΄… Μου λέει λοιπόν «Τι έχεις να απολογηθείς γι’ αυτά;», Του λέω «Για στάσου …», ήταν ένας δικαστικός της στρατιωτικής δικαιοσύνης, του λέω «Δεν πρόκειται να απολογηθώ για τίποτα. Αρνούμαι να απολογηθώ. Αρνούμαι.» Λέει «Τι εννοείς; Δεν μπορείς να αρνηθείς.» Λέω «Αρνούμαι ούτε καν υπογράφω κανένα χαρτί. Αρνούμαι.», «Τότε …», μου λέει «… θα πας φυλακή.» Λέω «Να πάω στη φυλακή. Εγώ αρνούμαι. Δεν απολογούμαι.» Οπότε όπως ήμουνα με βάζουν σε τζιπ και Κορυδαλλό. Άκου τώρα την άλλη πλάκα. Φθάνω στον Κορυδαλλό, από Κορυδαλλό δεν είχα ιδέα βεβαίως. Με πάνε στο μηχανάκι, μου παίρνουν τα δακτυλικά αποτυπώματα και τα λοιπά, με πάνε σε μια αποθήκη, μου δίνουν μια κουβέρτα, ένα στρώμα και λέει «Πάμε.» Πάμε λοιπόν, ήταν ένα κελί. Αλλά από ότι καταλαβαίνω … Αυτό τουλάχιστον ήταν ένα κελί δικό σου, δεν ήταν δικό μου μάλλον. Θα σου πω τώρα. Όχι την πρώτη φορά δικό μου ήταν, μετά πήγα σε διπλό κελί. Μπαίνω μέσα λοιπόν, αλλά το κελί αυτό δεν είχε τίποτα μέσα, γιατί έπρεπε να κάνουμε το κρεβάτι, το κάναμε εκεί το κρεβάτι και ένα τραπέζι και μια καρέκλα, ήταν λοιπόν άδειο με μια χέστρα μέσ’ τη μέση. Μπαίνω λοιπόν εγώ μέσα, κλείνει η πόρτα από πίσω, ήμουνα σε μία χέστρα. Ακριβώς στο διπλανό κελί, ο οποίος με είχε δει από το ματάκι, είχαν τον Παντελή τον Καλαμάκη. «Λεώνιντας …» Ο Καλαμάκης με φώναζε πάντα ΄΄Λεώνιντας΄΄, ακούω μια φωνή σε μια στιγμή «Λώνιντας …» ο Καλαμάκης μου λέει «Άνοιξε το παραθυράκι.» Ανοίγω το παραθυράκι χώραγε ο λαιμός να βγει έξω, βγάζω το λαιμό μου και βλέπω στο διπλανό το λαιμό του Παντελή. «Τι γίνεται …» Λέω «… κύριε συνταγματάρχα …» μιλάγαμε με το βαθμό … Του λέω «Κύριε συνταγματάρχα με έχουν κλείσει …, θα τους γαμήσω την Παναγία …» λέω, «… με έχουν κλείσει σε ένα αποχωρητήριο.»
.- Δεν είχες καταλάβει ότι αυτό είναι το κελί το κανονικό;
Β. «Δεν είναι …» μου λέει «… αποχωρητήριο, το κελί είναι.», «Ποιο κελί;» λέω, «Εδώ δεν έχει τίποτα.», «Θα τα φέρουνε τώρα σε λίγο.» μου λέει.
.- Πόσο έμεινες Λεωνίδα στον Κορυδαλλό;
Β. Ένα χρόνο. Θα σου πω. Παραπάνω. Παραπάνω γιατί είχα το …, εγώ ήμουνα …, το κακούργημα. Εν πάση περιπτώσει, εκεί λοιπόν είχανε ένα κελί, μια πτέρυγα, είναι αυτή η περίφημη … η Α΄ πτέρυγα.
Ν. Το ’73 μετά δεν έπαθες την γαστρορραγία; (…) σε εξετάζανε εκεί πέρα, στις 21 Μαΐου το ’73.
Β. Είμαστε στον επάνω όροφο, ήμασταν Ελεύθεροι Έλληνες, τέσσερις Ελεύθεροι Έλληνες ήταν η ομάδα του Π.Α.Κ., οι μικροί, δηλαδή ο Σήφης ο Βαλλυράκης, ο Γιάννης ο Κυριαζής, ο Σπηλιόπουλος, ο Χαραλαμπόπουλος ο … Ο Κώστας ο Χαραλαμπόπουλος… Τον Χρήστο τον βρήκα μετά σε άλλη πτέρυγα. Ο δεύτερος όροφος ήταν άδειος και στο ισόγειο ήταν το Π.Α..Κ- των μεγάλων, δηλαδή ο …… ο Αλευράς ο Γιάννης, Τουλούπας, ο Σαρτζετάκης, ο Βαγγέλης ο Γιαννόπουλος και κάτι τέτοιοι. Ο πρώτος που έφυγε από εκεί ήταν ο Βαγγέλης ο Γιαννόπουλος. Σιγά σιγά είχαμε ξεμείνει … Εμείς εκεί είμαστε προφυλακισμένοι. Δεν είχαμε δηλαδή …Άρχισε να αδειάζει. Τα αντίθετα (…). Άρχισαν λοιπόν σιγά-σιγά οι αποφυλακίσεις και από τον πρώτο όροφο και από το ισόγειο. Γίνεται η δίκη των παιδιών Βαλλυράκη, Σπηλιόπουλου και τα λοιπά, αρπάνε την καταδίκη τους, τους φέρνουνε κι αυτούς και τους πάνε πλέον στη… στη Γ΄. Αδειάζαμε, αδειάζαμε, αδειάζαμε, ήταν και ο Τόμπρας εκεί μαζί. Και σε μία στιγμή είχαμε μείνει… Γίνεται η δίκη των μεγάλων … του Π.Α.Κ.. Εκεί μένει μόνο ο Πελοποννήσιος, ο Φώντας ο Πελοποννήσιος. Ο Γιαννόπουλος και ο Γρηγόρης ο Κασιμάτης, όλοι οι άλλοι φύγανε. Ήτανε ο Διαγόρας Χρονόπουλος με τον Θεοδοσόπουλο, δηλαδή είμαστε πανσπερμία εκεί πέρα, αλλά αυτοί φεύγανε σιγά σιγά και σε μία στιγμή είχαμε μείνει εγώ, ο Χαμπίπης … Ο Καλαμάκης, ο Τσούρσης … Όχι ο Καλαμάκης είχε φύγει. Τον Τσούρση τον φέρανε στο άλλο, στη Γ΄. Θα σου πω τώρα. Και έτσι μας παίρνουνε και εμάς από εκεί, γιατί είμαστε σαν το Σπαντάου που ήταν ένας. Είμαστε μια πτέρυγα μόνοι μας, εγώ, ο Χαμπίπης και ο Αλέκος ο Ζαρκάδας. Μας παίρνουν και μας πάνε στη Γ΄ και εμάς με τους κατάδικους.
.- Τους κεντρώους.
Β. Εκεί ήταν, ο πρώτος όροφος είμαστε εμείς, δεύτερος, τρίτος ήταν οι ποινικοί. Εκεί πάλι εκ περιτροπής, δηλαδή έφυγε ο Καλαμάκης ήρθε ο Μπλούτσος, έφυγε ο Μπλούτσος, ήρθε ο Τρούρσης… Ο Ζερβογιάννης όχι. Εκεί λοιπόν γνωριστήκαμε πλέον όλοι, εκεί πέρασε και ο Χρήστος ο Χαραλαμπόπουλος, ο Αλέκος ο Αρχάκης, …. ο Παντελάκης και αυτά …
.- 50 με 60 πολιτικοί κρατούμενοι που ήταν προελεύσεις Κέντρου … Και κάποιοι …, ο Άγγελος ο Πνευματικός και τα λοιπά.
Β. Ναι, ναι. Ο Άγγελος, μπράβο. Λοιπόν …Εκεί μένω μέχρι τον …
Ν. Να σου πω εγώ. Τον Δεκέμβριο του ’72. Περίπου ένα χρόνο. Δηλαδή …. Μέχρι το τέλος …, το τέλος του ’72. Στις αρχές του ’73 βγήκες νομίζω, δεν θυμάμαι και τον Μάιο του ’73 σε ξαναπιάνουν.
Β. Με πιάσανε ετοιμοθάνατο στην κλινική, τη Θεραπευτική εδώ … στην Συγγρού. Με διάτρηση. Περιτονίτιδα. Πρώτη μέρα μπήκε ο φρουρός. … Ορισμένα πλέον από εκεί και πέρα…, γυρνάμε πλέον και είμαστε ένα διάστημα όλοι ελεύθεροι. Εγώ έχω κολλήσει πολύ από την εξορία με το Σπύρο το Μουστακλή, ο οποίος προς τιμήν του ερχόταν και στον Κορυδαλλό και με έβλεπε, μου έστελνε φαΐ στον Κορυδαλλό …
Ν. Και ο Αλέκος ο Ζαρκάδας έτσι πιάστηκε και μπήκε και αυτός στον Κορυδαλλό, πήγε και ζήτησε κανονική αίτηση … να κάνει επισκεπτήριο στον Λεωνίδα, μαζί με τον …, ο αδερφός του ήταν καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Καναδά, είχε έλθει κι αυτός, να πάει και ο καθηγητής ο αδερφός του. Και μετά τον ξαναπιάσανε και αυτόν. Ναι. «Περάστε.» λέει και …
Β. Λοιπόν, εν πάση περιπτώσει, τώρα σ’ αυτό το μεσοδιάστημα που μεσολάβησε, μέχρι το ‘73 που έγινε η ιστορία με το κίνημα του Ναυτικού, εγώ βλεπόμουνα και κουβεντιάζαμε πολύ με το Σπύρο το Μουστακλή και είχαμε κατά κάποιο τρόπο εξαγριωθεί, διότι απλά οι μεγάλοι, οι Ελεύθεροι Έλληνες, είχε έρθει εντολή Είναι σημαδεμένη η τράπουλα και περιμέναμε να δούμε τι θα γίνει. Λοιπόν βλέπω το Σπύρο, ήπιαμε καφέ μια μέρα και τα λοιπά, του λέω «Δεν πάει βρε Σπύρο, πολύ έχουμε αδρανοποιηθεί.» και τα λοιπά, «Κι εγώ το ίδιο …» μου λέει, «… θέλω και πρέπει κάτι να κάνουμε, δεν πάμε να δούμε τον Παπανικολάου το συνταγματάρχη …», ο οποίος είχε επαφές με την ηγεσία …της οργάνωσης να πούμε, «… να του πούμε ότι …», «Πάμε.» του λέω. Πραγματικά λοιπόν του τηλεφωνούμε, «Θέλουμε να σας δούμε.» Λέει «Ελάτε.». Φθάνουμε λοιπόν επάνω, του λέμε «Κύριε συνταγματάρχα κάτι πρέπει να κάνουμε και εμείς.»
Ν. Μείνατε πολύ καιρό έξω …
Β. «Κάτι πρέπει να κάνουμε …» και τα λοιπά. Λέει «Παιδιά, κοιτάξτε να δείτε. Να κάνετε λίγο υπομονή. Πρέπει να κάνετε υπομονή, αυτή τη στιγμή δεν ωφελεί να κάνουμε οτιδήποτε διότι είμαστε σταμπαρισμένοι …» και τα λοιπά. Πραγματικά μετά μάθαμε ότι στο σπίτι μου από κάτω… μου τα έχουν πει μετά την πτώση της δικτατορίας, ότι υπήρχε στημένος άνθρωπος στην ίδια πολυκατοικία που έμενα εγώ, ο οποίος παρακολουθούσε τις κινήσεις μου.
Ν. Και ο οποίος ήρθε μάρτυρας κατηγορίας στο στρατοδικείο. Ο Λουκόπουλος.
Β. Μπράβο. ναι. Λοιπόν, φύγαμε απογοητευμένοι. Και μου λέει ο Σπύρος «Τι περιμένεις; Τους ξέρω εγώ τους … Την Παναγία τους και τον Χριστό τους ….»
.- Έβριζε ο Σπύρος.
Β. « … χεσμένοι …» και τα λοιπά. Εντάξει. «Τι κάνουμε λοιπόν;», «Εντάξει θα τα ξαναπούμε», «Θα τα ξαναπούμε.» Μετά από κάποιο χρονικό διάστημα, όχι πολύ μεγάλο, μου τηλεφωνεί, «Θέλω να σε δω επειγόντως» μου λέει. Δίνουμε ραντεβού στο πατάρι του Λουμίδη. Πηγαίνω, «Τι γίνεται ρε Σπύρο;», μου λέει «κοίταξε να δεις, κάτι πολύ σοβαρό.» «Τι σοβαρό;» Με τον Ιπποκράτη τον Σαβούρα ήμασταν μαζί εξορία στην Σαμοθράκη. Έχουμε κάνει εξορία μαζί. Μου λέει «Ο Ιπποκράτης ο Σαβούρας έχει όπλα, πολλά, έχει πολλά όπλα, τα είδα.» «Τι όπλα έχει ρε Σπύρο;» « Έχει καλάζνικοφ, έχει χειροβομβίδες έχει αυτά.», «Πού τα έχει;» Μου λέει «Σε ένα σπίτι στο Παλιό Φάληρο.», «Ρε συ …» του λέω «… αυτά δεν πρέπει να κυκλοφορούν, πρέπει κάπου να ασφαλιστούν μέχρι να δούμε τι μπορεί να γίνει, τι θα τα κάνουμε. Τι όπλα, τι θα τα κάνουμε; Θα κάνουμε αντάρτικο …;» και τα λοιπά. Ο μόνος για αντάρτικο ήταν ο Καρούσος βέβαια, ο οποίος είχε κάνει και αντάρτης αλλά να το έλεγε πολύ νωρίτερα, με τον Οπρόπουλο. Όταν ο Οπρόπουλος ήταν στα καλά του να πούμε, να βγει ο Καρούσος με μια ομάδα στο βουνό …, καλά δεν έγιναν αυτά, ήταν στα σχέδια. Του λέω «Εντάξει… πρέπει κατ’ αρχήν να ασφαλίσουμε αυτά τα όπλα κάπου, ούτως ώστε να μην μπορεί να τα βρει κανείς και εν συνεχεία να συνεννοηθούμε με τον Σαβούρα, να δούμε τι μπορεί να τα κάνει τα όπλα …» και τα λοιπά, «… και πώς μπορούμε πλέον εμείς, γιατί όπως μου τα λες δεν είναι ένα πιστόλι …» ένα πιστόλι καλό είναι αλλά εδώ μου μίλαγε τώρα για πολυβόλα, για χειροβομβίδες και τα λοιπά.
.- Για δυναμίτες, για εκρηκτικά;
Β. Τα είχαν φέρει στο στρατοδικείο …… και έλεγε ο πρόεδρος του στρατοδικείου «Γυρίστε τα από εκεί. Γυρίστε τα από εκεί.»
Ν. Κύριο εισαγγελέα, τον επίτροπο του …, που είναι τώρα …, που είναι τώρα εισαγγελέας εφετών …Ο κύριος Φλωράτος και ήταν στην περιοχή του Κορυδαλλού μέχρι πρότινος. Δεν ξέρω τώρα που είναι. Και πάει για εισαγ…, πες το …, πως το είπες; Και ο οποίος έκανε ότι μπορείς να φανταστείς.
Β. Ήταν στη συνέχεια και στου Μήνη τη δίκη. Πρόσεχε τώρα. Λοιπόν αυτή είναι η τελευταία φορά που εγώ βλέπω το Σπύρο στα καλά του… . Είναι η τελευταία φορά που είμαστε και οι δύο στα καλά μας και βλεπόμαστε. Διότι εγώ μετά από μικρό χρονικό διάστημα παθαίνω …19 Μαΐου παθαίνω τη διάτρηση στομάχου, περιτονίτιδα, δεν είχαμε στο ναυτικό νοσοκομείο δικαίωμα και τα λοιπά, με πετάνε σε μία κλινική εδώ στη λεωφόρο Συγγρού … Με έσωσε ένας νεαρός γιατρός … Επέμενε να με ανοίξουν διότι …
Ν. Κάποιος που είχα φέρει εγώ, Κιλιο…, πως το λένε; (…) και τα λοιπά, λέγανε ότι είναι κολικός νεφρού και περνούσανε οι ώρες και δεν μπορούσε να το γυρίσει … «Εγώ φεύγω από το συμβούλιο, θα πεθάνει ο άνθρωπος. Να τον ανοίξουμε και …» έτσι και έγινε.
Β. Λοιπόν και όπως είμαι εγώ εκεί τέζα, εγώ πλέον με σωλήνες, με … ήταν 22 Μαΐου, είχα αρχίσει να επικοινωνώ με το περιβάλλον, αλλά ήμουνα ακίνητος στο κρεβάτι και τα λοιπά. Και της λέω της Νότας «Φέρε μου μια εφημερίδα.» Θυμάσαι; Έτσι έγινε. Το θυμάμαι καλά. Θα σου πω γιατί. Και μου φέρνουν μια εφημερίδα και διαβάζω ότι το «ΒΕΛΟΣ» στο Φιουμιτσίνο και τα λοιπά και από κάτω αφού έλεγε …, είχε τον Κονοφάο είχε φωτογραφία … οι αρχηγοί του κινήματος και τα λοιπά …. Και παραδίπλα βλέπω «Συνελήφθησαν ο Σαββούρας, ο Ζαρκάδας και ο Μουστακλής …» και ο Μουστακλής. Και της λέω της Νότας με παράπονο, το θυμάσαι αυτό; «Ρε τα κωλόπαιδα, τι κάνανε και εμένα δεν με πιάσανε;» εμείς ήμασταν η ίδια ομάδα. Ήμασταν μια ομάδα εμείς τώρα. Και μου λέει η Νότα «Σε έχουν πιάσει και εσένα.» Ήτανε απ’ έξω ο σκοπός. Και μετά μετακόμισε και ήρθε μέσα. Να σου πω τι έγινε. Εγώ παθαίνω τη διάτρηση στις 19, 20 του μηνός έρχεται ο Μουστακλής να με δει … πριν συλληφθεί. Ήτανε από τους πρώτους που ήρθε, και εγώ δεν επικοινωνούσα καλά με το περιβάλλον. Τον είδα λοιπόν, τον ένιωσα να σκύβει από πάνω μου και αφού μου χάιδεψε το μέτωπο ξέρω ‘γω και τα λοιπά, τον άκουσα να μονολογεί, «Τώρα βρήκες να το πάθεις;» Το θυμάμαι καλά αυτό. Και μάλιστα εγώ μέσα στην παραζάλη μου, δεν καταλάβαινα και καλά, λέω «Τι μου λέει αυτός ο μαλάκας τώρα;» Μου λέει «Τώρα βρήκες να το πάθεις;» Και την επόμενη ή την μεθεπομένη είναι που διαβάζω στην εφημερίδα ότι συνελήφθησαν, και λέω, σου λέω «Τι κάνανε τα κωλόπαιδα και εγώ δεν το ξέρω;»
Ν. …Ήτανε ο Γαλικόπουλος, ο Γαλικόπουλος ήτανε ο αστυνομικός ασφαλείας …
Β. Ο οποίος μου πήρε την πρώτη κατάθεση… ήρθε ο Μιχάλης ο Βαρδάνης … Με ένα κουτί γλυκά. Αφήνει τα γλυκά ο Μιχάλης και την κοπανάει. Και φεύγει.
.- Ένα λεπτό. Εσύ ήσουνα με αυτούς οργανωμένος με τον Σπύρο το Μουστακλή δηλαδή …
Β. Τον Παπανικολάου, τον Ζαρκάδα …Που συλλαμβάνονται…. Και δεν είχε συλληφθεί ο Μιχάλης. Αυτό δεν το …, εάν είναι … Ο Μιχάλης συλλαμβάνεται μόνο με το Πολυτεχνείο. Δηλαδή την …. Με το κίνημα του ναυτικού. Συγνώμη ναι. Συλλαμβάνεται με το κίνημα του ναυτικού, διότι όταν φαίνεται επέλεξαν τον Σπύρο για τη Σύρο, όταν επέλεξαν τον Σπύρο για τη Σύρο είχε πει ο Σπύρος «Να πάρω μαζί μου …» κάπως έτσι πρέπει να είχε γίνει. Δεν ξέρω. Δεν τα ξέρω καλά αυτά.
Ν. Έγινε το εξής. Ήρθαν..στις 22 του μηνός και…, ο Δασκαλόπουλος ήταν αστυνομικός διευθυντής Αθηνών …κατά καλή σύμπτωση και τύχη ο κλινικάρχης ο (…) του Γαρουφαλίδη, ήταν ο ιδιοκτήτης της κλινικής, ήταν σύγαμπρος του Δασκαλόπουλου, είχαν πάρει δύο αδελφές. Και του λέει, προς τιμήν του ο Βαλσαμίδης, ως γιατρός πια, ότι «Εγώ δεν στον δίνω. Αν θέλεις πάρτον υπ’ ευθύνη σου, εγώ δεν υπογράφω για να φύγει από εδώ.» Και έτσι έμεινε άλλες δέκα μέρες …Έμεινε ο φρουρός απ’ έξω και μετά του βγάλανε τα σωληνάκια και τα αυτά και τον πήρανε.
.- Λεωνίδα πως τη λέγανε αυτή την οργάνωση;
Β. Ελληνική Αντιστασιακή Νεολαία. Πρόσεξε να δεις, …
.- Τι δραστηριότητα είχατε;
Β. Καμία εγώ ….. Πέραν του ότι ο Μουστακλής είχε δει τα όπλα αυτά και τα λοιπά, τα οποία μου τα είχε πει, έτσι; Ο Σαββούρας είχε κάνει μία οργάνωση, στην οποία είχε αυτοχρισθεί αρχηγός της … Λοιπόν εν πάση περιπτώσει … και είχε κάποιος από το Ναυτικό επαφές με το Σαββούρα.
.- Ο Μασουρίδης ήτανε; Ποιος ήτανε;
Β. Ο Ροζάκης ίσως. Ναι γιατί έμενε …, το γραφείο του Ροζάκη ήτανε στην ίδιο πολυκατοικία στο Κολωνάκι, που είχε το κτηνιατρείο από κάτω ο Ιπποκράτης. Γνωριζόντουσαν καλά δηλαδή. Λοιπόν και ο Γιώργος ο Πάλιος. Ο Γιώργος ο Πάλιος είχε επαφές με τον Ιπποκράτη …. Ναι, πρόσεξε τώρα να δεις. Γιατί μένουμε τώρα … Ο Ιπποκράτης (…) ο Σαββούρας είχε κάνει μία φανταστική οργάνωση στο μυαλό του, χωρίς όμως εμείς να έχουμε ειδοποιηθεί … αλλά είχε ετοιμάσει να μας στείλει επιστολές από τον αρχηγό της οργανώσεως …Τον στρατηγό Πορφύρη … Στην πρώτη αυτή, ο οποίος θα μας έλεγε ότι είναι γνωστή η δράση μας και τα λοιπά, κατά της χούντας, γι’ αυτό το λόγο εκτιμώντας την αντιχουντική μας θέση και τα λοιπά μας διορίζει. Και μας έδινε διορισμούς. Λοιπόν, εκεί όταν με πιάνει εμένα, με πηγαίνουνε στην ασφάλεια, δέκα ημέρες μετά που έμεινα … με τους σωλήνες, με πηγαίνουνε, είχα μείνει …, μη γελάσεις, 45 κιλά …. Καταλαβαίνεις πως ήμουνα …. Λοιπόν, ήμουνα λείψανο όπως το λες. Με πάνε λοιπόν εκεί… Έχουνε γίνει οι συλλήψεις των αξιωματικών του ναυτικού …. Εμένα βέβαια στην κατάθεση που μου κάνανε, μου λένε «Τι γνωρίζεις για το κίνημα του Ναυτικού;» Και εκεί τους απαντώ να πούμε ότι «Μη με μπερδεύετε με προδότες. Διότι εγώ …Εγώ αξιωματικούς οι οποίοι υπηρέτησαν το καθεστώς να πούμε, τους θεωρώ επίορκους του όρκου τους …» και τα λοιπά, « … και δεν ξέρω τίποτα ούτε μπορούσα να ξέρω.» και τα λοιπά. Πάει αυτό. Εκεί λοιπόν είμαστε στην ταράτσα της Μεσογείων …… της οδού Μεσογείων και στην αρχή πάλι δεν επικοινωνούμε, είναι δηλαδή ο Σαββούρας, ο Ζαρκάδας, εγώ, ο Παπανικολάου … Τον Μουστακλή λοιπόν τον έχουνε πάρει… Αυτοί είχαν κατά νου έναν – έναν, επειδή στην Ε.Σ.Α. ήταν γεμάτα τα κελιά και τα λοιπά, ένας-ένας να πηγαίνει από την ασφάλεια στην ΕΣΑ, να ξαναγυρίζει, να πηγαίνει δεύτερος. Και στην πραγματικότητα όμως εκεί μας έσωσε και θα σου πω γιατί. Απ’ ότι κατάλαβα. Εγώ όταν πήγα μετά από δέκα μέρες εκεί και επικοινώνησα με τους υπολοίπους, μου είπαν ότι ανησυχούμε πολύ διότι ήταν και ο Μουστακλής μαζί μας και τον έχουν πάρει. Και μετά από λίγο σε ένα επισκεπτήριο που έρχεται η αδελφή του Ζαρκάδα, μας δίνει την είδηση ότι ο Μουστακλής είναι …, είτε έχει πεθάνει ή ότι είναι ετοιμοθάνατος. Και βέβαια αυτοί σταματήσανε … Κανέναν από μας δεν πήρανε στο …
.- Πόσο μείνατε μέσα τότε Λεωνίδα;
Β. Α, μείναμε πολύ, μείναμε πολύ. Μείναμε περίπου δυο μήνες.
.- Εμείς δεν συναντηθήκαμε, ήμουνα στον Κορυδαλλό και με πάνε στην Αίγινα. Ήταν να φέρουνε του κινήματος μέσα.
Β. Εγώ για σένα μαθαίνω όταν μας πήγαν στον Κορυδαλλό, από τον Μήνη, «Τι παιδί …» γιατί εγώ τον Μήνη τον είχα συναντήσει την πρώτη φορά …, τον ήξερα πλέον τον Τάσο.
ΑΥΡΙΟ Η ΣΥΝΕΧΕΙΑ…

Δεν υπάρχουν σχόλια: