ΚΡΙΜΑΙΑ: Η ΧΕΡΣΟΝΗΣΟΣ ΠΟΥ ΓΡΑΦΕΙ ΙΣΤΟΡΙΑ

Στην Κριμαία διαπλέκονται η ιστορία, η γεωγραφία και η γεωπολιτική - Θα γίνει, άραγε, και πάλι θέατρο πολέμου;

Η Κριμαία δεν είναι ασυνήθιστη από πολέμους και συγκρούσεις. Από τα τέλη του 18ου αιώνα, όταν η Αυτοκράτειρα Αικατερίνη Β' της Ρωσίας νίκησε τους Τατάρους, μέχρι τον Μάρτιο του 2014, που ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν κινητοποίησε την ρωσική πολεμική μηχανή στην περιοχή, η χερσόνησος πέρασε από χίλια μύρια κύματα. Η γεωγραφική της θέση στη Μαύρη Θάλασσα ήταν πάντα γεωπολιτικά και στρατιωτικά σημαντική. Στην πορεία των χρόνων και μέσα από την πολυκύμαντη ιστορία η χερσόνησος έχει πλέον και συμβολική σημασία. Ο συνδυασμός, λοιπόν, της γεωπολιτικής και του συμβολισμού είναι πολύ ισχυρός.

Βαριά ιστορία

Τα πιο γνωστά ιστορικά γεγονότα που σχετίζονται με την Κριμαία είναι δύο: (α) ο Κριμαϊκός Πόλεμος και (β) η Διάσκεψη της Γιάλτας

Τα πιο γνωστά ιστορικά γεγονότα,
που σχετίζονται με την Κριμαία είναι δύο: (α) ο Κριμαϊκός Πόλεμος και (β) η Διάσκεψη της Γιάλτας. Κατά τη διάρκεια του Κριμαϊκού πολέμου (1853-1856) οι περισσότερες μάχες έγινα στη χερσόνησο της Κριμαίας και ήταν ιδιαίτερα σκληρές. Η σύρραξη ήταν αποτέλεσμα του ανταγωνισμού των ευρωπαϊκών δυνάμεων και της Ρωσικής Αυτοκρατορίας. Ο τριετής Ανατολικός Πόλεμος, όπως είναι γνωστός, έγινε μεταξύ της Ρωσίας και των συμμαχικών δυνάμεων (Μεγάλη Βρετανία, Γαλλία, Οθωμανική Αυτοκρατορία και Βασίλειο της Σαρδηνίας) και έληξε με την ήττα της Ρωσίας.

Το δεύτερο σημαντικό γεγονός που σημάδεψε την παγκόσμια ιστορία ήταν η Διάσκεψη της Γιάλτας μεταξύ των ηγετών των συμμάχων (ΗΠΑ-Βρετανία) και της Ρωσίας. Στο τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, το 1945, ο αμερικανός πρόεδρος Φρανκλίνος Ρούσβελτ, ο βρετανός πρωθυπουργός Ουίστον Τσώρτσιλ και ο ηγέτης της Σοβιετικής Ενωσης Τζόζεφ Στάλιν συναντήθηκαν στο Κριμαϊκό θέρετρο της Γιάλτας όπου συμφώνησαν τη διαμόρφωση της μεταπολεμικής Ευρώπης. Στην ουσία η συμφωνία στη Γιάλτα έθεσε τα θεμέλια για τον Ψυχρό Πόλεμο που ακολούθησε.

Από τον Στάλιν στον Γιανούκοβιτς

Ο πληθυσμός της Κριμαίας είναι 60% ρωσόφωνος, 25% ουκρανοί και 15% τατάροι

Ο ηγέτης της Σοβιετικής Ενωσης Τζόζεφ Στάλιν συμπεριφέρθηκε ιδιαίτερα σκληρά στους Τατάρους κατοίκους της Κριμαίας. Το 1944 ο Στάλιν προσπάθησε να τους εξολοθρεύσει μετά που τους κατηγόρησε ότι συνεργάστηκαν με τους Γερμανούς. Πάνω από 200,000 εξορίστηκαν. Μετά τη διάλυση της Σοβιετικής Ενωσης ένας αριθμός επέστρεψε πίσω. Σήμερα αποτελούν το 12-18% του συνολικού πληθυσμού της Κριμαίας και απαιτούν όπως η Κριμαία παραμείνει στην επικράτεια της Ουκρανίας. Τρέφουν, δε, έντονα αντι-ρωσικά αισθήματα. Δεν είναι τυχαίο ότι συμμετείχαν στις διαδηλώσεις εναντίον του Βίκτορ Γιανουκόβιτς. Ωστόσο, η πλειοψηφία του πληθυσμού της Κριμαίας, περίπου 60%, είναι ρωσόφωνοι και το υπόλοιπο 25% Ουκρανοί.

Η Κριμαία έγινε μέρος της Ουκρανίας μόλις το 1954 όταν ο τότε αρχηγός της Σοβιετικής Ενωσης Νικίτα Κρούτσεφ «δώρισε» τη χερσόνησο στη γενέτειρά του. Οταν το 1991 η Σοβιετική Ενωση διαλύθηκε η Κριμαία παρέμεινε στην ουκρανική επικράτεια μετά που τα Κοινοβούλια της Ουκρανίας και της Κριμαίας απέρριψαν πιθανή ενσωμάτωση στη ρωσική επικράτεια. Ωστόσο, η Ρωσία εξακολούθησε να έχει στενές σχέσεις και συμφέροντα με την περιοχή.

Γεωγραφικά σημαντική

Η Κριμαία έχει ένα ιδιαίτερο συμβολισμό για τη Ρωσία. Πέραν τούτου, η χερσόνησος φιλοξενεί τον ρωσικό Στόλο της Μαύρης Θάλασσας. Για 230 χρόνια το ναυτικό της Ρωσίας διατηρεί βάση στην Σεβαστούπολη. Η βάση αυτή παραμένει σημαντική για τη Ρωσία γιατί της προσφέρει τη μοναδική διέξοδο προς την Μεσόγειο. Μετά την εκλογή του Βίκτορ Γιανούκοβιτς στην προεδρία της Ουκρανίας, η Μόσχα έκλεισε μια καλή συμφωνία για το φυσικό αέριο με αντάλλαγμα τη διατήρηση της βάσης στη Σεβαστούπολη μέχρι το 2042. Η Ρωσία έχει εκφράσει την ανησυχία της ότι η νέα κυβέρνηση του Κιέβου ενδεχομένως να θελήσει να καταγγείλει τη συμφωνία αυτή.

Είναι προφανές ότι στην Κριμαία διαπλέκονται η ιστορία, η γεωγραφία και η γεωπολιτική δημιουργώντας ένα εκρηκτικό μείγμα. Μένει να δούμε εάν η χερσόνησος θα γίνει, για ακόμα μια φορά στην ιστορία, θέατρο πολέμου.